«Արաբկիր» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Արևմտահայերէն ճշդումներ
Տող 74. Տող 74.
}}
}}


'''Արաբկիր''' ({{lang-tr|Arapgir}}, {{lang-ku|Arabkîr}}), քաղաք [[Արեւմտեան Հայաստան]]ի մէջ, [[Մալաթիա նահանգ|Մալաթիայի նահանգի մէջ]], [[Եփրատ]]ի վտակ [[Արաբկիր գետ]]ակի ափին, [[Խարբերդ]]ի և [[Ակն]]ի միջեւ, [[Մալաթիա]] քաղաքեն 70 կմ. հիւսիս։ Արաբկիրը աչքի կ՛ինայ որպես վաճառաշահ քաղաք, շրջապատուած էր մշակուած արգավանդ դաշտերով։
'''Արաբկիր''' ({{lang-tr|Arapgir}}, {{lang-ku|Arabkîr}}), քաղաք [[Արեւմտեան Հայաստան]]ի մէջ, [[Մալաթիա նահանգ|Մալաթիոյ]] նահանգի մէջ, [[Եփրատ]]ի վտակ [[Արաբկիր գետ]]ակի ափին, [[Խարբերդ]]ի եւ [[Ակն]]ի միջեւ, [[Մալաթիա]] քաղաքեն 70 քմ. հիւսիս։ Արաբկիրը աչքի կ՛ինայ որպէս վաճառաշահ քաղաք, շրջապատուած մշակուած արգաւանդ դաշտերով։


Մինչեւ [[1915]] թուականի ապրիլեան [[եղեռն]]ը Արաբկիրը իր արվարձաններով ունէր քսան հազար բնակչութիւն։ Քաղաքի մէջ կը գործէին հինգ եկեղեցի (Ս. Աստվածացին, Ս. Հակոբ, Ս. Գևորգ, Ս. Լուսավորիչ և կաթոլիկ Ս. Փրկիչը) և 12 հայկական դպրոց։
Մինչեւ [[1915]] թուականի ապրիլեան [[եղեռն]]ը Արաբկիրը իր արուարձաններով ունէր քսան հազար բնակչութիւն։ Քաղաքի մէջ կը գործէին հինգ եկեղեցի (Ս. Աստուածածին, Ս. Յակոբ, Ս. Գեւորգ, Ս. Լուսաւորիչ եւ կաթոլիկ Ս. Փրկիչը) եվ 12 հայկական դպրոց։
Արեւմտահայ միւս հայաբնակ վայրերու նման Արաբկիրն ալ ենթարկուեց ցեղասպանութեան արհավիրքին։ Կենդանի մնացածները ստիպուած եղան աքսորի ճամփան բռնել, իհարկե, առանց գիտնալու, թե ուր կ՛երթան։ Կենդանի մնացածներեն մի մասը տարբեր կողմերեն գաղթեց [[Հայաստան]], իսկ մի մասն ալ՝ արտասահմանի մէջ բնակութիւն հաստատեց։
Արեւմտահայ միւս հայաբնակ վայրերու նման Արաբկիրն ալ ենթարկուեցաւ ցեղասպանութեան արհաւիրքին։ Կենդանի մնացածները ստիպուած եղան աքսորի ճամբան բռնել, ի հարկե, առանց գիտնալու, թէ ուր կ՛երթան։ Կենդանի մնացածներէն մէկ մասը տարբեր կողմերէն գաղթեց [[Հայաստան]], իսկ մէկ մասն ալ՝ արտասահմանի մէջ բնակութիւն հաստատեց։
[[1925]] թուականին, [[Երևան]] քաղաքի հիւսիսային մասին մէջ հիմնադրուեցաւ [[Արաբկիր (վարչական շրջան)|Նոր-Արաբկիր թաղամաս]]ը։


==Նոր Արաբկիր==
1928 թ. Նոր-Արաբկիրի բնակչութեան թիւը կը հասնի 762 մարդու։ Նոյն տարվա հունվար ամսին կը բացուի Արաբկիրի առաջին դպրոցը 40 աշակերտներով և կը կրէ Ալեքսանդր Շիրվանզադեի անունը։ 1933 թ. Նոր-Արաբկիրն ունէր 1800 բնակիչ, որի մեծագոյն մասը գաղթել էր հին Արաբկիրեն։ 1936 թ. Նոր-Արաբկիրի մէջ արդէն կը գործէր հանրային բաղնիք, խանութ, հացի փուռ, մարմնամարզական խումբ, հրշեջ կայան, 70 հոգանոց պարի խումբ, գրադարան նաեւ ռադիոակումբ, տուրիսատական գրասենյակ և այլն։ 1937 թ. Արաբկիրի բնակչութեան թիւը կըհասնում է 2500 մարդու։
[[1925]] թուականին, [[Երևան|Երեւան]] քաղաքի հիւսիսային մասին մէջ հիմնադրուեցաւ [[Արաբկիր (վարչական շրջան)|Նոր-Արաբկիր թաղամաս]]ը։


1928 թ. Նոր-Արաբկիրի բնակչութեան թիւը կը հասնի 762 մարդու։ Նոյն տարվա հունվար ամսին կը բացուի Արաբկիրի առաջին դպրոցը 40 աշակերտներով եւ կը կրէ [[Ալեքսանդր Շիրվանզադե|Ալեքսանդր Շիրվանզադէ]]ի անունը։ 1933 թ. Նոր-Արաբկիրն ունէր 1800 բնակիչ, որոնց մեծագոյն մասը գաղթած էր հին Արաբկիրէն։ 1936ին Նոր-Արաբկիրի մէջ արդէն կը գործէր հանրային բաղնիք, խանութ, հացի փուռ, մարմնամարզական խումբ, հրշէջ կայան, 70 հոգինոց պարախումբ, գրադարան նաեւ ռադիոակումբ, զբօսաշրջիկային գրասենեակ եւայլն։ 1937 թ. Արաբկիրի բնակչութեան թիւը կը հասնի է 2500 մարդու։
Տարիներ անց ավանը աճելով՝ կը միանայ Երեւանին տարածքով կը մեծանայ, արաբկիրցիներու անձնվեր աշխատանքի և օժանդակութեան շնորհիվ կը բարեկարգուի, կը վերափոխուի և այդպիսով կը դառնայ մայրաքաղաքի ամենաբազմամարդ թաղամասերեն մէկը։


Տարիներ անց աւանը աճելով՝ կը միանայ Երեւանին տարածքով կը մեծանայ, արաբկիրցիներու անձնուէր աշխատանքի եւ օժանդակութեան շնորհիւ կը բարեկարգուի, կը վերափոխուի եվ այդպէսով կը դառնայ մայրաքաղաքի ամենաբազմամարդ թաղամասերէն մէկը։
Հետագային՝ 1991 թ. օգոստոսի 8-ին, ՀՀ գերագոյն խորհրդի որոշմամբ նախկին 26 Կոմիսարների շրջանը վերանվանվում է Արաբկիրի շրջան։ 1996 թ. կը ստեղծուի Երեւան քաղաքի Արաբկիր համայնքը (այժմ արդէն՝ վարչական շրջանը)։

Հետագային՝ 8 օգոստոս 1991ին, ՀՀ գերագոյն խորհրդի որոշումով նախկին 26 Կոմիսարների շրջանը քը վերանուանվեր Արաբկիրի շրջան։ 1996 թ. կը ստեղծուի Երեւան քաղաքի Արաբկիր համայնքը (այժմ արդէն՝ վարչական շրջանը)։


Արաբկիր վարչական շրջանի ներկայիս ղեկավարն է Հրայր Անտոնեանը։ Բնակչութեան թիւը այժմ կը կազմէ մօտ 132 525 մարդ, տարածքը՝ 1320 հա։
Արաբկիր վարչական շրջանի ներկայիս ղեկավարն է Հրայր Անտոնեանը։ Բնակչութեան թիւը այժմ կը կազմէ մօտ 132 525 մարդ, տարածքը՝ 1320 հա։


==Աղբիւրներ==
==Աղբյուրներ==
{{ծանցանկ}}
{{ծանցանկ}}
* «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան» (5 հատորով), 1986-2001 թթ., Երևանի Համալսարանի հրատարակչություն
* «Հայաստանի եվ յարակից շրջանների տեղանունների բառարան» (5 հատորով), 1986-2001 թթ., Երևանի Համալսարանի հրատարակչութիւն


== Տես նաև ==
== Տես նաեւ ==
* [http://www.arevmdahaiastan.net/am/ Արեւմտահայաստանի եւ Արեւմտահայութեան Հարցերու Ուսումնասիրութեան Կեդրոն]
* [http://www.arevmdahaiastan.net/am/ Արեւմտահայաստանի եւ Արեւմտահայութեան Հարցերու Ուսումնասիրութեան Կեդրոն]



06:16, 27 Հոկտեմբեր 2014-ի տարբերակ

Կաղապար:Արևմտյան Հայաստանի բնակավայրեր

Արաբկիր (թրք.՝ Arapgir, քրտ.՝ Arabkîr), քաղաք Արեւմտեան Հայաստանի մէջ, Մալաթիոյ նահանգի մէջ, Եփրատի վտակ Արաբկիր գետակի ափին, Խարբերդի եւ Ակնի միջեւ, Մալաթիա քաղաքեն 70 քմ. հիւսիս։ Արաբկիրը աչքի կ՛ինայ որպէս վաճառաշահ քաղաք, շրջապատուած մշակուած արգաւանդ դաշտերով։

Մինչեւ 1915 թուականի ապրիլեան եղեռնը Արաբկիրը իր արուարձաններով ունէր քսան հազար բնակչութիւն։ Քաղաքի մէջ կը գործէին հինգ եկեղեցի (Ս. Աստուածածին, Ս. Յակոբ, Ս. Գեւորգ, Ս. Լուսաւորիչ եւ կաթոլիկ Ս. Փրկիչը) եվ 12 հայկական դպրոց։

Արեւմտահայ միւս հայաբնակ վայրերու նման Արաբկիրն ալ ենթարկուեցաւ ցեղասպանութեան արհաւիրքին։ Կենդանի մնացածները ստիպուած եղան աքսորի ճամբան բռնել, ի հարկե, առանց գիտնալու, թէ ուր կ՛երթան։ Կենդանի մնացածներէն մէկ մասը տարբեր կողմերէն գաղթեց Հայաստան, իսկ մէկ մասն ալ՝ արտասահմանի մէջ բնակութիւն հաստատեց։

Նոր Արաբկիր

1925 թուականին, Երեւան քաղաքի հիւսիսային մասին մէջ հիմնադրուեցաւ Նոր-Արաբկիր թաղամասը։

1928 թ. Նոր-Արաբկիրի բնակչութեան թիւը կը հասնի 762 մարդու։ Նոյն տարվա հունվար ամսին կը բացուի Արաբկիրի առաջին դպրոցը 40 աշակերտներով եւ կը կրէ Ալեքսանդր Շիրվանզադէի անունը։ 1933 թ. Նոր-Արաբկիրն ունէր 1800 բնակիչ, որոնց մեծագոյն մասը գաղթած էր հին Արաբկիրէն։ 1936ին Նոր-Արաբկիրի մէջ արդէն կը գործէր հանրային բաղնիք, խանութ, հացի փուռ, մարմնամարզական խումբ, հրշէջ կայան, 70 հոգինոց պարախումբ, գրադարան նաեւ ռադիոակումբ, զբօսաշրջիկային գրասենեակ եւայլն։ 1937 թ. Արաբկիրի բնակչութեան թիւը կը հասնի է 2500 մարդու։

Տարիներ անց աւանը աճելով՝ կը միանայ Երեւանին տարածքով կը մեծանայ, արաբկիրցիներու անձնուէր աշխատանքի եւ օժանդակութեան շնորհիւ կը բարեկարգուի, կը վերափոխուի եվ այդպէսով կը դառնայ մայրաքաղաքի ամենաբազմամարդ թաղամասերէն մէկը։

Հետագային՝ 8 օգոստոս 1991ին, ՀՀ գերագոյն խորհրդի որոշումով նախկին 26 Կոմիսարների շրջանը քը վերանուանվեր Արաբկիրի շրջան։ 1996 թ. կը ստեղծուի Երեւան քաղաքի Արաբկիր համայնքը (այժմ արդէն՝ վարչական շրջանը)։

Արաբկիր վարչական շրջանի ներկայիս ղեկավարն է Հրայր Անտոնեանը։ Բնակչութեան թիւը այժմ կը կազմէ մօտ 132 525 մարդ, տարածքը՝ 1320 հա։

Աղբիւրներ

  • «Հայաստանի եվ յարակից շրջանների տեղանունների բառարան» (5 հատորով), 1986-2001 թթ., Երևանի Համալսարանի հրատարակչութիւն

Տես նաեւ

Կաղապար:Արաբկիրի գավառ

Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։ 

Կատեգորիա:Աշխարհագրական տեղանուններ այբբենական կարգով Կատեգորիա:Բազմիմաստ և այլ կիրառումներով հոդվածանուններ Կատեգորիա:Մեծ Հայքի քաղաքներ Կատեգորիա:Արևմտյան Հայաստանի քաղաքներ Կատեգորիա:Մալաթիայի նահանգ Կատեգորիա:Թուրքիայի քաղաքներ Կատեգորիա:Վիքիպեդիա:Արևմտահայերեն հոդվածներ