«Հայոց Ձոր» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added

Գծային

14:23, 3 Սեպտեմբեր 2020-ի տարբերակ

Երուանդունիք (նաեւ՝ Հայոց Ձոր), գաւառ Մեծ Հայքի Վասպուրական նահանգի կազմին մէջ, Վանայ լիճէն հարաւ-արեւելք, Հայոց ձոր (այժմ՝ Խոշաբ) գետի ընդարձակ հովիտէն ներս^[1]։

Աշխարհագրութիւն

Վանայ լիճին հարաւ-արեւելեան եզերքէն կը տարածուի մինչեւ Հայկական Տաւրոսի լեռնաշղթան։ Հիմնականօրէն կը համապատասխանէ հին Երուանդունիք գաւառին։ Հիւսիսէն սահմանակից էր՝ Տոսպ, հարաւ-արեւելքէն՝ Ռշտունիք, արեւելէն՝ Կուղանովիտ գաւառներուն։ Կլիման բարեխառն է, հողը՝ արգաւանդ։ Հարուստ է յատկապէս հացահատիկով։

Պատմութիւն

Անունը ծագած է Երուանդունի արքայատոհմի անունէն։ Երուանդունիները սկզբնապէս Ք․Ա․ 6-4 դարեր Երուանդունիքի մէջ եւ յարակից շրջաններուն մէջ ծաւալած են իրենց քաղաքական գործունէութիւնը։

Երուանդունիքի մէջ կը գտնուէր Հայք ամրոցը, որուն անունը կապուած է առաւելապէս Հայկ նահապետին հետ։ Հոս ըստ Մովսէս Խորենացիի, Հայկը սպաննած է Տիտանեան Բելը։

Ըստ աւանդական պատմութեան, Հայոց ձորին մէջ տեղի ունեցած է հայոց նախահայր Հայկին յաղթական ճակատամարտը աշուրա-բաբելական աշխարհակալ Բելին դէմ։ Ճակատամարտին տեղը Հայկ կառուցած է Հայք կամ Հայկաբերդ դաստակերտը, որուն անունով այնուհետեւ գաւառը կոչուած է Հայոց ձոր։ Միջին դարերուն մտած է Վասպուրականի իշխանութեան, ապա՝ թագաւորութեան մէջ։ Մինչեւ Ժթ. դարու վերջը գաւառը եղած է գրեթէ միատարր՝ հայաբնակ։ Քիւրտական ցեղերը հոն հաստատուած են յատկապէս 1896-ի հայկական կոտորածներէն ետք։ Հայոց ձորի հայերը բնաջնջուած են, իսկ փրկուածները տեղահանուած են 1915-ին՝ Մեծ Եղեռնի ատեն։

Տե՛ս նաեւ

Գրականութիւն

Թ.Խ. Յակոբեան (1981). Հայաստանի պատմական աշխարհագրութիւն. Երեւան։ «Միտք»։

Արտաքին յղումներ

Մեծ Հայքի վարչական բաժանումը

Ծանօթագրութիւններ

↑ Կաղապար:Գիրք:Կարապետյան:Հայոց Ձոր

[Կարապետյան-1] Կաղապար:Գիրք:Կարապետյան:Հայոց Ձոր

[1]

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
-'''Երուանդունիք''' (նաեւ՝ '''Հայոց Ձոր'''), գաւառ [[Մեծ Հայք]]ի [[Վասպուրական]] նահանգի կազմին մէջ, [[Վանայ լիճ]]էն հարաւ-արեւելք, Հայոց ձոր (այժմ՝ Խոշաբ) գետի ընդարձակ հովտի էն ներս<ref name="Կարապետյան">{{Գիրք:Կարապետյան:Հայոց Ձոր}}</ref>։
+'''Երուանդունիք''' (նաեւ՝ '''Հայոց Ձոր'''), գաւառ [[Մեծ Հայք]]ի [[Վասպուրական]] նահանգի կազմին մէջ, [[Վանայ լիճ]]էն հարաւ-արեւելք, Հայոց ձոր (այժմ՝ Խոշաբ) գետի ընդարձակ հովիտէն ներս<ref name="Կարապետյան">{{Գիրք:Կարապետյան:Հայոց Ձոր}}</ref>։
 == Աշխարհագրութիւն ==
-Վանայ լիճին հարաւ–արեւելեան եզերքէն կը տարածուի մինչեւ [[Հայկական Տաւրոս]]ի լեռնաշղթան։ Հիմնականօրէն կը համապատասխանէ հին Երուանդունիք գաւառին։ Հիւսիսէն սահմանակից էր՝ Տոսպ, հարաւ–արեւելքէն՝ [[Ռշտունիք]], արեւելէն՝ Կուղանովիտ գաւառներուն։ Կլիման բարեխառն է, հողը՝ արգաւանդ։ Հարուստ է յատկապէս հացահատիկով։
+Վանայ լիճին հարաւ-արեւելեան եզերքէն կը տարածուի մինչեւ [[Հայկական Տաւրոս]]ի լեռնաշղթան։ Հիմնականօրէն կը համապատասխանէ հին Երուանդունիք գաւառին։ Հիւսիսէն սահմանակից էր՝ Տոսպ, հարաւ-արեւելքէն՝ [[Ռշտունիք]], արեւելէն՝ Կուղանովիտ գաւառներուն։ Կլիման բարեխառն է, հողը՝ արգաւանդ։ Հարուստ է յատկապէս հացահատիկով։
 == Պատմութիւն ==
-Անունը ծագած է [[Երուանդունիներ|Երուանդունի]] արքայատոհմի անունէն։ Երուանդունիները սկզբնապէս Ք․Ա․ 6–4 դարեր Երուանդունիքի մէջ եւ հարակից շրջաններուն մէջ ծաւալած են իրենց քաղաքական գործունէութիւնը։
+Անունը ծագած է [[Երուանդունիներ|Երուանդունի]] արքայատոհմի անունէն։ Երուանդունիները սկզբնապէս Ք․Ա․ 6-4 դարեր Երուանդունիքի մէջ եւ յարակից շրջաններուն մէջ ծաւալած են իրենց քաղաքական գործունէութիւնը։
-Երուանդունիքի մէջ կը գտնուէր Հայք ամրոցը, որուն անունը կապուած է առաւելապէս [[Հայկ Նահապետ|Հայկ նահապետ]]ի հետ։ Այստեղ ըստ [[Մովսէս Խորենացի]]ի, Հայկը սպանած է Տիտանեան [[Բել]]ը։
+Երուանդունիքի մէջ կը գտնուէր Հայք ամրոցը, որուն անունը կապուած է առաւելապէս [[Հայկ Նահապետ|Հայկ նահապետ]]ի<nowiki/>ն հետ։ Հոս ըստ [[Մովսէս Խորենացի]]ի, Հայկը սպաննած է Տիտանեան [[Բելը]]։
-Ըստ աւանդական պատմութեան, Հայոց ձորի մէջ տեղի ունեցած է հայոց նախնի [[Հայկ Նահապետ|Հայկ]]ի յաղթական ճակատամարտը աշշուրա–բաբելական աշխարհակալ Բելի դէմ։ Ճակատամարտի տեղը Հայկը կառուցած է Հայք կամ Հայկաբերդ դաստակերտը, որուն անունով այնուհետեւ գաւառը կոչուած է Հայոց ձոր։ Միջին դարերուն մտեր է [[Վասպուրական]]ի իշխանութեան, ապա՝ թագաւորութեան մէջ։ Մինչեւ 19 դարու վերջը գաւառը եղած է գրեթէ միատարր՝ հայաբնակ։ Քիւրտական ցեղերն այնտեղ հաստատուեցան յատկապէս [[1896]]–ի հայկական կոտորածներէն ետք։ Հայոց ձորի հայերը բնաջնջուեցան, իսկ փրկուածները տեղահանուեցան [[1915]]–ին՝ [[Մեծ Եղեռ]]նի ժամանակ։
+Ըստ աւանդական պատմութեան, Հայոց ձորին մէջ տեղի ունեցած է հայոց նախահայր [[Հայկ Նահապետ|Հայկին]] յաղթական ճակատամարտը աշուրա-բաբելական աշխարհակալ Բելին դէմ։ Ճակատամարտին տեղը Հայկ կառուցած է Հայք կամ Հայկաբերդ դաստակերտը, որուն անունով այնուհետեւ գաւառը կոչուած է Հայոց ձոր։ Միջին դարերուն մտած է [[Վասպուրական]]ի իշխանութեան, ապա՝ թագաւորութեան մէջ։ Մինչեւ Ժթ. դարու վերջը գաւառը եղած է գրեթէ միատարր՝ հայաբնակ։ Քիւրտական ցեղերը հոն հաստատուած են յատկապէս [[1896]]-ի հայկական կոտորածներէն ետք։ Հայոց ձորի հայերը բնաջնջուած են, իսկ փրկուածները տեղահանուած են [[1915]]-ին՝ [[Հայոց Ցեղասպանութիւն|Մեծ Եղեռնի]] ատեն։
 == Տե՛ս նաեւ ==
@@ Տող 16. / Տող 16. @@
 == Գրականութիւն ==
-* Թ.Խ. Հակոբյան (1981). Հայաստանի պատմական աշխարհագրութիւն. Երեւան։ «Միտք»։
+* Թ.Խ. Յակոբեան (1981). Հայաստանի պատմական աշխարհագրութիւն. Երեւան։ «Միտք»։
 == Արտաքին յղումներ ==