Հրանդ Ասատուր

Հրանտ Ասատուր Տաճկահայ գրակէտ-հրապարակախօս. ծն.կ. Պօլսի Պօյաճի գ. 1862 օգոստտոս 10-ին։ Մի առ ժամանակ նա ուսաւ Ռօբէրտս քօլէճում, իսկ յետոյ թողեց ուսումնարանը և 1881-ին գնաց Փարիզ,ուր նա մտաւ իրաւաբանական ուսումն, ուր 1884-ին ուսման շրջանն աւարտելով Կ. Պօլիս վերադարձաւ։ Կ. Պօլիս հասած օրից նա երեւաց գրական և հասարական ասպարէզում և մի առ ժամանակ ստանձնեց Կիլիկեան և Միացեալ ընկերութեանց ատենադպրի պաշտօնը, իսկ 1889 - 1896 թ. Ղալաթիոյ կեդրօնական վարժարանի խնամակալների ժողովի անդամակեց ընտրուեցաւ. իսկ վերջերս նոյն դպրոցի բարձրագոյն դասարանների աշխարհաբարի և գրագիտութեան ուսուցիչ շանակուեցաւ, որ պաշտօնումն է և այժմ։ Նրա գրական գործունէութիւնը սկսումէ 1874 թ., երբ նա 12 տ. հասակում թարգմանեց և տպեց Պատմութիւն Մալվինայի գիրքը։ 1892 թ. Հ. Ասատուրը Գրիգոր Զոհրապի հետ սկսեց «Մասիս» հանդէսը հրատարակել, որ ի մէջ տպուեցան նրա մի շարք ուսումնասիրական յօդուածները։

1898 թ. այդ երկուսին աւելացաւ տիկին Սիպիլը և երեքով սկսեցան «Մասիս»-ը խմբագրել մինչեւ 1899 թ.,որից յետոյ Հրանտ Ասատուր սկսեց զբաղուել լուրջ ուսումնասիրութիւններով։ Նրա գրաւոր գործերը ցրուած են«Մանզումէի Էֆքեար», «Թերքճիմանի Էֆքեարի», «Մասիս», «Արեւելք» թերթերում, որոնք ի միասին վերցրած մի քանի հատորներ կարող են կազմել։ Հ. Ա. 1900 թուականից սկսած խմբագրում է Պօլսոյ ս. Փրկչեան ազգային հիւանդանոցի օրացոյցը. որը իր ճոխ բովանդակութեամբ ոչ տաճկահայոց և ոչ էլ ռուսահայոց մէջ նման ունի. նրա մէջ կարող էք գտնել ամենաճշգրիտ տեղեկութիւներ բոլոր պետութիւների մասին, հայոց եկեղեցու նուիրապետութեան ահագին տեղ է տուած, վիճագրական տեղեկութիւններ համայն հայոց եկեղեցեանց, վանօէրից ուսումնարանաց և այլ բաների մասին, մէկ խօսքով նա ոչնչով ետ չէ մնուն կոչուած օրացոյցին և դեռ աւելի հարուստ է։

Մեր բոլոր պատի և ծոցի օրացոյցների հրատարակիչների գլխաւոր աղբիւրը նա է։ Հրանտ Ասատուր թարգմանալ է Վ. Հիւգողի Դամրանակները։