«Խաչատուր Աբովեան» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Չ →‎Ծանօթագրութիւններ: clean up, replaced: [[Կատեգորիա: → [[Ստորոգութիւն: (6) using AWB
Տող 28. Տող 28.
{{DEFAULTSORT:Աբովեան, Խաչատուր}}
{{DEFAULTSORT:Աբովեան, Խաչատուր}}
[[Ստորոգութիւն:Հայ գրողներ]]
[[Ստորոգութիւն:Հայ գրողներ]]
[[Ստորոգութիւն:Դորբատի համալսարանի ուսանողներ]]
[[Ստորոգութիւն:19-րդ դարու արեւելահայ արձակագիրներ]]
[[Ստորոգութիւն:19-րդ դարու արեւելահայ արձակագիրներ]]
[[Ստորոգութիւն:Անյայտ կորած անձինք]]
[[Ստորոգութիւն:Անյայտ կորած անձինք]]

15:34, 19 Հոկտեմբեր 2019-ի տարբերակ

Խաչատուր Աբովեան
Ծնած է 15 Հոկտեմբեր 1809(1809-10-15)[1][2][3]
Ծննդավայր Քանաքեռ[1][2]
Մահացած է 14 Ապրիլ 1848(1848-04-14)[1][4] (38 տարեկանին)
Մահուան վայր Երեւան, Թիֆլիսի նահանգ, Կովկասի Փոխարքայութիւն, Ռուսական Կայսրութիւն[1]
Քաղաքացիութիւն Երևանի խանություն
 Ռուսական Կայսրութիւն
Ազգութիւն Հայ[2][3]
Ուսումնավայր Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածին?[2]
Ներսիսեան դպրոց[2]
Դորպատի կայսերական համալսարան?[2]
Ազդուած է Եոհան Վոլֆկանկ վոն Կէօթէ
Երկեր/Գլխաւոր գործ Վէրք Հայաստանի[2][3]
Տեսակ վէպ եւ արձակ
Մասնագիտութիւն գրագէտ, վիպասան, ուսուցիչ, բանաստեղծ, թատերագիր, արձակագիր, լուսավորիչ, ազգագրագետ
Աշխատավայր Վանական Համալիր Սանահին[2]
Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածին?
Երեխաներ Վարդան Աբովյան?

Խաչատուր Աբովեան (15 Հոկտեմբեր 1809(1809-10-15)[1][2][3], Քանաքեռ[1][2] - 14 Ապրիլ 1848(1848-04-14)[1][4], Երեւան, Թիֆլիսի նահանգ, Կովկասի Փոխարքայութիւն, Ռուսական Կայսրութիւն[1]), արեւելահայ աշխարհաբար գրականութեան հիմնադիր։

Ծնած է Երեւանի Քանաքեռ գիւղը։ Աւարտած է Թիֆլիս Ներսիսեան դպրոցը։ Աբովեանի ստեղծագործութեամբ սկիզբ կ՛առնէ հայ գրականութեան զարգացման նոր փուլը, որ նախորդէն կը տարբերի՝ իր թեմայով, լեզուով, հերոսի ընտրութեամբ եւ այլն։ 1829-ին, որպէս թարգմանիչ՝ կ'ընկերակցի Դորպատի համալսարանի դասախօս Ֆրիտրիք Պարրոտին եւ անոր հետ կը բարձրանայ Արարատի գագաթը։ Յաջորդ տարի Պարրոտի միջնորդութեանբ կ'ընդունուի Դորպատի համալսարանը, ուր կ'ուսանի վեց տարի։ Վերադարձին տեսչական պաշտօններ կը վարէ Թիֆլիսի եւ Երեւանի մէջ։ 1848-ի Ապրիլին կը մեկնի տունէն ու այլեւս չի վերադառնար։ Իր մահուան պատճառները առ այսօր կը մնան անյայտ։

Գլխաւոր գործեր

Աբովեանի գլխաւոր գործն է «Վէրք Հայաստանի, Ողբ Հայրենասէրի» վէպը, որ իր հայրենասիրական ջերմ շունչով եւ ազգային ազատագրական գաղափարներով՝ մեծ ազդեցութիւն գործած է յետագայ սերունդներուն վրայ։ Իր միւս գործերէն են՝ «Պարապ Վախտի Խաղալիկ», «Ովսաննա», «Թուրքի Աղջիկը», որոնց մէջ պարզ ու հասկնալի լեզուով պատկերացուցած է հայ ժողովուրդի կեանքն ու ազգային աւանդութիւնները։

Երկեր

  • Ֆէօդօրայ կամ որդեական սէրը, Տփղիս, 1841, 137 էջ:
  • Վէրք Հայաստանի, Տփղիս, 1858, 276 էջ:
  • Նախաշաւիղ կրթութեան ի պէտս նորավարժից, Տփղիս, 1862, 104 էջ:
  • Պարապ վախտի խաղալիք, Տփղիս, 1864, 138 էջ:
  • Երկերը, Մոսկուա, 1897, 536 էջ:
  • Վէրք Հայաստանի, Մոսկուա, 1897:
  • Վէրք Հայաստանի, Տփղիս, 1908, 304 էջ:
  • Ողբ հայրենասիրի, Կ. Պոլիս, 1931, 316 էջ:
  • Պարապ վախտի խաղալիք, Մոսկուա, 1932, 344 էջ:

Աղբիւրներ

Ծանօթագրութիւններ