«Վաղարշապատ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 1. Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Բնակավայր}}
'''Վաղարշապատ''' (ճանաչելի է նաեւ [[Էջմիածին]] անունով), քաղաք [[Հայաստան]]ի [[Արմաւիր]]ի մարզին մէջ։ Հայաստանի քաղաքներէն մեծութեամբ 4-րդն է։ Վաղարշապատ (Էջմիածնին մէջ) կայ 5 եկեղեցի, որոնցմէ մէկը՝ Էջմիածնի Մայր Տաճարը, Հայաստանի գլխաւոր եկեղեցին է եւ կը գտնուի Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի համալիրին մէջ, որ [[Հայ Առաքելական Եկեղեցի|Հայ Առաքելական Եկեղեցւոյ]] հոգեւոր եւ վարչական կեդրոնն է։
'''Վաղարշապատ''' (ճանաչելի է նաեւ ''Էջմիածին'' անունով), քաղաք [[Հայաստան]]ի [[Արմաւիրի մարզ]]ին մէջ։ Հայաստանի քաղաքներէն մեծութեամբ 4-րդն է։ Վաղարշապատ (Էջմիածնին մէջ) կայ 5 եկեղեցի, որոնցմէ մէկը՝ Էջմիածնի Մայր Տաճարը, Հայաստանի գլխաւոր եկեղեցին է եւ կը գտնուի Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի համալիրին մէջ, որ [[Հայ Առաքելական Եկեղեցի|Հայ Առաքելական Եկեղեցւոյ]] հոգեւոր եւ վարչական կեդրոնն է։


Վաղարշապատն ունի գլխաւոր ճանապարհ դէպի մայրաքաղաք [[Երեւան]]։ Միացուած է Երեւանին գիւղերով։ Վաղարշապատէն դէպի Երեւան մայրուղին 15-16 քմ է։
Վաղարշապատն ունի գլխաւոր ճանապարհ դէպի մայրաքաղաք [[Երեւան]]։ Միացուած է Երեւանին գիւղերով։ Վաղարշապատէն դէպի Երեւան մայրուղին 15-16 քմ է։
Տող 9. Տող 10.


=== Արտիմեդ ===
=== Արտիմեդ ===
Բնակավայրի Արտիմեդ անուանումը, հաւանաբար, պայմանաւորուած եղած է այնտեղ գտնուող Արտիմեդ՝ Անահիտ աստուածուհիին նուիրուած տաճարով[1]։ Այդ ենթադրութիւնը կը հիմնաւորեն՝ 1950-ական թուականներուն, Մայր եւ Սուրբ Հռիփսիմէ տաճարներու պեղումներու ժամանակ իրենց հիմքերէն յայտնաբերուած հեթանոսական տաճարներու բեկորները[2]։
Բնակավայրի Արտիմեդ անուանումը, հաւանաբար, պայմանաւորուած եղած է այնտեղ գտնուող Արտիմեդ՝ Անահիտ աստուածուհիին նուիրուած տաճարով։ Այդ ենթադրութիւնը կը հիմնաւորեն՝ 1950-ական թուականներուն, Մայր եւ Սուրբ Հռիփսիմէ տաճարներու պեղումներու ժամանակ իրենց հիմքերէն յայտնաբերուած հեթանոսական տաճարներու բեկորները։


=== Վարդգէսաւան ===
=== Վարդգէսաւան ===
Տող 15. Տող 16.


=== Վաղարշապատ ===
=== Վաղարշապատ ===
2-րդ դարու առաջին կէսին, ըստ [[Մովսէս Խորենացի]]ի, Սանատրուկ Բ.-ի որդի Վաղարշ Ա. թագաւորը [[Վարդգէսաւան]]ը կը պատէ պարիսպով եւ մեծ ամբարտակով, դարձնելով թագաւորանիստ քաղաք՝ վերակոչելով այն Վաղարշապատ կամ Նոր Քաղաք, Վաղարշ Ա. Արշակունիի ժամանակից (Ք.Ե. 191-211 թուականներ)<ref name="Մովսես" />։ Միջին դարերուն, յատկապէս միջնադարուն, Վաղարշապատ մերթ ընդ մերթ կոչուած է նաեւ Էջմիածին, որ համանուն վանքին եւ ո՛չ ամբողջ բնակավայրին անունն է։
2-րդ դարու առաջին կէսին, ըստ Մովսէս Խորենացիի, Սանատրուկ Բ.-ի որդի Վաղարշ Ա. թագաւորը [[Վարդգէսաւան]]ը կը պատէ պարիսպով եւ մեծ ամբարտակով, դարձնելով թագաւորանիստ քաղաք՝ վերակոչելով այն Վաղարշապատ կամ Նոր Քաղաք, Վաղարշ Ա. Արշակունիի ժամանակից (Ք.Ե. 191-211 թուականներ)<ref name="Մովսես" />։ Միջին դարերուն, յատկապէս միջնադարուն, Վաղարշապատ մերթ ընդ մերթ կոչուած է նաեւ Էջմիածին, որ համանուն վանքին եւ ո՛չ ամբողջ բնակավայրին անունն է։


{{քաղվածք|Այս (Վաղարշ Ա. Արշակունին, ըստ Խորենացիի թագաւորած [[191]]-[[211]] թուականներուն) պատեաց պարիսպով հզօր աւանն Վարդգէսի, որուն դիմաց Քասախ գետը, զորմէ զառասպելն կ՝ըսէ Հատուած գնացեալ Վարդգէս մանուկն ի Տուհաց գաւառէն զ[[Քասախ Գետ|Քասախ գետ]]ով, եկեալ նստաւ զՇրեշ բլուրով, զԱրտիմեդ քաղաքով, զՔասախ գետով կռել կոփել զդուռնն Երուանդայ արքայի։ Այս Երուանդ առաջինն է, Սակաւակեացն է, որ ի Հայկեանց, զորուն զքոյրն կին առաւ Վարդգէսի՝ շինեց զաւանս զայս, յորուն եւ Տիգրան միջին յԱրշակունեաց (Տիգրան Բ Մեծ) նստոյց զհասարակ առաջնոյ գերութեանն Հրէից, որ եղաւ քաղաքիւղ վաճառօք։ Այժմ այս Վաղարշ պատեաց պարիսպով եւ հզօր ամբարտակով, եւ անուանեաց Վաղարշապատ, որ եւ Նոր քաղաք։|Մովսես Խորենացի}}
{{քաղվածք|Այս (Վաղարշ Ա. Արշակունին, ըստ Խորենացիի թագաւորած [[191]]-[[211]] թուականներուն) պատեաց պարիսպով հզօր աւանն Վարդգէսի, որուն դիմաց Քասախ գետը, զորմէ զառասպելն կ՝ըսէ Հատուած գնացեալ Վարդգէս մանուկն ի Տուհաց գաւառէն զ[[Քասախ Գետ|Քասախ գետ]]ով, եկեալ նստաւ զՇրեշ բլուրով, զԱրտիմեդ քաղաքով, զՔասախ գետով կռել կոփել զդուռնն Երուանդայ արքայի։ Այս Երուանդ առաջինն է, Սակաւակեացն է, որ ի Հայկեանց, զորուն զքոյրն կին առաւ Վարդգէսի՝ շինեց զաւանս զայս, յորուն եւ Տիգրան միջին յԱրշակունեաց (Տիգրան Բ Մեծ) նստոյց զհասարակ առաջնոյ գերութեանն Հրէից, որ եղաւ քաղաքիւղ վաճառօք։ Այժմ այս Վաղարշ պատեաց պարիսպով եւ հզօր ամբարտակով, եւ անուանեաց Վաղարշապատ, որ եւ Նոր քաղաք։|Մովսես Խորենացի}}
Տող 21. Տող 22.
=== Կայնեպոլիս ===
=== Կայնեպոլիս ===
163 թուականէն մինչեւ 193 թուական հռոմէացիք Վաղարշապատը նոյնիսկ մայրաքաղաք կը հռչակեն գրաւուած եւ աւերուած [[Արտաշատ]]ի փոխարէն եւ կ'անուանէ Կայնեպոլիս (Նոր քաղաք)<ref>[http://www.sno.pro1.ru/lib/trever_ocherki_istorii_kultury_drevney_armenii/trever_ocherki_istorii_kultury_drevney_armenii.pdf К. В. Тревер, Очерки по истории культуры древней Армении, Москва-Ленинград, 1963, էջ 251-270]</ref><ref name="քաղաք">[http://էջմիածին.հայ/mer-qaxaq/patmutyun/42-.html Էջմիածնի քաղաքապետաչանի պաշտոնական կայք, պատմություն]</ref>:
163 թուականէն մինչեւ 193 թուական հռոմէացիք Վաղարշապատը նոյնիսկ մայրաքաղաք կը հռչակեն գրաւուած եւ աւերուած [[Արտաշատ]]ի փոխարէն եւ կ'անուանէ Կայնեպոլիս (Նոր քաղաք)<ref>[http://www.sno.pro1.ru/lib/trever_ocherki_istorii_kultury_drevney_armenii/trever_ocherki_istorii_kultury_drevney_armenii.pdf К. В. Тревер, Очерки по истории культуры древней Армении, Москва-Ленинград, 1963, էջ 251-270]</ref><ref name="քաղաք">[http://էջմիածին.հայ/mer-qaxaq/patmutyun/42-.html Էջմիածնի քաղաքապետաչանի պաշտոնական կայք, պատմություն]</ref>:

<br />


== Պատկերասրահ ==
== Պատկերասրահ ==
<gallery>
<gallery>
Պատկեր:Հուշարձան Կոմիտասի, Վաղարշապատ (8).jpg|'''Հուշարձան Կոմիտասի, Վաղարշապատ'''
Հուշարձան Կոմիտասի, Վաղարշապատ (8).jpg|'''Հուշարձան Կոմիտասի, Վաղարշապատ'''
Պատկեր:Մշակույթի տուն, Վաղարշապատ (5).jpg|'''Մշակոյթի տուն, Վաղարշապատ'''
Մշակույթի տուն, Վաղարշապատ (5).jpg|'''Մշակոյթի տուն, Վաղարշապատ'''
Պատկեր:Հուշարձան Կոմիտասի, Վաղարշապատ (2).jpg|'''Յուշարձան Կոմիտասի, Վաղարշապատ'''
Հուշարձան Կոմիտասի, Վաղարշապատ (2).jpg|'''Յուշարձան Կոմիտասի, Վաղարշապատ'''
Պատկեր:Մշակույթի տուն, Վաղարշապատ (2).jpg|'''Մշակոյթի տուն, Վաղարշապատ'''
Մշակույթի տուն, Վաղարշապատ (2).jpg|'''Մշակոյթի տուն, Վաղարշապատ'''
Պատկեր:Հուշարձան Կոմիտասի, Վաղարշապատ (8).jpg|'''Յուշարձան Կոմիտասի, Վաղարշապատ'''
Հուշարձան Կոմիտասի, Վաղարշապատ (8).jpg|'''Յուշարձան Կոմիտասի, Վաղարշապատ'''
Պատկեր:Սբ. Գայանե, Վաղարշապատ 20.jpg|'''Սբ. Գայիանէ, Վաղարշապատ'''
Սբ. Գայանե, Վաղարշապատ 20.jpg|'''Սբ. Գայիանէ, Վաղարշապատ'''
Պատկեր:Սբ. Գայանե, Վաղարշապատ 17.jpg|'''Սբ. Գայիանէ, Վաղարշապատ'''
Սբ. Գայանե, Վաղարշապատ 17.jpg|'''Սբ. Գայիանէ, Վաղարշապատ'''
Պատկեր:Սբ. Գայանե, Վաղարշապատ 23.jpg|'''Սբ. Գայիանէ, Վաղարշապատ'''
Սբ. Գայանե, Վաղարշապատ 23.jpg|'''Սբ. Գայիանէ, Վաղարշապատ'''
Պատկեր:Սուրբ Գայանե, Վաղարշապատ 29.jpg|'''Սուրբ Գայիանէ, Վաղարշապատ'''
Սուրբ Գայանե, Վաղարշապատ 29.jpg|'''Սուրբ Գայիանէ, Վաղարշապատ'''
Պատկեր:Սուրբ Գայանե, Վաղարշապատ 35.jpg|'''Սուրբ Գայիանէ, Վաղարշապատ'''
Սուրբ Գայանե, Վաղարշապատ 35.jpg|'''Սուրբ Գայիանէ, Վաղարշապատ'''
Պատկեր:Սուրբ Գայանե, Վաղարշապատ 47.jpg|'''Սուրբ Գայիանէ, Վաղարշապատ'''
Սուրբ Գայանե, Վաղարշապատ 47.jpg|'''Սուրբ Գայիանէ, Վաղարշապատ'''
Պատկեր:Սուրբ Գայանե, Վաղարշապատ 40.jpg|'''Սուրբ Գայիանէ, Վաղարշապատ'''
Սուրբ Գայանե, Վաղարշապատ 40.jpg|'''Սուրբ Գայիանէ, Վաղարշապատ'''
Պատկեր:Սուրբ Գայանե, Վաղարշապատ 09.jpg|'''Սուրբ Գայիանէ, Վաղարշապատ'''
Սուրբ Գայանե, Վաղարշապատ 09.jpg|'''Սուրբ Գայիանէ, Վաղարշապատ'''
Պատկեր:Սուրբ Գայանե, Վաղարշապատ 41.jpg|'''Սուրբ Գայիանէ, Վաղարշապատ'''
Սուրբ Գայանե, Վաղարշապատ 41.jpg|'''Սուրբ Գայիանէ, Վաղարշապատ'''
Պատկեր:Վազգեն Առաջին կաթողիկոսի հուշարձան (Վաղարշապատ).JPG|'''Վազգէն Առաջին կաթողիկոսի յուշարձան'''
Վազգեն Առաջին կաթողիկոսի հուշարձան (Վաղարշապատ).JPG|'''Վազգէն Առաջին կաթողիկոսի յուշարձան'''
Պատկեր:Վաղարշապատ Սուրբ Հռիփսիմե 36.jpg|'''Սուրբ Հռիփսիմէ'''
Վաղարշապատ Սուրբ Հռիփսիմե 36.jpg|'''Սուրբ Հռիփսիմէ'''
Պատկեր:Եկեղեցի Սբ. Աստվածածին, Վաղարշապատ (12).jpg|'''Ս. Աստուածածին եկեղեցի'''
Եկեղեցի Սբ. Աստվածածին, Վաղարշապատ (12).jpg|'''Ս. Աստուածածին եկեղեցի'''
Պատկեր:Վաղարշապատ Շողակաթ եկեղեցի 05.jpg|Շողակաթ եկեղեցի
Վաղարշապատ Շողակաթ եկեղեցի 05.jpg|Շողակաթ եկեղեցի
Պատկեր:Սուրբ Գայանե, Վաղարշապատ 46.jpg|Ս. Գայիանէ
Սուրբ Գայանե, Վաղարշապատ 46.jpg|Ս. Գայիանէ
Պատկեր:Մատենադարանի շենք.jpg|Մատենադարանի շէնք
Մատենադարանի շենք.jpg|Մատենադարանի շէնք
</gallery><br />
</gallery>


== Ծանօթագրութիւններ ==
== Ծանօթագրութիւններ ==
{{Ծնթ․ցանկ}}
{{Ծնթ․ցանկ}}
{{Արտաքին յղումներ}}


[[Կատեգորիա:Հայաստանի քաղաքներ]]
[[Կատեգորիա:Հայաստանի քաղաքներ]]

04:37, 29 Յուլիս 2019-ի տարբերակ

Բնակավայր
Վաղարշապատ
Դրօշակ Զինանշան

Երկիր  Հայաստան
Հիմնադրուած է՝ ՔԱ685
Տարածութիւն 13 քմ²
ԲԾՄ 853±1 մեթր
Պաշտօնական լեզու հայերէն
Բնակչութիւն 57 500 մարդ (2010)[1]
Ժամային գօտի UTC+4։00
Հեռախօսային ցուցանիշ 231
Փոստային ցուցանիշ 1101–1109
Պաշտօնական կայքէջ ejmiatsin.am(հայ.)(անգլերէն)

Վաղարշապատ (ճանաչելի է նաեւ Էջմիածին անունով), քաղաք Հայաստանի Արմաւիրի մարզին մէջ։ Հայաստանի քաղաքներէն մեծութեամբ 4-րդն է։ Վաղարշապատ (Էջմիածնին մէջ) կայ 5 եկեղեցի, որոնցմէ մէկը՝ Էջմիածնի Մայր Տաճարը, Հայաստանի գլխաւոր եկեղեցին է եւ կը գտնուի Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի համալիրին մէջ, որ Հայ Առաքելական Եկեղեցւոյ հոգեւոր եւ վարչական կեդրոնն է։

Վաղարշապատն ունի գլխաւոր ճանապարհ դէպի մայրաքաղաք Երեւան։ Միացուած է Երեւանին գիւղերով։ Վաղարշապատէն դէպի Երեւան մայրուղին 15-16 քմ է։

Անուանումներ

Ըստ Մովսէս Խորենացիի «Հայոց պատմութեան», մինչեւ Վաղարշապատ կոչուիլը քաղաքը, անուանուած է Վարդգէսաւան, իսկ նախապէս՝ Արտիմեդ։

Վաղարշապատն ունի գլխաւոր ուղի դէպի մայրաքաղաք Երեւան։ Միացուած է Երեւանին գիւղերով։ Վաղարշապատէն դէպի Երեւան մայրուղին 15-16 քմ է[2] ։

Արտիմեդ

Բնակավայրի Արտիմեդ անուանումը, հաւանաբար, պայմանաւորուած եղած է այնտեղ գտնուող Արտիմեդ՝ Անահիտ աստուածուհիին նուիրուած տաճարով։ Այդ ենթադրութիւնը կը հիմնաւորեն՝ 1950-ական թուականներուն, Մայր եւ Սուրբ Հռիփսիմէ տաճարներու պեղումներու ժամանակ իրենց հիմքերէն յայտնաբերուած հեթանոսական տաճարներու բեկորները։

Վարդգէսաւան

Վարդգէս Մանուկը բաժնուելով Տուհաց գաւառէն, Քասախ գետով կու գայ կը նստի Շրէշ բլուրի եւ Քասախ գետի մօտ՝ Արտիմեդ քաղաք Երուանդ արքային խնամախօսելու, ուր իր անունով կը հիմնուի Վարդգէսաւանը։

Վաղարշապատ

2-րդ դարու առաջին կէսին, ըստ Մովսէս Խորենացիի, Սանատրուկ Բ.-ի որդի Վաղարշ Ա. թագաւորը Վարդգէսաւանը կը պատէ պարիսպով եւ մեծ ամբարտակով, դարձնելով թագաւորանիստ քաղաք՝ վերակոչելով այն Վաղարշապատ կամ Նոր Քաղաք, Վաղարշ Ա. Արշակունիի ժամանակից (Ք.Ե. 191-211 թուականներ)[2]։ Միջին դարերուն, յատկապէս միջնադարուն, Վաղարշապատ մերթ ընդ մերթ կոչուած է նաեւ Էջմիածին, որ համանուն վանքին եւ ո՛չ ամբողջ բնակավայրին անունն է։

Այս (Վաղարշ Ա. Արշակունին, ըստ Խորենացիի թագաւորած 191-211 թուականներուն) պատեաց պարիսպով հզօր աւանն Վարդգէսի, որուն դիմաց Քասախ գետը, զորմէ զառասպելն կ՝ըսէ Հատուած գնացեալ Վարդգէս մանուկն ի Տուհաց գաւառէն զՔասախ գետով, եկեալ նստաւ զՇրեշ բլուրով, զԱրտիմեդ քաղաքով, զՔասախ գետով կռել կոփել զդուռնն Երուանդայ արքայի։ Այս Երուանդ առաջինն է, Սակաւակեացն է, որ ի Հայկեանց, զորուն զքոյրն կին առաւ Վարդգէսի՝ շինեց զաւանս զայս, յորուն եւ Տիգրան միջին յԱրշակունեաց (Տիգրան Բ Մեծ) նստոյց զհասարակ առաջնոյ գերութեանն Հրէից, որ եղաւ քաղաքիւղ վաճառօք։ Այժմ այս Վաղարշ պատեաց պարիսպով եւ հզօր ամբարտակով, եւ անուանեաց Վաղարշապատ, որ եւ Նոր քաղաք։
- Մովսես Խորենացի


Կայնեպոլիս

163 թուականէն մինչեւ 193 թուական հռոմէացիք Վաղարշապատը նոյնիսկ մայրաքաղաք կը հռչակեն գրաւուած եւ աւերուած Արտաշատի փոխարէն եւ կ'անուանէ Կայնեպոլիս (Նոր քաղաք)[3][4]:

Պատկերասրահ

Ծանօթագրութիւններ

Կատեգորիա:Հայաստանի քաղաքներ