«Յակոբ Յակոբեան (գրող)» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ խմբագրումՅաջորդ խմբագրում →
Content deleted Content added
ՏեսողականԵլատեքստ
Չ →‎top: removed: {{Արևելահայերեն|Հակոբ Հակոբյան (գրող)}} using AWB
No edit summary
Տող 13. Տող 13.
| մասնագիտութիւն =բանաստեղծ, գրող եւ թարգմանիչ}}
| մասնագիտութիւն =բանաստեղծ, գրող եւ թարգմանիչ}}


'''Յակոբ Մնացական ՅակոբԵան''' ([[29 Մայիս]], [[1866 թուական|1866]], [[Գանձակ]], [[Ելիզավետպոլի նահանգ]] – [[13 Նոյեմբեր]], [[1937 թուական|1937]], [[Թիֆլիս]] Սովետական հայ գրող, hիմնադիրն է հայկական ընչազուրկ բանաստեղծութեան։ Կ'անուանի «Հայկական Մաքսիմ Կօրքի» Պոլշէվիկ մամոլի կողմէ։<ref>газета "Путь правды", 13 сентября 1914 (in Russian)</ref>
'''Յակոբ Մնացական ՅակոբԵան''' ([[29 Մայիս]], [[1866 թուական|1866]], [[Գանձակ]], [[Ելիզավետպոլի նահանգ]] – [[13 Նոյեմբեր]], [[1937 թուական|1937]], [[Թիֆլիս]] Սովետական հայ գրող: <ref>газета "Путь правды", 13 сентября 1914 (in Russian)</ref>


== Կենսագրութիւն ==
== Կենսագրութիւն ==


Ծնած է [[Գանձակ]]ի մէջ [[1866 թուական]]ին, արհեստաւոր ընտանիքի մը մէջ։ Յակոբեանի հայրը իր տղան քահանայ կամ արհեստաւոր դարձնելու նպատակ ուներ, բայց մայրը յաջողեցաւ զաւակը կիմնազիա ղրկելու։ Քանի որ կիմնազիոյ մէջ արգիլուած էր [[հայերէն]] լեզուն եւ գրականութիւնը, Յակոբեանը կը կազմակերպեր դասէ դուրս հաւաքոյթներ մի քանի գրասէր աշակերտներուն հետ, որու ընթացքին հայերէն կը կարդային եւ գրականութիւն կը քննարկէին։
Ծնած է [[Գանձակ|Գանձակ,]] [[1866 թուական|1866-]]ին, արհեստաւոր ընտանիքի մը մէջ։ Յակոբեանի հայրը իր տղան քահանայ կամ արհեստաւոր դարձնելու նպատակ ունէր, բայց մայրը կը յաջողի զաւակը ճեմարան ուղարկել։ Ճեմարանին մէջ արգիլուած էին [[հայերէն]] լեզուն եւ գրականութիւնը, Յակոբեան կը կազմակերպէր դասէ դուրս հաւաքոյթներ քանի մը գրասէր աշակերտներուն հետ, որոնց ընթացքին հայերէն կը կարդային եւ գրականութիւն կը քննարկէին։


Յակոբեանը տակաւին կիմնազիոյ 6–րդ դասարան, մասնակցած է աշակերտական գաղտնի հաւաքոյթներու եւ գրած է բանաստեղծութիւններ։ Իրեն «Հիւսիսի ագռաւը» բանաստեղծութիւնը կը փակցնէ եկեղեցուոյ պատին։ Ասոր պատճառաւ կը վռնդուի կիմնազիայէն։ Դուրս մնալով կիմնազիայէն, Յակոբեանը կը մեկնի Թիֆլիս, դեղատուն մտնելով իբրեւ աշակերտ։ Կ'սկսի զրկանքներով, դառնութիւններով, թափառումներով լի կեանքի տարիները։ Թողնելով դեղատունը՝ Յակոբեանը այս անգամ կը մեկնի [[Պաքու]]՝ նաւթահանքերուն մէջ սեւագործութիւն կ'ընէ, Սեւ քաղաքին մեխանիկական գործարանի մեխանիկական գրանցողը կ'ըլլայ, գանձապահի պաշտoնը կ'ստանայ, jետոյ ալ Էյզենշմիդի գործարանի հաշուապահութիւնը կ'ընէ։ [[1894 թուական]]ին, վերադառնալով Թիֆլիս, Յակոբեանը մի քանի հիմնարկներուն հաշուապահական պաշտօնները կը տանի, մինչեւ Սովետական կարգերու հաստատումը՝ [[1921 թուական]]ին։
Յակոբեան տակաւին ճեմարանի 6–րդ դասարանի ուսանող, մասնակցած է աշակերտական գաղտնի հաւաքոյթներու եւ գրած՝ բանաստեղծութիւններ։ «Հիւսիսի ագռաւը» իր բանաստեղծութիւնը կը փակցնէ եկեղեցւոյ պատին, որու պատճառաւ կը վռնտուի ճեմարանէն։ Յակոբեան կը մեկնի Թիֆլիս, ուր դեղատան մը աշկերտ կը դառնայ։ Կը սկսին զրկանքներով, դառնութիւններով եւ թափառումներով լի կեանքի տարիները։ Դեղատունէն հեռանալով՝ Յակոբեան այս անգամ կը մեկնի [[Պաքու]]՝ նաւթահանքերուն մէջ բանուորութիւն կ'ընէ ապա մեքենագիտական գործարանի մը գանձապահի պաշտoնը կը ստանձնէ, յետոյ Էյզենշմիտի գործարանի հաշուապահութիւնը։ [[1894 թուական|1894-]]ին, վերադառնալով Թիֆլիս, Յակոբեան քանի մը հիմնարկներու հաշուապահական պաշտօնները կը վարէ, մինչեւ Սովետական կարգերու հաստատումը՝ [[1922|1921 թուականին]]:


Վախճանած է Թիֆլիսին մէջ, [[1935 թուական]]ին։
Մահացած է Թիֆլիսին մէջ, [[1935 թուական|1935-]]ին։


== Ստեղծագործութիւններ ==
== Ստեղծագործութիւններ ==


Յակոբ ՅակոբԵանի գրական գործունեութիւնը կ՝սկսի 1893 թուականին։ Սկզբնական շրջանի բանաստեղծութիւնները տպագրուած են [[«Մուրճ»|«Մուրճի»]] մէջ։ [[«Նոր հոսանք»]] ամսագրին մէջ տպագրուած են «Մաքառման ժամին», «Էտապը», «Գործարան», «Գիւղը հարավում» և այլ բանաստեղծութիւններ։ Առաջին շրջանուած է ազգային գրողներ զորեղների ազդեցութեան տակ, ամենէն ավելի ալ [[Պատկանյան Ռափայել|Ռ. Պատկանյանի]]։
Յակոբ Յակոբեանի գրական գործունէութիւնը կը սկսի 1893-ին։ Սկզբնական շրջանի բանաստեղծութիւնները տպագրուած են [[«Մուրճ»|«Մուրճի»]] մէջ։ [[«Նոր հոսանք»]] ամսագիրին մէջ տպագրուած են «Մաքառման ժամին», «Էթափը», «Գործարան», «Գիւղը հարաւում» եւ այլ բանաստեղծութիւններ։ Ազդուած է ազգային շունչով գրողներէն, յատկապէս՝ [[Ռափայէլ Պատկանեան|Ռ. Պատկանեանէն]]։


== Երգեր ==
== Երգեր ==
* Բանաստեղծութիւններ, Թիֆլիս, 1912, 144 էջ:
* Բանաստեղծութիւններ, Թիֆլիս, 1912, 144 էջ:
* Բանաստեղծութիւններ, հատ. 1, Թիֆլիս, 1926, 352 էջ:
* Բանաստեղծութիւններ, հատ. 1, Թիֆլիս, 1926, 352 էջ:
* Բանաստեղծություններ, Երեւան, 1935, 300 էջ:
* Բանաստեղծութիւններ, Երեւան, 1935, 300 էջ:
* Ընտիր երգեր, Յերեւան, 1936, 150 էջ:
* Ընտիր երկեր, Երեւան, 1936, 150 էջ:
* Բանաստեղծութիւններ, Երեւան, 1948, 182 էջ:
* Բանաստեղծութիւններ, Երեւան, 1948, 182 էջ:
* Երգեր, Երեւան, 1951, 494 էջ:
* Երկեր, Երեւան, 1951, 494 էջ:
* Երգերի ժողովածու, հատ. 1–4, Երեւան, 1955–1958:
* Երկերի ժողովածու, հատ. 1–4, Երեւան, 1955–1958:
* Բանաստեղծութիւններ և պոեմներ, Երեւան, 1958, 103 էջ:
* Բանաստեղծութիւններ եւ պոեմներ, Երեւան, 1958, 103 էջ:
* Բանաստեղծութիւններ և պոեմներ, Երեւան, 1966, 111 էջ:
* Բանաստեղծութիւններ եւ պոեմներ, Երեւան, 1966, 111 էջ:
* Յակոբեան Յակոբ, [[Շուշանիկ Կուրղինյան|Կուրղինյան Շուշանիկ]], [[Արազի|Արազի Մովսես]], Երգեր, Երեւան, 1982, էջ 14–196:
* Յակոբեան Յակոբ, [[Շուշանիկ Կուրղինյան|Կուրղինեան Շուշանիկ]], [[Արազի|Արազի Մովսէս]], Երկեր, Երեւան, 1982, էջ 14–196:


== Գրականութիւն ==
== Գրականութիւն ==
* Ասատուր Ասատրեան, Յակոբ Յակոբեան, Երեւան, [[1947]], 96 էջ։
* Ասատուր Ասատրեան, Յակոբ Յակոբեան, Երեւան, [[1947]], 96 էջ։
* Ասատուր Ասատրեան, Յակոբ Յակոբեան, Երեւան, [[1955]], 178 էջ։
* Ասատուր Ասատրեան, Յակոբ Յակոբեան, Երեւան, [[1955]], 178 էջ։
* Սովետահայ գրականութեան պատմութիւն, հատոր առաջին (1917-1941, հատորը ներառվախ է «Յակոբ Յակոբեան» գլուխը, որ գրած է Ասատուր Ասատրեանը), Երեւան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1961, 800 էջ։
* Սովետահայ գրականութեան պատմութիւն, հատոր առաջին (1917-1941, հատորը ներառած է «Յակոբ Յակոբեան» գլուխը, որ գրած է Ասատուր Ասատրեանը), Երեւան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1961, 800 էջ։
* Արսեն Տերտերեան, Հայոց նոր գրականութեան պատմութիւն։ 19-20-րդ դդ. (սղագրուած դասախոսութիւններ ձեռագրի իրավունքով), պրակ 7, Հ. Հակոբեան, Երեւան, Երեւանի համալսարանի հրատարակչութիւն, 1939, 76 էջ։
* Արսէն Տէրտէրեան, Հայոց նոր գրականութեան պատմութիւն։ 19-20-րդ դդ. (սղագրուած դասախօսութիւններ ձեռագիրի իրաւունքով), պրակ 7, Յ. Յակոբեան, Երեւան, Երեւանի համալսարանի հրատարակչութիւն, 1939, 76 էջ։


== Ծանոթագրութիւններ ==
== Ծանոթագրութիւններ ==
Տող 49. Տող 49.


== Աղբիւրներ ==
== Աղբիւրներ ==
* Պետրոսեան, Հ., «Հայ գիտնականներ, հրապարակախոսներ, ժուռնալիստներ», Երեւան, 1960, էջ 353-356։
* Պետրոսեան, Հ., «Հայ գիտնականներ, հրապարակախօսներ, ժուռնալիստներ», Երեւան, 1960, էջ 353-356։
* Սուրխաթեան «Հայ Գրականություն», Հատոր 2
* Սուրխաթեան «Հայ Գրականութիւն», Հատոր 2


[[Կատեգորիա:1866 ծնունդներ]]
[[Կատեգորիա:1866 ծնունդներ]]

15:06, 22 Յուլիս 2019-ի տարբերակ


Ծնած է 29 Մայիս, 1866
Ծննդավայր Գանձակ, Ելիզաւեթփոլի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Մահացած է 13 Նոյեմբեր, 1937
Մահուան վայր Թիֆլիս, Խորհրդային Միութիւն[1][2]
Քաղաքացիութիւն

Ռուսական կայսրութիւն

 ԽՍՀՄ
Ազգութիւն հայ
Տեսակ քնարապատմողական?
Մասնագիտութիւն բանաստեղծ, գրող եւ թարգմանիչ
Վարած պաշտօններ կոմիսար?
Կուսակցութիւն Պոլշեւիկեան կուսակցութիւն

Յակոբ Մնացական ՅակոբԵան (29 Մայիս, 1866, Գանձակ, Ելիզավետպոլի նահանգ – 13 Նոյեմբեր, 1937, Թիֆլիս Սովետական հայ գրող: [3]

Կենսագրութիւն

Ծնած է Գանձակ, 1866-ին, արհեստաւոր ընտանիքի մը մէջ։ Յակոբեանի հայրը իր տղան քահանայ կամ արհեստաւոր դարձնելու նպատակ ունէր, բայց մայրը կը յաջողի զաւակը ճեմարան ուղարկել։ Ճեմարանին մէջ արգիլուած էին հայերէն լեզուն եւ գրականութիւնը, Յակոբեան կը կազմակերպէր դասէ դուրս հաւաքոյթներ քանի մը գրասէր աշակերտներուն հետ, որոնց ընթացքին հայերէն կը կարդային եւ գրականութիւն կը քննարկէին։

Յակոբեան տակաւին ճեմարանի 6–րդ դասարանի ուսանող, մասնակցած է աշակերտական գաղտնի հաւաքոյթներու եւ գրած՝ բանաստեղծութիւններ։ «Հիւսիսի ագռաւը» իր բանաստեղծութիւնը կը փակցնէ եկեղեցւոյ պատին, որու պատճառաւ կը վռնտուի ճեմարանէն։ Յակոբեան կը մեկնի Թիֆլիս, ուր դեղատան մը աշկերտ կը դառնայ։ Կը սկսին զրկանքներով, դառնութիւններով եւ թափառումներով լի կեանքի տարիները։ Դեղատունէն հեռանալով՝ Յակոբեան այս անգամ կը մեկնի Պաքու՝ նաւթահանքերուն մէջ բանուորութիւն կ'ընէ ապա մեքենագիտական գործարանի մը գանձապահի պաշտoնը կը ստանձնէ, յետոյ Էյզենշմիտի գործարանի հաշուապահութիւնը։ 1894-ին, վերադառնալով Թիֆլիս, Յակոբեան քանի մը հիմնարկներու հաշուապահական պաշտօնները կը վարէ, մինչեւ Սովետական կարգերու հաստատումը՝ 1921 թուականին:

Մահացած է Թիֆլիսին մէջ, 1935-ին։

Ստեղծագործութիւններ

Յակոբ Յակոբեանի գրական գործունէութիւնը կը սկսի 1893-ին։ Սկզբնական շրջանի բանաստեղծութիւնները տպագրուած են «Մուրճի» մէջ։ «Նոր հոսանք» ամսագիրին մէջ տպագրուած են «Մաքառման ժամին», «Էթափը», «Գործարան», «Գիւղը հարաւում» եւ այլ բանաստեղծութիւններ։ Ազդուած է ազգային շունչով գրողներէն, յատկապէս՝ Ռ. Պատկանեանէն։

Երգեր

  • Բանաստեղծութիւններ, Թիֆլիս, 1912, 144 էջ:
  • Բանաստեղծութիւններ, հատ. 1, Թիֆլիս, 1926, 352 էջ:
  • Բանաստեղծութիւններ, Երեւան, 1935, 300 էջ:
  • Ընտիր երկեր, Երեւան, 1936, 150 էջ:
  • Բանաստեղծութիւններ, Երեւան, 1948, 182 էջ:
  • Երկեր, Երեւան, 1951, 494 էջ:
  • Երկերի ժողովածու, հատ. 1–4, Երեւան, 1955–1958:
  • Բանաստեղծութիւններ եւ պոեմներ, Երեւան, 1958, 103 էջ:
  • Բանաստեղծութիւններ եւ պոեմներ, Երեւան, 1966, 111 էջ:
  • Յակոբեան Յակոբ, Կուրղինեան Շուշանիկ, Արազի Մովսէս, Երկեր, Երեւան, 1982, էջ 14–196:

Գրականութիւն

  • Ասատուր Ասատրեան, Յակոբ Յակոբեան, Երեւան, 1947, 96 էջ։
  • Ասատուր Ասատրեան, Յակոբ Յակոբեան, Երեւան, 1955, 178 էջ։
  • Սովետահայ գրականութեան պատմութիւն, հատոր առաջին (1917-1941, հատորը ներառած է «Յակոբ Յակոբեան» գլուխը, որ գրած է Ասատուր Ասատրեանը), Երեւան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1961, 800 էջ։
  • Արսէն Տէրտէրեան, Հայոց նոր գրականութեան պատմութիւն։ 19-20-րդ դդ. (սղագրուած դասախօսութիւններ ձեռագիրի իրաւունքով), պրակ 7, Յ. Յակոբեան, Երեւան, Երեւանի համալսարանի հրատարակչութիւն, 1939, 76 էջ։

Ծանոթագրութիւններ

  1. ↑ Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
  2. ↑ Հայկական համառոտ հանրագիտարան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 3.
  3. ↑ газета "Путь правды", 13 сентября 1914 (in Russian)

Աղբիւրներ

  • Պետրոսեան, Հ., «Հայ գիտնականներ, հրապարակախօսներ, ժուռնալիստներ», Երեւան, 1960, էջ 353-356։
  • Սուրխաթեան «Հայ Գրականութիւն», Հատոր 2

Կատեգորիա:1866 ծնունդներ Կատեգորիա:29 Մայիսի ծնածներ Կատեգորիա:1937 մահեր Կատեգորիա:13 Նոյեմբերի մահացածներ

Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/w/index.php?title=Յակոբ_Յակոբեան_(գրող)&oldid=142981» էջէն