«Խաչատուր Աբովեան» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Խաչատուր Աբովեան;
Ծնած է	15 Հոկտեմբեր 1809
Ծննդավայր	Քանաքեռ
Մահացած է	14 Ապրիլ 1848 (38 տարեկանին)
Մահուան վայր	Երեւան, Թիֆլիսի նահանգ, Կովկասի Փոխարքայութիւն, Ռուսական Կայսրութիւն
Քաղաքացիութիւն	Երևանի խանություն; Ռուսական Կայսրութիւն
Ազգութիւն	Հայ
Ուսումնավայր	Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածին?; Ներսիսեան դպրոց; Դորպատի կայսերական համալսարան?
Ազդուած է	Եոհան Վոլֆկանկ վոն Կէօթէ
Երկեր/Գլխաւոր գործ	Վէրք Հայաստանի
Տեսակ	վէպ եւ արձակ
Մասնագիտութիւն	գրագէտ, վիպասան, ուսուցիչ, բանաստեղծ, թատերագիր, արձակագիր, լուսավորիչ, ազգագրագետ
Աշխատավայր	Վանական Համալիր Սանահին; Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածին?
Երեխաներ	Վարդան Աբովյան?

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ խմբագրում Յաջորդ խմբագրում →

Content deleted Content added

ՏեսողականԵլատեքստ

Գծային

19:36, 20 Յունիս 2019-ի տարբերակ

Խաչատուր Աբովեան (15 Հոկտեմբեր 1809(1809-10-15)^[1]^[2]^[3], Քանաքեռ^[1]^[2] - 14 Ապրիլ 1848(1848-04-14)^[1]^[4], Երեւան, Թիֆլիսի նահանգ, Կովկասի Փոխարքայութիւն, Ռուսական Կայսրութիւն^[1]), արեւելահայ աշխարհաբար գրականութեան հիմնադիր։

Ծնած է Երեւանի Քանաքեռ գիւղը։ Աւարտած է Թիֆլիս Ներսիսեան դպրոցը։ Աբովեանի ստեղծագործութեամբ սկիզբ կ՛առնէ հայ գրականութեան զարգացման նոր փուլը, որ նախորդէն կը տարբերի՝ իր թեմայով, լեզուով, հերոսի ընտրութեամբ եւ այլն։ 1829-ին, որպէս թարգմանիչ՝ կ'ընկերակցի Դորպատի համալսարանի դասախօս Ֆրիտրիք Պարրոտին եւ անոր հետ կը բարձրանայ Արարատի գագաթը։ Յաջորդ տարի Պարրոտի միջնորդութեանբ կ'ընդունուի Դորպատի համալսարանը, ուր կ'ուսանի վեց տարի։ Վերադարձին տեսչական պաշտօններ կը վարէ Թիֆլիսի եւ Երեւանի մէջ։ 1848-ի Ապրիլին կը մեկնի տունէն ու այլեւս չի վերադառնար։ Իր մահուան պատճառները առ այսօր կը մնան անյայտ։

Գլխաւոր գործեր

Աբովեանի գլխաւոր գործն է «Վէրք Հայաստանի, Ողբ Հայրենասէրի» վէպը, որ իր հայրենասիրական ջերմ շունչով եւ ազգային ազատագրական գաղափարներով՝ մեծ ազդեցութիւն գործած է յետագայ սերունդներուն վրայ։ Իր միւս գործերէն են՝ «Պարապ Վախտի Խաղալիկ», «Ովսաննա», «Թուրքի Աղջիկը», որոնց մէջ պարզ ու հասկնալի լեզուով պատկերացուցած է հայ ժողովուրդի կեանքն ու ազգային աւանդութիւնները։

Երկեր

Ֆէօդօրայ կամ որդեական սէրը, Տփղիս, 1841, 137 էջ:
Վէրք Հայաստանի, Տփղիս, 1858, 276 էջ:
Նախաշաւիղ կրթութեան ի պէտս նորավարժից, Տփղիս, 1862, 104 էջ:
Պարապ վախտի խաղալիք, Տփղիս, 1864, 138 էջ:
Երկերը, Մոսկուա, 1897, 536 էջ:
Վէրք Հայաստանի, Մոսկուա, 1897:
Վէրք Հայաստանի, Տփղիս, 1908, 304 էջ:
Ողբ հայրենասիրի, Կ. Պոլիս, 1931, 316 էջ:
Պարապ վախտի խաղալիք, Մոսկուա, 1932, 344 էջ:

Աղբիւրներ

Ալեքսան Աթթաեան «Տիր», 1995, Հալէպ

Ասիկա անաւարտ յօդուած մըն է։ Դուք կրնաք օգնել Ուիքիփետիային՝ զայն ուղղելով եւ լրացնելով։
Այս նշումը հարկաւոր է փոխարինել համապատասխան թեմաթիք նշումով։

Կատեգորիա:Հայ գրողներ Կատեգորիա:Դորբատի համալսարանի ուսանողներ Կատեգորիա:19-րդ դարու արեւելահայ արձակագիրներ Կատեգորիա:Անյայտ կորած անձինք Կատեգորիա:Անձինք նամականիշերու վրայ Կատեգորիա:15 Հոկտեմբերի ծնածներ

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 Roux P. d. Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays — 2 — Éditions Robert Laffont, 1994. — Vol. 1. — P. 7. — ISBN 978-2-221-06888-5
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q28924058"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2696397"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3372503"></a>
↑ ^2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a>
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 Հայկական համառոտ հանրագիտարան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13053618"></a>
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3331189"_data-entity-id="Q28924058"><i_class="wef_low_priority_links">[[:fr:Paul_de_Roux|Roux&nbsp;P.&nbsp;d.]]</i>_[[:d:Q28924058|Nouveau_Dictionnaire_des_œuvres_de_tous_les_temps_et_tous_les_pays]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_2_—_[[:fr:Éditions_Robert_Laffont|Éditions_Robert_Laffont]],_1994._—_Vol.&nbsp;1._—_P.&nbsp;7._—_ISBN_978-2-221-06888-5</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q28924058"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2696397"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3372503"></a></div>-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 Roux P. d. Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays — 2 — Éditions Robert Laffont, 1994. — Vol. 1. — P. 7. — ISBN 978-2-221-06888-5
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q28924058"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2696397"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3372503"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1239328"_data-entity-id="Q2657718">[[:hy:s:Հայկական_սովետական_հանրագիտարան|Հայկական_սովետական_հանրագիտարան]]<span_class="wef_low_priority_links">_/_խմբ._[[:Վիքտոր_Համբարձումեան|Վ.&nbsp;Համբարձումյան]],_[[:Կոստանդին_Խուդաւերդեան|Կ.&nbsp;Խուդավերդյան]]_—_[[:d:Q124405912|Հայկական_հանրագիտարան_հրատարակչություն]],_1974.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a></div>-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1525071_citetype_Q1239328"_data-entity-id="Q13053618">Հայկական_համառոտ_հանրագիտարան<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:d:Q124405912|Հայկական_հանրագիտարան_հրատարակչություն]],_1990._—_հատոր&nbsp;1.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13053618"></a></div>-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 Հայկական համառոտ հանրագիտարան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13053618"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q856638_citetype_Q1982918_citetype_Q36524"_data-entity-id="Q13550863">Չեխիայի_ազգային_գրադարանի_կատալոգ<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a></div>-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
+{{Տեղեկաքարտ Անձ}}
-{{ԱՀ|Q313461}}
+'''Խաչատուր Աբովեան''' ({{ԱԾ}}), արեւելահայ աշխարհաբար գրականութեան հիմնադիր։
-[[Պատկեր:Abovianportrait.jpg|250px|մինի|աջից|'''Խաչատուր Աբովեան''']]
-'''Խաչատուր Աբովեան''' ([[1809]] - [[1848]] թթ.), արեւելահայ աշխարհաբար գրականութեան հիմնադիր։
 Ծնած է [[Երեւան]]ի [[Քանաքեռ]] գիւղը։ Աւարտած է [[Թիֆլիս]] [[Ներսիսեան դպրոց]]ը։ Աբովեանի ստեղծագործութեամբ սկիզբ կ՛առնէ հայ գրականութեան զարգացման նոր փուլը, որ նախորդէն կը տարբերի՝ իր թեմայով, լեզուով, հերոսի ընտրութեամբ եւ այլն։ [[1829]]-ին, որպէս թարգմանիչ՝ կ'ընկերակցի [[Դորպատի համալսարան]]ի դասախօս [[Ֆրիդրիխ Պարրոտ|Ֆրիտրիք Պարրոտ]]ին եւ անոր հետ կը բարձրանայ [[Արարատ]]ի գագաթը։ Յաջորդ տարի Պարրոտի միջնորդութեանբ կ'ընդունուի [[Դորպատի համալսարան]]ը, ուր կ'ուսանի վեց տարի։ Վերադարձին տեսչական պաշտօններ կը վարէ [[Թիֆլիս]]ի եւ [[Երեւան]]ի մէջ։ [[1848]]-ի Ապրիլին կը մեկնի տունէն ու այլեւս չի վերադառնար։ Իր մահուան պատճառները առ այսօր կը մնան անյայտ։
@@ Տող 26. / Տող 25. @@
 {{DEFAULTSORT:Աբովեան, Խաչատուր}}
 [[Կատեգորիա:Հայ գրողներ]]
-[[Կատեգորիա:1809 ծնունդներ (արւմտ․)]]
-[[Կատեգորիա:1848 մահեր]]
-[[Կատեգորիա:Երեւան ծնածներ]]
-[[Կատեգորիա:Քանաքեռ ծնածներ]]
 [[Կատեգորիա:Դորբատի համալսարանի ուսանողներ]]
 [[Կատեգորիա:19-րդ դարու արեւելահայ արձակագիրներ]]