«Դեղաբոյսեր» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Չ 6 տարբերակ: Importing from hy.wikipedia.org
→‎Ծանօթագրութիւններ: կատեգորիայի հեռացում using AWB
Տող 19. Տող 19.
Դեղաբոյսերէց ստացուած եւ քիմիաբուժական պատրաստուկներուն ներկայացուող պահանջները նոյնն են։ Կարելի չէ միասին հակադրել դեղաբոյսերը եւ բաղադրական դեղամիջոցները կամ բնական հումքէն ստացուած միացութիւնները։ Հմուտ օգտագործման դեպքին մէջ բոլոր դեղամիջոցները կ'ամբողջացնեն զիրար<ref name=vulgaris>Thymus Vulgaris. PDR for Herbal Medicine. Mon%-tvale, NJ: Medical Economics Company. p. 1184.</ref><ref>Pierce, Andrea. 1999. American Pharmaceutical Association Practical Guide to Natural Medicines. New York: Stonesong Press. P. 338-340.</ref><ref name=Maud>{{cite book|author=Grieve, Maud|chapter=Thyme|title=A Modern Herbal|year=1931|url=http://botanical.com/botanical/mgmh/t/thygar16.html}} -- Hypertext version of the 1931 edition</ref><ref>{{Cite journal | last1 = Ramsewak | first1 = Russel S. | last2 = Nair | first2 = Muraleedharan G. | last3 = Stommel | first3 = Manfred| last4 = Selanders | first4 = Louise| title = In vitro antagonistic activity of monoterpenes and their mixtures against 'toe nail fungus' pathogens | doi = 10.1002/ptr.1164 | journal = Phytotherapy Research | volume = 17 | issue = 4 | pages = 376–379 | date = April 2003 | pmid = 12722144}}</ref>:
Դեղաբոյսերէց ստացուած եւ քիմիաբուժական պատրաստուկներուն ներկայացուող պահանջները նոյնն են։ Կարելի չէ միասին հակադրել դեղաբոյսերը եւ բաղադրական դեղամիջոցները կամ բնական հումքէն ստացուած միացութիւնները։ Հմուտ օգտագործման դեպքին մէջ բոլոր դեղամիջոցները կ'ամբողջացնեն զիրար<ref name=vulgaris>Thymus Vulgaris. PDR for Herbal Medicine. Mon%-tvale, NJ: Medical Economics Company. p. 1184.</ref><ref>Pierce, Andrea. 1999. American Pharmaceutical Association Practical Guide to Natural Medicines. New York: Stonesong Press. P. 338-340.</ref><ref name=Maud>{{cite book|author=Grieve, Maud|chapter=Thyme|title=A Modern Herbal|year=1931|url=http://botanical.com/botanical/mgmh/t/thygar16.html}} -- Hypertext version of the 1931 edition</ref><ref>{{Cite journal | last1 = Ramsewak | first1 = Russel S. | last2 = Nair | first2 = Muraleedharan G. | last3 = Stommel | first3 = Manfred| last4 = Selanders | first4 = Louise| title = In vitro antagonistic activity of monoterpenes and their mixtures against 'toe nail fungus' pathogens | doi = 10.1002/ptr.1164 | journal = Phytotherapy Research | volume = 17 | issue = 4 | pages = 376–379 | date = April 2003 | pmid = 12722144}}</ref>:
== Ծանօթագրութիւններ ==
== Ծանօթագրութիւններ ==
{{Ծնթ․ցանկ}}
{{ծանցանկ}}


[[Կատեգորիա:Բոյսեր]]
[[Կատեգորիա:Բոյսեր]]

19:37, 10 Ապրիլ 2019-ի տարբերակ

Կաղապար:ԱՀ Դեղաբոյսեր, մարդկանց եւ կենդանիներու տարբեր հիւանդութիւններու բուժման ու կանխարգելման համար օգտագործուող բոյսերու խումբ։ Համաշխարհային բուսական աշխարհի մօտ 21000 տեսակ կ'օգտագործուի բուժիչ նպատակներով։ Հայաստանի մէջ բուժիչ յատկութիւններով օժտուած է մօտ 1500 տեսակ։

Դեղաբոյսերու բուժիչ յատկութիւնները

Դեղաբոյսերու բուժիչ յատկութիւնները պայմանաւորուած են անոնց գործարանական ներկայ քիմիական տարբեր բաղադրութեան անդամական նիւթերով, որոնք բնախօսական ներգործութիւն կ'ունենան մարդոց կամ կենդանիներու անդամներուն վրայ։ Բույսերուն մէջ առաջացող կենսաբանական աշխուժ նիւթերը կենդանի անդամի նիւթափոխանակութեան արդիւնք են, ուստի աւելի բնական ձեւով կը մասնակցին մարդու անդամի կեեւսաքիմիական եւ այլ կենսաբանական շարժերուն։ Բույսերուն մէջ պարունակուող որոշ նիւթեր կ'ազդեն սպիտակուցներու կենսահամադրէոյթ վրայ, պայմաններ կը ստեղծեն իմունային մարմիններու համադրոյթի համար, կը բարձրացնեն անդամներու պաշտպանական հակազդեցութիւնները, ներխմորներու աշխուժութեանը եւ այլն։

Հայաստանի դեղաբոյսերը

Պատկեր:Մատենադարան դեղաբույսեր1.jpg
Դեղաբւյսերը նկարագրող հայերէն մագաղաթ։ Կը պահուի Մատենադարանին մէջ:

Դեղաբոյսերու բուժիչ յատկութիւններու մասին հայ մատենագրութեան մեջ առաջին գրաւոր վկայութիւնը ձգած է Եզնիկ Կողբացին, իսկ որպէս դեղամիջոցներ օգտագործած են Մխիթար Հերացին եւ Ամիրդովլաթ Ամասիացին։

Դեղաբոյսերու տեսակները

ՀՀ ֆլորայի մէջ տարածուած դեղաբոյսերը կարելի է խմբաւորել մարդու կազմութեան վրայ ունեցած առաւելագոյն ներգործութեամբ. սիրտանոթային համակարգի հիւանդութիւններու դեպքին մէջ գործածուող դեղաբոյսերէն են կուժկոտրուկը, ծխաբոյսը, եղեսպակը, մատնոցուկը, գազը, նեարդային համակարգի հիւանդութիւններու դեպքին մէջ՝ շիկատակը, սեւ բանգին, կատվախոտը, դաղձը եւ այլն։ Արեան բարձր ճնշումն իջեցնող միջոց են սխտորը, հովվամաղախը, մորենին, ընկուզենին եւ այլն։ Միզամուղ յատկութիւն ունին կուժկոտրուկը, կռատուկը, ճարճատուկը, դաշտային ձիաձետը, գիհին, եգիպտացորէնը եւ այլն։ Լեղամուղ են մասրենին, կանթեղախոտը, անթառամը, գաղձը եւ այլն։ Ստամոքսի հիւանդութիւններու դէպքին մէջ կ'օգտագործուին տուղտը, նշենին, հորթալեզուն, ոսկեհազարուկը, հոնը, մատուտակը, եզան լեզուն, խատուտիկը, շնչառական ուղիներու հիvանդութիւններու դէպքին մէջ՝ տուղտը, խուլեղինջը, դաղձը, ուրցը, տատրակը եւ այլն։ Քրտնաբեր յատկութիւններ ունին ազնուամորին, թանթրվենին, լորենին եւ այլն։ Ցավամոքիչ են ընձախոտը, շիկատակը, սեւ բանգին, կակաչը, արջընկոյզը եւ այլն։

Դեղաբոյսերու կիրառութիւնը

Հաւաքած դեղաբոյսեր դեղաբոյսերը սովորաբար կը ջորացնեն յատուկ չորանոցներուն կամ ստուերներուն մէջ։ Չորացած դեղաբոյսերը կ'օգտագործուին թուրմեր, եփուկներ պատրաստելու համար, քիմիադեղագործական արդիւնաբերութեան մեջ։ Դեղաբոյսերէց ստացուած եւ քիմիաբուժական պատրաստուկներուն ներկայացուող պահանջները նոյնն են։ Կարելի չէ միասին հակադրել դեղաբոյսերը եւ բաղադրական դեղամիջոցները կամ բնական հումքէն ստացուած միացութիւնները։ Հմուտ օգտագործման դեպքին մէջ բոլոր դեղամիջոցները կ'ամբողջացնեն զիրար[1][2][3][4]:

Ծանօթագրութիւններ

  1. Thymus Vulgaris. PDR for Herbal Medicine. Mon%-tvale, NJ: Medical Economics Company. p. 1184.
  2. Pierce, Andrea. 1999. American Pharmaceutical Association Practical Guide to Natural Medicines. New York: Stonesong Press. P. 338-340.
  3. Grieve, Maud (1931)։ «Thyme»։ A Modern Herbal  -- Hypertext version of the 1931 edition
  4. Ramsewak Russel S., Nair Muraleedharan G., Stommel Manfred, Selanders Louise (April 2003)։ «In vitro antagonistic activity of monoterpenes and their mixtures against 'toe nail fungus' pathogens»։ Phytotherapy Research 17 (4): 376–379։ PMID 12722144։ doi:10.1002/ptr.1164 

Կատեգորիա:Բոյսեր