Jump to content

Սուրէն Աղաբաբեան

Սուրէն Աղաբաբեան
Ծնած է 22 Յունուար 1922(1922-01-22)[1][2][3]
Ծննդեան վայր Վանաձոր, Ալեքսանդրապոլի գավառ, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն[1][2][3]
Մահացած է 19 Մարտ 1986(1986-03-19)[3] (64 տարեկանին)
Մահուան վայր Երեւան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Միութիւն[3]
Քաղաքացիութիւն  Խորհրդային Միութիւն
Գործատու Աւանկարտ
Խորհրդային գրականութիւն
Հ.Հ. ԳԱԱ Գրականութեան համալսարան[2][3]
Կրթութիւն Երեւանի Պետական Համալսարան
Հ.Հ. ԳԱԱ Գրականութեան համալսարան
Կոչում փրոֆէսոր[3]
Ազգութիւն Հայ[2]
Տիրապետած լեզուներ հայերէն
Անդամակցութիւն Խորհրդային Հայաստանի Գրողներու Միութիւն
Պարգեւներ եւ
մրցանակներ
Հայկական ԽՍՀ գիտութեան վաստակաւոր գործիչ ՀԽՍՀ պետական մրցանակ? «Պատուոյ նշան» շքանշան
Կուսակցութիւն Խորհրդային Միութեան համայնավարական Կուսակցութիւն[2]

Սուրէն Բարդուղի Աղաբաբեան (22 Յունուար 1922(1922-01-22)[1][2][3], Վանաձոր, Ալեքսանդրապոլի գավառ, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն[1][2][3] - 19 Մարտ 1986(1986-03-19)[3], Երեւան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Միութիւն[3]), հայ գրականագէտ, բանասիրական գիտութիւններու տոքթոր, փրոֆէսոր (1969), ՀԽՍՀ գիտութիւններու վաստակաւոր գործիչ (1974), Հայկական ԽՍՀ 1979-ի պետական մրցանակի դափնեկիր («Եղիշէ Չարենց» երկհատոր մենագրութեան համար), ԽՍՀՄ գրողներու միութեան անդամ 1949-էն։

Ծնած է Ղարաքիլիսէ (այժմ՝ Վանաձոր) քաղաքին մէջ։ 1944-ին աւարտած է Երեւանի պետական համալսարանի բանասիրական հիմնարկի եւրոպական լեզուներու եւ գրականութեան բաժինը։ 1945-1948-ններուն սորված է ՀԽՍՀ ԳԱ Մանուկ Աբեղեանի անուան գրականութեան հիմնարկի յետ-ընթացաւարտէն ներս։ 1945-1951-ններուն աշխատած է «Աւանգարդ» թերթի խմբագրութեան մէջ որպէս բաժինի վարիչ, խմբագիրի տեղակալ, պատասխանատու քարտուղար։ 1950-1951-ններուն եղած է «Սովետական գրականութիւն» ամսագիրի քննադատութեան բաժինի վարիչը։ 1954-1986-ններուն եղած է ՀԽՍՀ ԳԱ Մանուկ Աբեղեանի անուան գրականութեան հիմնարկի խորհրդային գրականութեան բաժինի վարիչ։

1950-ին «Գիւղը Նայիրի Զարեանի ստեղծագործութեան մէջ» թէմայով քննական ճառ կատարած է եւ ստացած է բանասիրական գիտութիւններու թեկնածուի աստիճան։ 1963-ին «Աքսել Պակունց» թէմայով քննական ճառ ներկայացուցած է եւ ստացած է բանասիրական գիտութիւններու տոքթորի աստիճան։

Կազմած եւ խմբագրած է «Հայ սովետական գրականութեան պատմութիւն» (1966, ռուսերէն) աշխատութիւնը։ Ռուսերէն լոյս տեսած են Ստեփան Զորեանին, Նայիրի Զարեանին եւ Ակսել Բակունցին նուիրուած անոր մենագրութիւնները։ Միջնակարգ դպրոցի 10-րդ դասարանի համար գրած է «Հայ սովետական գրականութիւն» դասագիրքը (1969-1986)։ Գրած է «Սովետական բազմազգ գրականութեան պատմութիւն» վեցհատորեակի առաջին եւ երրորդ հատորներու (1970, Ռուսերէն) հայ գրականութեան նուիրուած գլուխները։ 1976-ին Մոսկուայի մէջ ռուսերէն լոյս տեսաւ անոր «Հայ գրականութիւն» աւելի բարձր ուսման դասագիրքը (հեղինակակիցներ Վաչէ Նալպանտեան, Սերկէյ Սարինեան)։ 1980-ին Երեւանի մէջ ռուսերէնով լոյս տեսած է անոր «Հայ գրականութեան կերպարները եւ ոճերը» քննադատական յօդուածներու ժողովածուն։

Պարգեւատրուած է «Պատւոյ նշան» (1972) եւ ժողովուրդներու բարեկամութեան (1982) շքանշաններով։ Մահացել է Երեւանի մէջ։[4]

Օգտագործած է Ա., Ս. Ա., Ա. Սուրենեան, Սուրիկ, Ա. Սուրիկ ծածկանունները[5]:

Երկերու մատենագրութիւն

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
  • Նայիրի Զարեան, Երեւան, Հայպետհրատ, 1954, 220 էջ։
  • Նայիրի Զարեան, Երեւան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1954, 132 էջ։
  • Ստեփան Զօրեան, Երեւան, ՀԱԱՀ ԳԱ, 1955, 207 էջ։
  • Աքսել Պակունց, Երեւան, Հայպետհրատ, 1959, 252 էջ։
  • Գուրգէն Մահարի, Երեւան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1959, 152 էջ։
  • Սովետահայ գրականութեան պատմութիւն, առաջին հատոր (1917-1941, հատորի «Սովետահայ գրականութիւնը 20-ական թուականներուն», «Մովսէս Արազի», «Աքսել Պակունց», «Ստեփան Զորեան», «Գուրգէն Մահարի» եւ «Մկրտիչ Արմէն» գլուխները գրած է Ս. Աղաբաբեանը), Երեւան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1961, 800 էջ։
  • Արձագանքներ, Երեւան, Հայպետհրատ, 1963, 306 էջ։
  • Աքսել Պակունց, Երեւան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1963, 504 էջ։
  • Արդիականութիւն եւ գրականութիւն, Երեւան, «Հայաստան», 1965, 268 էջ։
  • Սովետահայ գրականութեան պատմութիւն, երկրորդ հատոր (1941-1964, հատորի «Գրականութիւնը Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներուն», «Հետպատերազմեան արձակը», «Նայիրի Զարեան», «Հրաչեայ Քոչար», «Յովհաննէս Շիրազ», «Համօ Սահեան», «Սերօ Խանզադեան» եւ «Սիլվա Կապուտիկեան» գլուխները գրած է Ս. Աղաբաբեանը), Երեւան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1967, 655 էջ։
  • Հայ ժողովուրդի պատմութիւն, հատոր 7 (հատորի «Սովետահայ գրականութիւն» գլուխը գրած է Ս. Աղաբաբեանը), Երեւան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1967, 655 էջ։
  • Հայ ժողովուրդի պատմութիւն, հատոր 8 (հատորի «Գրականութիւն» գլուխը գրած է Ս. Աղաբաբեանը), Երեւան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1970, 580 էջ։
  • Աքսել Պակունց, Երեւան, «Հայաստան», 1971, 276 էջ։
  • Եղիշէ Չարենց, գիրք 1, Երեւան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1973, 442 էջ։
  • Գրական բաժինին մէջ, Երեւան, «Հայաստան», 1974, 316 էջ։
  • Գուրգէն Մահարի, Սուրէն Աղաբաբեան, Հրանդ Թամրազեան, Մկրտիչ Սարգիսեան, Յովհաննէս Շիրազի մասին, Երեւան, «Հայաստան», 1974, 104 էջ։
  • Ստեփան Զօրեան, Երեւան, «Սովետական գրող», 1976, 108 էջ։
  • Եղիշէ Չարենց, գիրք 2, Երեւան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1977, 399 էջ։
  • Դերենիկ Դեմիրճեան (ծննդեան 100-ամեակի առիթով), Երեւան, «Գիտելիք», 1977, 58 էջ։
  • Դէպի աղբիւրը լոյսի (գրականագիտական-քննադատական յօդուածներու ժողովածու), Երեւան, «Սովետական գրող», 1979, 348 էջ։
  • Արամաշոտ Պապաեան, Երեւան, Հայկական թատերական ընկերութիւն, 1979, 76 էջ։
  • Հայ սովետական գրականութիւնը վաթսուն տարուան ընթացքին, Երեւան, «Գիտելիք», 1980, 64 էջ։
  • Գրականութիւնը եւ ժամանակը. սովետահայ գրականութեան զարգացման հարցեր (ժողովածուին մէջ տեղ գտած է նաեւ Ս. Աղաբաբեանի յօդուածը), Երեւան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1980, 360 էջ։
  • Յօդուածներ, դիմանկարներ, յուշեր, Երեւան, «Սովետական գրող», 1982, 368 էջ։
  • XX դարու հայ գրականութեան զուգահեռականներուն մէջ, գիրք 1 (հետազօտութիւններու, յօդուածներու, գրախօսութիւններու եւ յուշադիմանկարներու ժողովածու), Երեւան, «Սովետական գրող», 1983, 432 էջ։
  • XX դարու հայ գրականութեան զուգահեռականներուն մէջ, գիրք 2 (յօդուածներու ժողովածու), Երեւան, «Սովետական գրող», 1984, 524 էջ։
  • Յովհաննէս Շիրազ (գրական ուսումներ), Երեւան, «Սովետական գրող», 1984, 84 էջ։

Ծանօթագրութիւններ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]