Սովետական Հայաստան (թերթ)

Սովետական Հայաստան;
	Կաղապար:Պատկերի ֆորմատավորում2
Տեսակ	թերթ
Լեզու	հայերէն
Հիմնադրուած է	5 Դեկտեմբեր 1920
Պարգեւներ	Աշխատանքային Կարմիր դրօշի շքանշան

«Սովետական Հայաստան», խորհրդային ժամանակաշրջանի հայկական պրոպագանդիստական օրաթերթ։ Հանդիսացած է ՀԿԿ Կենտկոմի, Հայկական ԽՍՀ Գերագոյն սովետի եւ Մինիստրներու խորհուրդի օրգան։ Առաջին անգամ լոյս տեսած է 5 Դեկտեմբեր 1920-ին (մինչեւ 7 Մայիս 1921-ը՝ «Կոմունիստ», 1921—1940-ին՝ «Խորհրդային Հայաստան»), Երեւանի մէջ։

Խմբագիրներ՝ Արմէն Յովհաննիսեան, Եղիա Չուբար, Արտաշէս Կարինեան, Ասքանազ Մռավեան, Թ․ Մանդալեան, Դրաստամատ Սիմոնեան, Վահան Երեմեան, Տիգրան Յովհաննիսեան, Ը․ Վահանեան, Զարմայր Աշրաֆեան, Ադօ Ադոյեան, Տ․ Պօղոսեան, Տ․ Մամիկոնեան, Տ․ Մարգարեան, Ղ․ Դալլաքեան, Տ․ Բաղդասարեան, Կ․ Վարդանեան, Խ․ Յովակիմեան, Լորիս Կրոյեան, Բ․ Անանիկեան։

Մայիս 1921-էն արդէն թերթը ՀԿ(բ)կ Կենտկոմի, Երեւանի կոմիտէի եւ ՀԽՍՀ Կենտգործկոմի օրգանն էր։ 13 Նոյեմբեր 1921-ի համարին մէջ տպագրուած է Ալեքսանտր Միասնիկեանի «Կովկասեան հանրապետութիւններու ֆեդերացիան» յօդուածը։ Խորհրդային Հայաստանին մէջ տնտեսական նշանակութեան օբյեկտներու շինարարութիւնը միշտ եղած է թերթի ուշադրութեան կեդրոնը։ Թերթը լայնօրէն լուսաբանած է Խորհրդային Հայաստանի մէջ սկսած ոռոգման միջոցառումները, յատկապէս Շիրակի ջրանցքի շինարարութիւնը եւ ջրաբաշխման ցանցի նորոգումն ու վերականգնումը։ Բազմաթիւ յօդուածներ ու առանձին համարներ նուիրուեած են«Ձորագէս»-ի, «Քանաքեռգէս»-ի, Լենինականի տեքստիլ աշխատանոցի, Երեւանի կաուչուկի, Արարատի ցեմենտի գործարաններու եւ այլ ձեռնարկութիւններու շինարարութեանը։

Թերթը ծաւալուն աշխատանք տարած է անգրագիտութեան վերացման, դպրոցներու շինարարութեան, կանանց ուսուցումը կազմակերպելու, այսպէս կոչուած՝ «կուլակութեան, բանդիտիզմի եւ հակակուսակցական խմբաւորումներու դէմ պայքարը ուժեղացնելու» ուղղութեամբ։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներուն լուսաբանած է հայկական դիվիզիաներու, հայ ռազմիկներու ու զօրապետներու կատարած սխրանքները, ոգեւորած է թիկունքի աշխատողներուն եւ անոնց ջանքերը ուղղել յաղթանակի նպատակին։ Զգալի ներդրում ունի «Սասունցի Դաւիթ» թանկային շարասեան ստեղծման եւ հայ ժողովուրդի հայրենասիրական այլ գործերին մէջ։

Հանրապետութեան գիտութիւնը, գրականութիւնն ու արուեստը, մշակութային կեանքը պարբերաբար լուսաբանուած են թերթի էջերուն մէջ։ Տարբեր տարիներու թերթին մէջ հանդէս եկած են Մարտիրոս Սարեանը, Աւետիք Իսահակեանը, Վիքտոր Համբարձումեանը, Օրբելի եղբայրները, Եղիշէ Չարենցը, Արամ Խաչատրեանը, Նայիրի Զարեանը, Գոհար Գասպարեանը, Գուրգէն Մահարին, Վարդան Աճէմեանը, Հրաչեայ Քոչարը, Վաղարշ Վաղարշեանը, Պարոյր Սեւակը, Յովհաննէս Շիրազը, Սիլվա Կապուտիկեանը, գրականութեան, արուեստի, գիտութեան ու մշակոյթի այլ գործիչներ, կուսակցական, պետական աշխատողներ, պատմաբաններ, գրականագէտներ, գիւղատնտեսութեան եւ այլ բնագաւառներու յայտնի մասնագէտներ։

Ունեցած է թղթակիցներ Մոսկուայի եւ Խորհրդային Միութան այլ քաղաքներու ու շրջաններում մէջ։

Պարգեւատրուած է Աշխատանքային կարմիր դրօշի շքանշանով (1947)։

Պայքար

Խորհրդային Հայաստանի գրական յաւելուածներէն մէկը կոչուած է Պայքար։ Ունեցած է անկանոն պարբերականութիւն (No 6-ից ինքնուրոյն հրատարակութիւն՝ որպէս գրական-գեղարուեստական կիսամսեայ հանդէս)։ Լոյս տեսած է 1923 թուականին, Երեւանի մէջ։ Խմբագիր՝ Արտաշէս Կարինեան։ Ունեցած է գրական-գեղագիտական ուղղութիւն, մարքսիզմի դիրքերէն մեկնաբանած է անցեալի գրական արժէքներու գնահատման եւ նոր, պրոլետարական գրականութեան ու արուեստի ստեղծման հարցերը։ Անդրադարձած է նաեւ ռուսական ու եւրոպական գեղագիտական ուղղութիւններուն, տպագրած է թատրոնին ու կերպարուեստին նուիրուած յօդուածներ, գրական, մշակութային կեանքի նորութիւններ, սփիւռքահայ մամուլի տեսութիւններ։

Աշխատակցած են Ալեքսանդր Միասնիկեանը, Եղիշէ Չարենցը, Վահան Թոթովենցը, Ստեփան Զօրեանը եւ ուրիշներ։

Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։