Սէյհան գետ (Սարոս գետ)
Սէյհան գետ (Սարոս գետ), (թրք.՝ Seyhan, նախապէս Սարոս), գետ Կիլիկիոյ մէջ։
Նկարագրութիւն
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Կը հոսի Պիրամոս կամ Ջահան գետին զուգահեռ եւ Միջերկրական ծով կը թափի արեւմտեան կողմէն: Սէյհան կը կոչուի Գիոկսու (Շղրկա) ձախակողմեան վտակը իր մէջ ընդունելէ ետք։ Երկարութիւնը 516 քմ. է, աւազանը՝ 20,7 հզ. քմ²։ Սկիզբ կ'առնէ Թեջեր լեռնաշղթայի (Կիլիկիա) հարաւային լանջէն, կը հոսի հիւսիսէն հարաւ Կեդրոնական Տաւրոսի նեղ կիրճով, ապա Չուքուրովա (ձորադաշտ, Ալեաց դաշտ) դաշտավայրով (ստորին հոսանքին) եւ կը թափի Միջերկրական ծովու Մերսինի ծոցը։
Սարոս գետը կազմուած է երկու վտակներէ՝ Սամանդի կամ Զամանդի, որ կը համապատասխանէր պատմական Զամնդաւին եւ Սառան-սուին, որոնք իրարու զուգահեռ կը հոսին:
Գետին սնումը անձրեւային է, կը յորդանայ գարնան, կը ծանծաղանայ՝ ամառ-աշուն ամիսներուն։ Ջուրի միջին ծախսը Ատանայ քաղաքի մօտ մինչեւ 200 մ³։ Ատանայի մօտ 1955-ին կառուցուած է հիդրոհանգոյց (ամբարտակի բարձրութիւնը 57 մ. է, ջրամբարի երկարութիւնը՝ 45 քմ.)։Ջուրերը կ'օգտագործուին ոռոգման համար։ Հին եւ միջին ժամանակներուն գետին ստորին հոսանքը նաւարկելի եղած է:
Գետի հովիտին մէջ կը գտնուի Բաքըրովասի, (Պաքըրովասը), այստեղ յայտնաբերուած են պղինձի պաշարներ։ Բաքըրովասի կը նշանակէ «պղնձահովիտ», ըստ Ղեւոնդ Ալիշանի՝ «երկաթահովիտ»[1]։
Գետի միջին հոսանքի շրջակայքին մէջ կը գտնուի ձորակ Գելփոշ Դերեսի։ XIX դարուն այստեղ յայտնաբերուած է մետաղահանք[2]։
Պատկերասրահ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]_CDGenc.jpg)
Ծանօթագրութիւններ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- ↑ Յակոբեան Թ. Խ., Մելիք-Բախշեան Ստ. Տ., Բարսեղեան Հ. Խ., Հայաստանի եւ յարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հ. 1 [Ա-Գ] (խմբ. Մանուկեան Լ. Գ.), Երեւան, «Երեւանի Համալսարանի Հրատարակչութիւն», 1986, էջ 637։
- ↑ Յակոբեան Թ. Խ., Մելիք-Բախշեան Ստ. Տ., Բարսեղեան Հ. Խ., Հայաստանի եւ յարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հ. 1 [Ա-Գ] (խմբ. Մանուկեան Լ. Գ.), Երեւան, «Երեւանի Համալսարանի Հրատարակչութիւն», 1986, էջ 820։