Սափոր Ծիսական՝ Գունազարդ
 | |
|---|---|
| բարձրութիւն | 16,5 սանտիմետր |
| լայնութիւն | 22 սանտիմետր |
Սափոր ծիսական՝ գունազարդ, կաւէ սափոր, հնագիտական օբյեկտ, որ ներառուած է Հայաստանի պատմութեան թանգարանի հաւաքածոյին մէջ 2867-31 համարի տակ։
Այս արձանիկը կը համարուի Ք.Ա. 15-14-րդ դարերու հնութիւն։ Յայտնաբերուած է Հայաստանի Կոտայքի մարզի Քարաշամբ գիւղի տարածքին[1]։
Նկարագրութիւն
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Հնագիտական օբյեկտ հանդիսացող այս սափորը կը ներկայացնէ ուռուցիկ իրանով կարճ պարանոցով լայնաբերան անօթ։ Նստուկը տափակ է, իսկ շուրթը՝ կլոր՝ դէպի դուրս ծալուած։ Մակերեսը անգոբապատ է եւ կարմրափայլ։ Իրանի վերին հատուածի կէսը բոլորուած է սպիտակ նկարազարդ գօտիով։ Պատկերուած է կենդանիներու երթ եւ կանգնած ու սաւառնող թռչուններու շարք։ Կենդանիներու եւ թռչուններու շարքը վարէն եզերուած է մեանդրաձեւ գօտիով։
Կենդանիներու երթը կը գլխաւորէ կեռ եւ երկարաեղջիւր ցուլը, որու ետեւղն շարք կազմած կ՚ընթանան արու եւ էգ քարայծներու զոյգը, ապա մէկ եղջերու՝ գլուխը պսակուած, բազմաճիւղ շքեզ եղջիւրներով եւ երկու շուն։ Հնարաւոր է, որ անոնք ոչ թէ շուներ են, այլեւ գայլեր։ Վերջին կենդանիի գաւակէն վեր պատկերուած է արեւ խորհրդանշող սկաւառակաձեւ նշան։ Թռչունները շարուած են երկու խումբով։ Իւրաքանչիւր խումբին դէմ յանդիման կանգնած են չորսական թռչուններ։ Շարքը՝ աջէն եւ ձախէն, կը ներփակեն լայն բացած թեւերով երկու թռչիւն։ Թռչիւններու թռիչքի պատկերումը աջէն ձախ, կամ հակառակը, հին ժամանակ կ՚առնչուէր որոշակի դիցաբանական պատկերացումներու հետ եւ բարի կամ չար գուշակներու հիմք կը հանդիսանար։
Անկասկած՝ անօթի նկարազարդման սիւժէն հնագոյն առասպելի կամ անոր ա տարբերակներու առանձին հատուածները կազմող տեսարաններու պատկերումն է։ Սիւժէի բարդութիւնը ինչպէս նաեւ պատկերներու եւ խորհրդանշաններու ներկայացման եղանակը ենթադրել կու տաայ անոնց աւելի վաղ ժամանակաշրջանի մշակութային նախատիպերէն սերուած ըլլալը[1]։
Ծանօթագրութիւններ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- ↑ 1,0 1,1 Հայացք բրոնզե դարից, Ալբոմ-կատալոգ, Հայաստանի պատմության թանգարան, 2016, 160 էջ։ A Glance from the Bronze Age. Yerevan, History Museum of Armenia, 2016, 160 pages.
Աղբիւրներ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- Հայացք բրոնզե դարից, Ալբոմ-կատալոգ, Հայաստանի պատմության թանգարան, 2010։
- Հասմիկ Իսրայելյան - Պաշտամունքն ու հավատալիքները ուշ բրոնզեդարյան Հայաստանում, Երևան, 1973
Այս յօդուածի կամ անոր բաժնի որոշակի հատուածի սկզբնական տարբերակի նիւթը տրամադրուած է Հայաստանի պատմութեան թանգարանի կողմէ ԳԼԱՄ ծրագրի շրջանակներուն։  |