Սարգիսի խաչքար (Նորավանք)
Սարգիսի խաչքար, կը գտնուի Հայաստանի Վայոց Ձորի մարզի Ամաղու գիւղէն 3 քմ. հարաւ արեւելք՝ Նորավանք վանական համալիրի Պուրթելաշէն եկեղեցւոյ հարաւային պատին մօտ՝ արտաքուստ, պատուանդանին։ Ներառուած է Հայաստանի պատմութեան եւ մշակոյթի անշարժ յուշարձաններու պետական ցանկին մէջ (11.8.1/1.1.1)[1]։
Տեղադրութիւն
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Նորավանք վանական համալիրի Պուրթելաշէն եկեղեցւոյ հարաւային պատին մօտ՝ արտաքուստ, պատուանդանին[2]։
Պատկերաքանդակ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Խաչքարի քիվի կեդրոնը քանդակուած է Յիսուս Քրիստոսը։
Քրիստոսի ոտքերուն կողմերը քանդակուած են 4 աւետարանիչները,
- Մատթէոսը կը նոյնացուի մարդու հետ, որովհետեւ անոր Աւետարանը կը սկսի Քրիստոսի մարդեղութեան պատմութիւնով։
- Մարկոսը կը ներկայացուի առիւծի խորհրդանիշով, որովհետեւ իր Աւետարանի սկիզբը առիւծի պէս քաջաբար կը յայտարարէ, թէ Յիսուս Աստուծոյ Որդին է։
- Ղուկասը կը նոյնացուի եզի հետ, որ զոհի խորհրդանիշն է, այն պատճառով, որ անոր Աւետարանը կը սկսի Զաքարիայի` տաճարին մէջ զոհի պատրաստութեան պաշտամունքի նկարագրութեամբ։ Այս պատմութիւնը իր հերթին դիտուած է իբրեւ պատրաստութիւն Քրիստոսի զոհաբերութեան։
- Յովհաննէսը կը ներկայացուի արծիւի խորհրդանիշով, որովհետեւ ան իր Աւետարանի սկիզբը կը սաւառնի վեր` յայտարարելով Քրիստոսի աստուածութիւնը։
Աւետարանիչներու կողմերը ամբողջ հասակով քանդակուած են երկու առաքեալներ։
Վիմական արձանագրութիւն
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Խաչքարի քիվին գոյութիւն ունի 1 տող՝ ելնդաւոր տառերով վիմական արձանագրութիւն[2][3].
- (ՍԲ. Խ)ԱՉ(Ս) Է ԲԱՐԵԽ[ԱՒՍ]… [ՍԱ]ՐԳՍԻ
Համաձայն արձանագրութեան՝ խաչքարը հիմնուած է ի յիշատակ Սարգիսին։
Տես նաեւ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Ծանօթագրութիւններ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- ↑ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹԵԱՆ ՎԱՅՈՑ ՁՈՐԻ ՄԱՐԶԻ ՊԱՏՄՈՒԹԵԱՆ ԵՒ ՄՇԱԿՈՅԹԻ ԱՆՇԱՐԺ ՅՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐՈՒ ՊԵՏԱԿԱՆ ՑՈՒՑԱԿԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
- ↑ 2,0 2,1 Դիւան հայ վիմագրութեան, Պ. 3. Վայոց Ձոր, Եղէգնաձորի եւ Ազիզբեկովի շրջաններ /Կազմ.՝ Ս.Գ. Բարխուդարեան; ՀՍՍՌ ԳԱ; ՀՍՍՌ ԳԱ; Հնագիտ. եւ ազգագր. ին-տ.; Երեւան։ ՀՍՍՌ ԳԱ հրատ., 1967 թ.
- ↑ Կ. Մաթէոսեան, Նորավանքի վիմագրերը եւ յիշատակարանները, Երեւան - 2017, էջ 187