Ռումաներէն
 | |
|---|---|
| Տեսակ | բնական լեզու և կենդանի լեզու[1] |
| Ենթադաս | Արեւելեան ռոմանտիկ |
| Երկիրներ |
 Ռումանիա[2],  Մոլտովա[3],  Սերպիա[4] և  Ուքրանիա[5] |
| Խօսողներու քանակ | 24 300 000 մարդ (2019)[6] |
| Վերահսկող կազմակերպութիւն | Ռումանական ակադեմիա |
| Գիրերու համակարգ | լատինական այբուբեն |
| IETF | ro |
| ԳՕՍՏ 7.75–97 | рум 565 |
| ISO 639-1 | ro |
| ISO 639-2 | ron և rum |
| ISO 639-3 | ron |
| Romanian language Ուիքիպահեստին մէջ | |
Ռումաներէն (română / ռոմինը), Հնդեւրոպական լեզուներու ընտանիքի իտալական լեզուախմբին արեւելա-ռոմանական ենթախումբին պատկանող լեզու, ռումիններու լեզուն։
Ռումաներէն կը խօսին աշխարհի մէջ 28 միլիոն մարդ։ Ռումաներէնը պաշտօնական լեզու է Ռումանիոյ, Մոլտովայի մէջ։
Ռումանիոյ պետական լեզուն։ Կը պատկի հնդեւրոպական լեզուաընտանիքի ռոմանական ճիւղի արլ–ռոմանական ենթախումբին։ Խօսողներու թիւը Ռումանիոյ մէջ՝ մօտ 18 միլիոն մարդ։ Տարածուած է նաեւ ԱՊՀ–ի, Պուլկարիոյ, նախկին Հարաւսլաւիոյ, Հունգարիոյ, Ալպանիոյ, Յունաստանի շարք մը շրջաններու, ԱՄՆ–ի, Քանատայի եւ այլուր։
Տրոհուած է բարբառներու (Ռումանիոյ մէջ), որոնցմէ մոլտաւականը մօտ է մոլտաւերէնին։ Զարգացած է բարբառային–խօսակցական լատիներէնի հիմքի վրայ։ Հնչիւնական առանձնայատկութիւններէն են լատինական Õ-ի եւ Ũ–ի տարբերակումը, ձայնաւորէն եւ բաղաձայնէն առաջ an > iո, ինչպէս նաեւ amx բաղաձայն > im (բացառութեամբ սլաւոնական փոխառութիւններու), ձայնաւորներու ձեւաբանական նոր հերթագայութեան առաջացումը։ Տիպաբանական շատ ընդհանրութիւններ ունի Պալքանեան թեղակղզիի միւս լեզուներու հետ (անորոշ դերբայի կորուստ․ ապառնի ժամանակի նկարագրական ձեւ), սակայն գոյականներու, ածականներու, դերանուններու թիւի եւ սեռի ձեւերը, խոնարհման հարացոյցը հիմնականին պահպանած են ժող․ լատիներէնի ձեւաբանական առանձնայատկութիւնները։
11 –19 թուական անունները կը կազմուին սլաւոնական լեզուներու կաղապարով։ Բառապաշարին մէջ շատ են սլաւոնական եւ յունական փոխառութիւնները։ Ռումաներէնով գրական ամենահին յուշարձանները 16-րդ դարէն են։ Գրական ռումաներէնի ձեւաւորումը աւարտած է 19-րդ դ․․ Այբուբենը՝ մինչեւ 19-րդ դ․՝ սլաւոնագիր, ապա՝ լատինագիր։
Ըստ աշխարհի լեզուներու դասակարգման Ռումաներէնը 36-րդն է։
Ծանօթագրութիւններ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- ↑ https://iso639-3.sil.org/code/ron
- ↑ ScriptSource - Romania
- ↑ ScriptSource - Moldova
- ↑ ScriptSource - Serbia
- ↑ ScriptSource - Ukraine
- ↑ Ethnologue — 25, 19 — Dallas, Texas: SIL International, 1951. — ISSN 1946-9675
Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։ 
|