Պրայլի գիրեր

Պրայլով գրուածը կը կարդացուի ցուցամատը նշաններու վրայով սահեցնելով։

Պրայլով գրուածով գինիի շիշի պիտակ։

Լուի Պրայլի կիսանդրին իր ծննդավայրին։

Պրայլի գիրեր, (ֆրանսերէն՝ Braille) տեսողութեան խնդիրներ ունեցող մարդոց համար նախատեսուած ուռուցիկ-կէտային համակարգ, որը 1824 թուականին ստեղծած է ֆրանսացի Լուի Պրայլը (ֆրանսերէն՝ Louis Braille)` 15 տարեկանին։ Լուի Պրայլը կոշկակարի զաւակ մըն էր եւ ինք նոյնպես տեսողութեան խնդիրներ ունէր, կուրացած էր երեք տարեկանին։

Գրութեան Եղանակը

Պրայլի գրերը պատկերելու համար կը կիրառուեն վեց կետանի բջիջներ։

Կետերուն ուռուցիկութիւն տալու համար ատոնք կ'արուեն թուղթի հակառակ կողմէն։ 0.5 մմ բարձրութիւնը շոշափելով կետերն զգալու համար բավարար է։ Կետերու հեռաւորութիւնը շուրջ 2.5 մմ է, բջիջներունը` հորիզոնական ուղղութեամբ՝ 3.75, ուղղաձիգ ուղղութեամբ՝ 5 մմ։

Լատինական Տառեր

Առաջին a-j տասը տառերը կը պատկերուեն վերին չորս կետերու միջոցաւ (նշուած են սեւ գոյնով)։ Երկրորդ շարքի k-t տառերու երկրորդ տասնեակն է, որոնք կը ստացուեն համապատասխան բջիջի ներսին մեկական կէտ (նշուած են կարմիր գոյնով) աւելցնելով։ Երրորդ շարքի առաջին u-y հինգ տառերը կը ստացուեն առաջին շարքի համապատասխան բջիջներուն մէջ վարէն երկուական կետ (նշուած են կանաչ գոյնով) աւելցնելով։ w-ն կը ստացուի բջիջի երրորդ տողուն աջէն մեկ կէտ (նշուած է բոսոր գոյնով) աւելցնելով։

10 թուանշանի միջոցաւ 26 լատինական տառերու ստացումը

a/1	b/2	c/3	d/4	e/5	f/6	g/7	h/8	i/9	j/0
k	l	m	n	o	p	q	r	s	t
u	v	x	y	z					w

Աւանդական վեցկէտանի պրայլն ունի 2⁶=64 տարբեր նշաններ։ Ատոնք օգտագործելով կ'ստացուեն ինչպէս տարբեր այբուբեններու տառերը, այնպէս ալ թուանշանները, կետադրական նշանները. անգլերէնին մէջ նաեւ՝ առանձին բառեր եւ տառերու համադրութիւններ։

Հայկական Այբուբենի Տառեր

Թուանշաններ

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Հայերէն

Ա

Պ

Ջ

Տ

Է

Ֆ

Կ

Հ

Ի

Ճ

Անգլերէն

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

Հայերէն

Ք

Լ

Մ

Ն

Օ

Բ

Գ

Ր

Ս

Թ

Ծ

Ժ

Անգլերէն

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

st

Հայերէն

Ը

Վ

Խ

Ե

Զ

Ց

Ձ

Անգլերէն

U

V

X

Y

Z

and

for

of

the

with

Հայերէն

Չ

Ղ

Շ

Դ

Յ

Փ

Ռ

Ո

Ւ

Անգլերէն

ch

gh

sh

th

wh

ed

er

ou

ow

W

Հայերէն

` (բութ)

- (տողա- դարձ)

: (վերջա- կէտ)

՞ (հարցի նշան)

Անգլերէն

, -aa-

; -bb-

։ -cc-

-dd-

en

! -ff-

() -gg-

? "

in

"