Պելիզ

Պելիզ
Բելիզի դրոշ?	Զինանշանը
;	;
Կը ներառնէ	Belize District?, Cayo District?, Corozal District?, Orange Walk District?, Stann Creek District? և Toledo District?
Պետական լեզու	անգլերէն
Մայրաքաղաք	Բելմոպան?
Օրէնսդիր մարմին	National Assembly?
Երկրի ղեկավար	Չարլզ Գ․
Կառավարութեան ղեկավար	Ջոնի Բրիսենյո?
Ազգաբնակչութիւն	411 106 մարդ (2023)
Օրհներգ	Բելիզի օրհներգ?
Կարգախօս	Under the shade I flourish
Հիմնադրուած է	21 Սեպտեմբեր 1981 թ.
Արժոյթ	Բելիզի դոլար?
Ժամային համակարգ	UTC−06:00 և America/Belize?
Հեռաձայնային համակարգ	+501
Համացանցի յղում	.bz?
Մարդկային ներուժի զարգացման թիւ	0,683
	belize.gov.bz

Պելիզ, Կեդրոնական Ամերիկայի հիւսիս-արեւելեան ծովեզերքին վրայ գտնուող երկիր մըն է։ Հիւսիսէն սահմանակից է Մէքսիքոյի, արեւելքէն՝ Քարիպեան ծովուն, իսկ արեւմուտքէն եւ հարաւէն՝ Կուաթեմալայի։ Նաեւ ծովային սահման մը կիսէ Հոնտուրասի հետ հարաւ-արեւելքէն։ Թէեւ Կեդրոնական Ամերիկայի մէջ կը գտնուի, Պելիզը ինքզինք կը համարէ Քարիպեան տարածաշրջանին մաս, եւ անդամ է Քարիպեան Համայնքին (CARICOM)։

Մայա քաղաքակրթութիւնը տարածուեցաւ Պելիզի տարածքին մէջ 1500 ՔԱ եւ 300 Ք.Յ. միջեւ եւ բարգաւաճեցաւ մինչեւ 1200 թուական։^[4] Եւրոպական հեռաւոր շփումը սկսաւ 1502-04 թուականներուն, երբ Քրիստոֆոր Քոլումպոսը նաւարկեց Հոնտուրասի ծոցին երկայնքով։^[5] Եւրոպական ուսումնասիրութիւնը սկսաւ անգլիացի բնակիչներու կողմէ 1638 թուականին։ Սպանիան եւ Բրիտանիան երկուքն ալ պահանջ ներկայացուցին այս երկրին վրայ, մինչեւ որ Բրիտանիան պարտութեան մատնեց սպանացիները Սուրբ Ճորճ Քեյի ճակատամարտին մէջ (1798)։^[6] Այն դարձաւ բրիտանական գաղութ 1840 թուականին, եւ թագային գաղութ 1862-ին։ Պելիզը անկախացաւ Միացեալ Թագաւորութենէն 1981 սեպտեմբերի 21-ին։^[7] Այն միակ ցամաքային Կեդրոնական Ամերիկեան երկիրն է որ Համագործակցութեան թագաւորութեան մաս կը կազմէ, Թագաւոր Շառլ III-ը իր թագաւորն ու պետական ղեկավարն է, եւ կը ներկայացուի գերակալով։^[8]

Բնակչութիւն

Բնակչութեան 1960-2023 թուականների վիճակագրություն

Տարի	Բնակչութիւն
1960	92 068 մարդ	^[9]
1961	94 701 մարդ	^[9]
1962	97 389 մարդ	^[9]
1963	100 166 մարդ	^[9]
1964	103 070 մարդ	^[9]
1965	106 121 մարդ	^[9]
1966	109 344 մարդ	^[9]
1967	112 699 մարդ	^[9]
1968	116 061 մարդ	^[9]
1969	119 260 մարդ	^[9]
1970	122 179 մարդ	^[9]
1971	124 792 մարդ	^[9]
1972	127 148 մարդ	^[9]
1973	129 294 մարդ	^[9]
1974	131 306 մարդ	^[9]

Տարի	Բնակչութիւն
1975	133 261 մարդ	^[9]
1976	135 145 մարդ	^[9]
1977	136 991 մարդ	^[9]
1978	138 972 մարդ	^[9]
1979	141 308 մարդ	^[9]
1980	144 151 մարդ	^[9]
1981	147 566 մարդ	^[9]
1982	151 498 մարդ	^[9]
1983	155 820 մարդ	^[9]
1984	160 342 մարդ	^[9]
1985	164 916 մարդ	^[9]
1986	169 547 մարդ	^[9]
1987	174 250 մարդ	^[9]
1988	178 906 մարդ	^[9]
1989	183 368 մարդ	^[9]

Տարի	Բնակչութիւն
1990	187 552 մարդ	^[9]
1991	191 368 մարդ	^[9]
1991	192 877 մարդ	^[10]
1992	194 894 մարդ	^[9]
1993	198 420 մարդ	^[9]
1994	202 348 մարդ	^[9]
1995	206 962 մարդ	^[9]
1996	212 375 մարդ	^[9]
1997	218 484 մարդ	^[9]
1998	225 083 մարդ	^[9]
1999	231 860 մարդ	^[9]
2000	238 586 մարդ	^[9]
2000	248 916 մարդ	^[10]
2001	245 198 մարդ	^[9]
2002	251 766 մարդ	^[9]

Տարի	Բնակչութիւն
2003	258 346 մարդ	^[9]
2004	265 040 մարդ	^[9]
2005	271 920 մարդ	^[9]
2006	278 985 մարդ	^[9]
2007	286 196 մարդ	^[9]
2008	293 544 մարդ	^[9]
2009	301 016 մարդ	^[9]
2010	324 528 մարդ	^[10]
2010	308 595 մարդ	^[9]
2011	316 280 մարդ	^[9]
2012	324 060 մարդ	^[9]
2013	331 900 մարդ	^[9]
2016	366 954 մարդ	^[9]
2017	374 681 մարդ	^[11]
2023	411 106 մարդ	^[1]

Ծանօթագրութիւններ

↑ ^1,0 ^1,1 https://data.who.int/countries/084
↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/northamerica
↑ Human Development Report — Միավորված ազգերի կազմակերպության զարգացման ծրագիր, 2022.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q161718"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1185686"></a>
↑ Bolland Nigel (1993)։ «Belize: Historical Setting»։ in Tim Merrill։ Guyana and Belize: Country Studies։ Library of Congress Federal Research Division։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2022-10-09-ին
↑ Byrd Downey Cristopher (22 May 2012)։ Stede Bonnet: Charleston's Gentleman Pirate։ The History Press։ էջ 44։ ISBN 978-1609495404։ արտագրուած է՝ 25 March 2016
↑ Woodard Colin։ «A Blackbeard mystery solved»։ Republic of Pirates Blog։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 7 April 2016-ին։ արտագրուած է՝ 25 March 2016
↑ «Belize | History, Capital, Language, Map, Flag, & Facts | Britannica»։ www.britannica.com։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 20 September 2023-ին։ արտագրուած է՝ 25 October 2022
↑ «Belize – British Honduras – Central America – Nations Online Project»։ www.nationsonline.org։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 25 October 2022-ին։ արտագրուած է՝ 2022-10-25
↑ ^9,00 ^9,01 ^9,02 ^9,03 ^9,04 ^9,05 ^9,06 ^9,07 ^9,08 ^9,09 ^9,10 ^9,11 ^9,12 ^9,13 ^9,14 ^9,15 ^9,16 ^9,17 ^9,18 ^9,19 ^9,20 ^9,21 ^9,22 ^9,23 ^9,24 ^9,25 ^9,26 ^9,27 ^9,28 ^9,29 ^9,30 ^9,31 ^9,32 ^9,33 ^9,34 ^9,35 ^9,36 ^9,37 ^9,38 ^9,39 ^9,40 ^9,41 ^9,42 ^9,43 ^9,44 ^9,45 ^9,46 ^9,47 ^9,48 ^9,49 ^9,50 ^9,51 ^9,52 ^9,53 ^9,54 Համաշխարհային բանկի տվյալների բազա — Համաշխարհային Դրամատուն.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21540096"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q7164"></a>
↑ ^10,0 ^10,1 ^10,2 http://www.sib.org.bz/Portals/0/docs/publications/census/2010_Census_Report.pdf
↑ Համաշխարհային բանկի տվյալների բազա — Համաշխարհային Դրամատուն.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21540096"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q7164"></a>

[[https://data.who.int/countries/084_https://data.who.int/countries/084]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-1] 1,0 ^1,1 https://data.who.int/countries/084

[[https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/northamerica_https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/northamerica]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-2] ttps://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/northamerica

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q10870555"_data-entity-id="Q1185686">[https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI_Human_Development_Report]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:d:Q161718|Միավորված_ազգերի_կազմակերպության_զարգացման_ծրագիր]],_2022.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q161718"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1185686"></a></div>-3] Human Development Report — Միավորված ազգերի կազմակերպության զարգացման ծրագիր, 2022.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q161718"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1185686"></a>

[cs-4] Bolland Nigel (1993)։ «Belize: Historical Setting»։ in Tim Merrill։ Guyana and Belize: Country Studies։ Library of Congress Federal Research Division։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2022-10-09-ին

[5] Byrd Downey Cristopher (22 May 2012)։ Stede Bonnet: Charleston's Gentleman Pirate։ The History Press։ էջ 44։ ISBN 978-1609495404։ արտագրուած է՝ 25 March 2016

[6] Woodard Colin։ «A Blackbeard mystery solved»։ Republic of Pirates Blog։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 7 April 2016-ին։ արտագրուած է՝ 25 March 2016

[7] «Belize | History, Capital, Language, Map, Flag, & Facts | Britannica»։ www.britannica.com։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 20 September 2023-ին։ արտագրուած է՝ 25 October 2022

[8] «Belize – British Honduras – Central America – Nations Online Project»։ www.nationsonline.org։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 25 October 2022-ին։ արտագրուած է՝ 2022-10-25

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q8513_citetype_Q27031827"_data-entity-id="Q21540096">Համաշխարհային_բանկի_տվյալների_բազա<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:d:Q7164|Համաշխարհային_Դրամատուն]].</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21540096"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q7164"></a></div>-9] 9,00 ^9,01 ^9,02 ^9,03 ^9,04 ^9,05 ^9,06 ^9,07 ^9,08 ^9,09 ^9,10 ^9,11 ^9,12 ^9,13 ^9,14 ^9,15 ^9,16 ^9,17 ^9,18 ^9,19 ^9,20 ^9,21 ^9,22 ^9,23 ^9,24 ^9,25 ^9,26 ^9,27 ^9,28 ^9,29 ^9,30 ^9,31 ^9,32 ^9,33 ^9,34 ^9,35 ^9,36 ^9,37 ^9,38 ^9,39 ^9,40 ^9,41 ^9,42 ^9,43 ^9,44 ^9,45 ^9,46 ^9,47 ^9,48 ^9,49 ^9,50 ^9,51 ^9,52 ^9,53 ^9,54 Համաշխարհային բանկի տվյալների բազա — Համաշխարհային Դրամատուն.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21540096"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q7164"></a>

[[http://www.sib.org.bz/Portals/0/docs/publications/census/2010_Census_Report.pdf_http://www.sib.org.bz/Portals/0/docs/publications/census/2010_Census_Report.pdf]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-10] 10,0 ^10,1 ^10,2 http://www.sib.org.bz/Portals/0/docs/publications/census/2010_Census_Report.pdf

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q8513_citetype_Q27031827"_data-entity-id="Q21540096">[https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL_Համաշխարհային_բանկի_տվյալների_բազա]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:d:Q7164|Համաշխարհային_Դրամատուն]].</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21540096"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q7164"></a></div>-11] Համաշխարհային բանկի տվյալների բազա — Համաշխարհային Դրամատուն.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21540096"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q7164"></a>

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]