Մովսէս Տինանեան
 | |
|---|---|
| Ծնած է | 1858 |
| Ծննդավայր | Ռոտոսթօ, Թուրքիա, |
| Մահացած է | 1935 |
| Մահուան վայր | Պոլիս, Թուրքիա |
| Կրթութիւն | Կ. Պոլսոյ Օսմանեան կայսերական բժշկական վարժարան |
| Մասնագիտութիւն | բժիշկ |
| Կոչում | Հաիւրապետ |
Մովսէս Տինանեան (1858, Ռոտոսթօ, Թուրքիա-1935, Կ. Պոլիս), հայ բժիշկ։
Կենսագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Ծնած է 1858 թուականին Թուրքիոյ եւրոպական մասի՝ Ռոտոսթօ քաղաքը։ Բժիշկ Բարսեղ Տինանեանի հայրն է։ Աւարտած է Կ. Պոլսոյ Գաղատիա թաղամասի Կեդրոնական վարժարանը եւ եղած անոր առաջին շրջանաւարտներէն մէկը։ 1881 թուականին աւարտած է Կ. Պոլսոյ Օսմանեան կայսերական բժշկական վարժարանը։ Երկար տարիներ ազատ գործնական բժիշկ աշխատած է իր ծննդավայրին մէջ։ Եղած է վիրաբոյժ, ներքին հիւանդութիւններու մասնագէտ եւ մանկաբարձ։ Եղած է Ռոտոսթոյի քաղաքապետական բժիշկը։ Յետագային Կ. Պոլսոյ մէջ որպէս բժիշկ աշխատած է։
1915 թուականին՝ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ, զօրակոչուած է Օսմանեան բանակ եւ իբրեւ զինուորական բժիշկ ծառայած՝ հարիւրապետի / հրամանատարի աստիճանով։ 1915 թուականի Ապրիլ 11-13-ը ձերբակալուած է, բանտարկուած ու աքսորուած է Չանղըրը։ 1915 թուականի Օգոստոսին, հրաշքով, զինք ազատելու եւ Կ. Պոլիս վերադարձնելու հրաման ստացուած է։ Իր խնամքին ու բուժման տակ եղած՝ չէթէճի արապաճի Իսմայիլի աղջկայ բուժումը չէ շարունակած եւ ձգած է բժիշկ Ռուբէն Սեւակին, յոյս ունենալով, որ չէթէճին, ի նշան երախտագիտութեան, բարեացակամ վերաբերմունք կ՛ունենայ անոր նկատմամբ։
Մահացած է 1935 թուականին Կ. Պոլսոյ մէջ՝ 77 տարեկան հասակին։ Որդին՝ Բարսեղ Տինանեան (1887-1965) եւ թոռը՝ Ժիրայր Տինանեան եւս բժիշկ եղած են։
Գրականութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- Մեզպուրեան Արթօ, Հայ եւ ծագումով հայ բժիշկներ։ Այբուբենական համառօտ անուանացանկ (1688-1940), Սթանպուլ, 1940։
- Կարոյեան Գասպար, Մեծ Եղեռնի նահատակ հայ բժիշկները (անոնց պատգամները), Պոսթըն, 1957։
- Շիկահեր Վարդ, Կիսադարեան պատմութիւն թրքահայ բժշկութեան, 19231975, Սթանպուլ, 1975։
- Յարման Արսէն, Հայերը Օսմանեան առողջապահութեան ծառայութեան մէջ եւ պատմութիւն սուրբ Փրկիչ հայոց հիւանդանոցի (թուրքերէն), Սթամպուլ, 2001։
Աղբիւր[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Յարութիւն Մինասեան, Օսմանեան կայսրութիւնում Թուրքիայի Հանրապետութիւնում բռնաճնշումների եւ ցեղասպանութեան ենթարկուած հայ բժիշկներ, Երեւան, «Լուսաբաց», 2014 — 520 էջ։