Միացեալ Թագաւորութիւն

Միացեալ Թագաւորութիւն
Միացյալ Թագավորության դրոշ? Զինանշանը
Կը ներառնէ	Անգլիա, Ուելս?, Սքոթլանտա և Հյուսիսային Իռլանդիա?
Պետական լեզու	անգլերէն
Մայրաքաղաք	Լոնտոն
Օրէնսդիր մարմին	Միացյալ Թագավորության խորհրդարան?
Երկրի ղեկավար	Չարլզ Գ․
Կառավարութեան ղեկավար	Քիր Սթարմեր?
Ազգաբնակչութիւն	67 326 569 մարդ (2021)
Կրօնք	քրիստոնէութիւն
Օրհներգ	Մեծն Բրիտանիոյ օրհներգ
Կարգախօս	Dieu et mon droit
Հիմնադրուած է	12 Ապրիլ 1927 թ.
Արժոյթ	Ֆունտ ստերլինգ?
Ազգային տօն	Նոր Տարի, Ս․ Ծնունդ, Սուրբ Պատրիկի օր?, Մայիս Մէկ, Նվերների օր?, Ս. Զատկուան Մեռելոց և Աւագ Ուրբաթ
Ժամային համակարգ	UTC+0
Հեռաձայնային համակարգ	+44
Համացանցի յղում	.uk? և .gb?
Մարդկային ներուժի զարգացման թիւ	0,929
gov.uk​(անգլերէն)

Մեծ Բրիտանիայի եւ Հիւսիսային Իռլանտայի Միացեալ Թագաւորութիւնը, ծանօթ որպէս Միացեալ Թագաւորութիւն (ՄԹ) կամ Բրիտանիա, երկիր մըն է Հիւսիս-Արեւմտեան Եւրոպայի մէջ, Եւրոպական մայրցամաքի ափին: Ան կը բաղկանայ Անգլիայէն, Սքոթլանտայէն, Ուէյլզէն եւ Հիւսիսային Իռլանտայէն: ՄԹ-ն կ'ընդգրկէ Մեծ Բրիտանիա կղզին, Իռլանտա կղզիի հիւսիս-արեւելեան մասը եւ Բրիտանական կղզիներու մէջ գտնուող աւելի փոքր կղզիներու մեծամասնութիւնը, ծածկելով 94,354 քառակուսի մղոն (244,376 քմ): Հիւսիսային Իռլանտան ցամաքային սահման մը կը կիսէ Իռլանտայի Հանրապետութեան հետ. այլապէս, Միացեալ Թագաւորութիւնը շրջապատուած է Ատլանտեան Ովկիանոսով, Հիւսիսային Ծովով, Անգլիական Նեղուցով, Կելտական Ծովով եւ Իռլանտական Ծովով: ՄԹ-ն կը պահպանէ ինքնիշխանութիւնը Բրիտանական Արտասահմանեան Տարածքներու վրայ, որոնք կը գտնուին աշխարհի տարբեր ովկիանոսներու եւ ծովերու մէջ: Միացեալ Թագաւորութիւնը 2023-ին ունէր աւելի քան 68.2 միլիոն բնակչութեան գնահատում: Անգլիոյ եւ Միացեալ Թագաւորութեան մայրաքաղաքը եւ ամենամեծ քաղաքը Լոնտոնն է: Էտինպրա, Քարտիֆ եւ Պելֆասթ քաղաքները ազգային մայրաքաղաքներն են Սքոթլանտի, Ուէյլզի եւ Հիւսիսային Իռլանտայի, համապատասխանաբար:

ՄԹ-ն անընդհատ բնակեցուած է Նոր քարէ դարաշրջանէն ի վեր: Քրիստոսէ Յետոյ 43 թուականին, Բրիտանիայի հռոմէական նուաճումը սկսաւ. հռոմէական հեռացումին յաջորդեց անգլօ-սաքսոնական վերաբնակեցումը: 1066-ին, նորմանները նուաճեցին Անգլիան: Վարդերու Պատերազմներու աւարտով, անգլիական պետութիւնը կայունացաւ եւ սկսաւ աճիլ ուժով, որ 16-րդ դարուն յանգեցուց Ուէյլզի բռնակցման եւ Բրիտանական Կայսրութեան հիմնադրման: 17-րդ դարու ընթացքին, բրիտանական միապետութեան դերը նուազեցաւ, մասնաւորապէս Անգլիական Քաղաքացիական Պատերազմի արդիւնքին: 1707-ին, Անգլիոյ Թագաւորութիւնը եւ Սկովտիայի Թագաւորութիւնը միացան Միութեան Պայմանագրով՝ ստեղծելու Մեծ Բրիտանիայի Թագաւորութիւնը: Ճորճեան դարաշրջանին, վարչապետի պաշտօնը հաստատուեցաւ: 1800-ի Միութեան Օրէնքները ներառեցին Իռլանտայի Թագաւորութիւնը՝ ստեղծելու Մեծ Բրիտանիայի եւ Իռլանտայի Միացեալ Թագաւորութիւնը 1801-ին: Իռլանտայի մեծ մասը անջատուեցաւ ՄԹ-էն 1922-ին որպէս Իռլանտական Ազատ Պետութիւն, իսկ 1927-ի Թագաւորական եւ Խորհրդարանական Տիտղոսներու Օրէնքը ստեղծեց ներկայիս Միացեալ Թագաւորութիւնը:

ՄԹ-ն դարձաւ առաջին արդիւնաբերացուած երկիրը եւ էր աշխարհի առաջատար ուժը 19-րդ եւ վաղ 20-րդ դարերու մեծամասնութեան ընթացքին, մասնաւորապէս Փաքս Բրիթանիքայի միջեւ 1815-էն մինչեւ 1914: Բրիտանական Կայսրութիւնը առաջատար տնտեսական ուժն էր 19-րդ դարու մեծ մասին, դիրք մը որ հիմնուած էր իր գիւղատնտեսական բարգաւաճման, իր գերիշխող առեւտրական ազգի դերի, հսկայական արդիւնաբերական կարողութեան, նշանակալի արհեստագիտական ձեռքբերումներու եւ 19-րդ դարու Լոնտոնի՝ որպէս աշխարհի հիմնական ֆինանսական կեդրոնի վերելքի վրայ: Իր բարձրակէտին, 1920-ական թուականներուն, Բրիտանական Կայսրութիւնը ընդգրկեց աշխարհի հողատարածքի եւ բնակչութեան գրեթէ քառորդ մասը, եւ պատմութեան մէջ ամենամեծ կայսրութիւնն էր: Սակայն, Առաջին Համաշխարհային Պատերազմին եւ Երկրորդ Համաշխարհային Պատերազմին մասնակցութիւնը վնասեց Բրիտանիայի տնտեսական ուժը, եւ ապագաղութացման համաշխարհային ալիքը յանգեցուց բրիտանական գաղութներու մեծամասնութեան անկախութեան:

Միացեալ Թագաւորութիւնը սահմանադրական միապետութիւն եւ խորհրդարանական ժողովրդավարութիւն է:[o] ՄԹ-ն ունի երեք տարբեր իրաւասութիւններ՝ Անգլիա եւ Ուէյլզ, Սկովտիա եւ Հիւսիսային Իռլանտա: 1999-էն ի վեր, Սկովտիան, Ուէյլզը եւ Հիւսիսային Իռլանտան ունին իրենց սեփական կառավարութիւնները եւ խորհրդարանները, որոնք կը վերահսկեն զանազան փոխանցուած հարցեր: Զարգացած երկիր ըլլալով յառաջադէմ տնտեսութեամբ, ՄԹ-ն կը դասուի անուանական ՀՆԱ-ով ամենամեծ տնտեսութիւններու շարքին եւ աշխարհի ամենամեծ արտածողներէն եւ ներածողներէն մէկն է: Ան միջուկային պետութիւն է՝ աշխարհի ամենաբարձր ռազմական պիւտճէներէն մէկով: Անոր փափուկ ուժի ազդեցութիւնը կարելի է դիտել իր նախկին գաղութներու իրաւական եւ քաղաքական համակարգերուն մէջ, եւ բրիտանական մշակոյթը կը շարունակէ համաշխարհային ազդեցութիւն ունենալ, մասնաւորապէս լեզուի, գրականութեան, երաժշտութեան եւ մարզական ոլորտներուն մէջ: Անգլերէնը աշխարհի ամենատարածուած լեզուն է եւ երրորդ ամենախօսուած մայրենի լեզուն: Երկիրը մաս կը կազմէ բազմաթիւ միջազգային կազմակերպութիւններու եւ ֆորումներու:

Բնակչութիւն

Բնակչութեան 1851-2021 թուականների վիճակագրություն
Տարի Բնակչութիւն 1851 27 368 800 մարդ 1861 28 917 900 մարդ 1871 31 484 700 մարդ 1872 31 874 200 մարդ 1873 32 177 600 մարդ 1874 32 501 500 մարդ 1875 32 838 800 մարդ 1876 33 200 000 մարդ 1877 33 575 900 մարդ 1878 33 943 800 մարդ 1879 34 304 000 մարդ 1880 34 622 900 մարդ 1881 34 934 500 մարդ 1882 35 206 600 մարդ 1883 35 449 700 մարդ 1884 35 724 200 մարդ 1885 36 015 500 մարդ 1886 36 313 600 մարդ 1887 36 599 100 մարդ 1888 36 881 300 մարդ 1889 37 178 900 մարդ 1890 37 484 800 մարդ 1891 37 802 400 մարդ 1892 38 134 100 մարդ 1893 38 490 300 մարդ 1894 38 859 100 մարդ 1895 39 221 100 մարդ 1896 39 599 100 մարդ 1897 39 987 300 մարդ 1898 40 380 800 մարդ 1899 40 774 300 մարդ 1900 41 154 600 մարդ 1901 41 538 200 մարդ 1902 41 892 700 մարդ 1903 42 246 600 մարդ 1904 42 611 400 մարդ 1905 42 980 800 մարդ 1906 43 361 100 մարդ	Տարի Բնակչութիւն 1907 43 737 800 մարդ 1908 44 123 800 մարդ 1909 44 519 500 մարդ 1910 44 915 900 մարդ 1911 42 189 800 մարդ 1912 42 373 600 մարդ 1913 42 582 300 մարդ 1914 42 956 900 մարդ 1915 41 361 500 մարդ 1916 40 536 300 մարդ 1917 39 780 700 մարդ 1918 39 582 000 մարդ 1919 42 944 100 մարդ 1920 43 646 400 մարդ 1921 43 904 100 մարդ 1922 44 331 500 մարդ 1923 44 563 100 մարդ 1924 44 885 600 մարդ 1925 45 040 000 մարդ 1926 45 217 600 մարդ 1927 45 432 000 մարդ 1928 45 622 200 մարդ 1929 45 731 000 մարդ 1930 45 888 900 մարդ 1931 46 073 600 մարդ 1932 46 335 000 մարդ 1933 46 520 000 մարդ 1934 46 666 000 մարդ 1935 46 868 500 մարդ 1936 47 081 300 մարդ 1937 47 288 600 մարդ 1938 47 494 100 մարդ 1939 47 547 700 մարդ 1940 46 029 200 մարդ 1941 44 870 400 մարդ 1942 44 323 000 մարդ 1943 48 261 600 մարդ 1944 48 459 600 մարդ	Տարի Բնակչութիւն 1945 48 668 900 մարդ 1946 48 987 800 մարդ 1947 49 538 700 մարդ 1948 50 033 200 մարդ 1949 50 331 000 մարդ 1950 50 381 500 մարդ 1951 50 286 900 մարդ 1952 50 429 200 մարդ 1953 50 592 900 մարդ 1954 50 764 900 մարդ 1955 50 946 100 մարդ 1956 51 183 500 մարդ 1957 51 430 200 մարդ 1958 51 652 500 մարդ 1960 52 400 000 մարդ 1961 52 800 000 մարդ 1962 53 250 000 մարդ 1963 53 650 000 մարդ 1964 54 000 000 մարդ 1965 54 348 050 մարդ 1966 54 648 500 մարդ 1967 54 943 600 մարդ 1968 55 211 700 մարդ 1969 55 441 750 մարդ 1970 55 663 250 մարդ 1971 55 896 223 մարդ 1972 56 086 065 մարդ 1973 56 194 527 մարդ 1974 56 229 974 մարդ 1975 56 225 800 մարդ 1976 56 211 968 մարդ 1977 56 193 492 մարդ 1978 56 196 504 մարդ 1979 56 246 951 մարդ 1980 56 314 216 մարդ 1981 56 333 829 մարդ 1982 56 313 641 մարդ 1983 56 332 848 մարդ	Տարի Բնակչութիւն 1984 56 422 072 մարդ 1985 56 550 268 մարդ 1986 56 681 396 մարդ 1987 56 802 050 մարդ 1988 56 928 327 մարդ 1989 57 076 711 մարդ 1990 57 247 586 մարդ 1991 57 424 897 մարդ 1992 57 580 402 մարդ 1993 57 718 614 մարդ 1994 57 865 745 մարդ 1995 58 019 030 մարդ 1996 58 166 950 մարդ 1997 58 316 954 մարդ 1998 58 487 141 մարդ 1999 58 682 466 մարդ 2000 58 892 514 մարդ 2001 59 119 673 մարդ 2002 59 370 479 մարդ 2003 59 647 577 մարդ 2004 59 987 905 մարդ 2005 60 401 206 մարդ 2006 60 846 820 մարդ 2007 61 322 463 մարդ 2008 61 806 995 մարդ 2009 62 276 270 մարդ 2010 62 766 365 մարդ 2011 63 258 918 մարդ 2011 63 181 775 մարդ 2012 63 700 300 մարդ 2012 63 705 000 մարդ 2013 64 106 779 մարդ 2016 65 102 385 մարդ 2017 66 022 273 մարդ 2021 67 326 569 մարդ