Jump to content

Հայոց Ցեղասպանութեան Ճանաչում

Հայոց Ցեղասպանութեան ճանաչման գործընթացը սկսած է 24 Մայիս 1915-ին, ֆրանս-բրիտանա-ռուսական համատեղ հռչակագիրի մը հրապարակումով, որ մինչեւ օրս չէ աւարտած: Հետագային, ընդունուած են նմանատիպ բանաձեւեր, սակայն անոնք չեն կրցած կասեցնել Օսմանեան կայսրութեան գործողութիւնները։

Նկատի առնելով մարդկութեան եւ քաղաքակրթութեան դէմ Թուրքիոյ նոր յանցագործութիւնները՝ Դաշնակից պետութիւններու կառավարութիւնները հրապարակայնօրէն կը յայտարարեն Բարձր դրան այս յանցագործութիւնները Օսմանեան կառավարութեան բոլոր անդամներու անձնական պատասխանատուութեամբ, ինչպէս նաեւ այն գործակալներուն, որոնք ներգրաւուած են այդ սպանութիւններուն մէջ։
- 25 Մայիս 1915-ին, Ֆրանսայի, Մեծն Բրիտանիոյ եւ Ռուսական կայսրութեան համատեղ հռչակագիր

Հայկական սփիւռքը գրեթէ ամբողջութեամբ ներկայացուած է ցեղասպանութեան զոհերու ուղղակի ժառանգներով եւ ունի բաւարար նիւթական միջոցներ, որպէսզի դիմադրէ Թուրքիոյ ճնշումներուն[1]։ Հայոց Ցեղասպանութեան ճանաչման հարցը ուսումնասիրող ամերիկացի Հիթըր Կրեկի կարծիքով՝ ԱՄՆ-ի մէջ գործող հայկական ընկերութիւններուն գլխաւոր նպատակն է Թուրքիոյ կողմէ Հայոց Ցեղասպանութեան ճանաչումը եւ տարածքներու վերադարձը։ Ըստ Կրեկի՝ ամերիկահայ գործիչները, իրենց նպատակին հասնելու համար, իրենց կողմը կը գրաւեն զանազան քաղաքական գործիչներ, ճնշում կը գործադրեն տարբեր պետութիւններու կառավարութիւններու վրայ, կը զբաղին Հայոց Ցեղասպանութեան հարցին լայնամասշտապ լուսաբանմամբ եւ կը հիմնադրեն այդ ցեղասպանութեան հարցերով զբաղող կառոյցներ[2]։

Թուրքիա պաշտօնապէս չի ճանչնար Հայոց Ցեղասպանութիւնը:

Պետութիւններ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Հայոց Ցեղասպանութիւնը ճանչցած են բազմաթիւ պետութիւններ եւ միջազգային կազմակերպութիւններ։

Պաշտօնապէս առաջինը ընդունած է Ուրուկուէյը 1965-ին։

24 Ապրիլի 2021-ին, ԱՄՆ նախագահ Ճօ Պայտըն պաշտօնապէս կ'ընդունի Հայոց Ցեղասպանութիւնը։ Առաջին անգամ օգտագործելով «Հայոց ցեղասպանութիւն» եզրը։ Ան իր ելոյթին մէջ կը նշէ.

Ամէն տարի, այս օրը, մենք կը յիշենք բոլոր անոնք, որոնք զոհուած են Օսմանեան դարաշրջանի Հայոց Ցեղասպանութեան ատեն եւ յանձն կ'առնենք կանխել նման վայրագութեան կրկնութիւնը»։ Ճօ Պայտըն


Հայ Ժողովուրդին կոտորածը իբրեւ ցեղասպանութիւն պաշտօնապէս դատապարտած եւ ճանչցած է 34 երկիր[3]՝

Երկիր Ճանաչման տարեթիւը Ծանօթագրութիւն
ԱՄՆ 2019

2021[4][5][6]

ԱՄՆ Ներկայացուցիչներու պալատը ձայներու գերակշիռ մեծամասնութեամբ, 30 Հոկտեմբեր 2019-ին, կը ճանչնայ 1,5 մլն հայերու Ցեղասպանութիւնը Օսմանեան կայսրութեան մէջ։ Հանրապետականներու եւ դեմոկրատներու հեղինակած թիւ 296 բանաձեւը կ'ընդունի 405 կողմ եւ 11 դէմ ձայն[4]։

12 Դեկտեմբեր 2019-ին, ԱՄՆ Սենատը կ'ընդունի` Հայոց Ցեղասպանութիւնը ճանչցող եւ դատապարտող բանաձեւը[5]։

Իսկ 2021-ին ԱՄՆ նախագահ Ճօ Պայտըն կ'ընդունի Հայոց Ցեղասպանութիւնը։

Աւստրիա 2015[7][8][9] Աւստրիոյ խորհրդարանի բոլոր վեց խմբակցութիւնները 22 Ապրիլ 2015-ին մէկ վայրկեան լռութենէ ետք կ'ընդունի համատեղ յայտարարութիւն մը՝ ճանչնալով ու դատապարտելով Հայոց Ցեղասպանութիւնը[10]։
Արժանթին 1988, 1993, 2004, 2005, 2006, 2007, 2015[7][11] 2 օրէնք, 5 բանաձեւ[12][13]
Պելճիքա 1998[7][14][15], 2015Պելճիքայի Սենատը 1988-ին 1915 Ցեղասպանութիւնը ճանչցող բանաձեւ մը ընդունած եւ դիմած է ներկայի Թուրքիոյ կառավարութեան` Հայոց ցեղասպանութիւնը ընդունելու կոչով։ Պելճիքայի Հայոց Ցեղասպանութեան պատմական փաստը ժխտելու համար քրէական պատասխանատուութիւն սահմանուած է։ Պատիժը՝ 45 հազար եւրոյէն մինչեւ մէկ տարուան ազատազրկում[16]։

Պելճիքայի Ներկայացուցիչներու պալատը 23 Յուլիսի 2015-ին լիագումար նիստին բացարձակ մեծամասնութեամբ Հայոց Ցեղասպանութիւնը ճանչցող բանաձեւ կ'ընդունի[17]։

Պոլիվիա 2014[7][18][19][20], 2015[21][22] Հռչակագիրը միաձայն կ'ընդունի Սենատի եւ Խորհրդարանի ստորին պալատին կողմէ՝ Արտաքին գործերու նախարարութեան հաւանութեամբ։
Պրազիլ 2015[7][23] 27 Մայիս 2015-ին, Պրազիլի Դաշնային Սենատը միաձայն կ'ընդունի Սենատի Արտաքին յարաբերութիւններու եւ ազգային պաշտպանութեան յանձնաժողովի նախագահ, դաշնային սենատոր Ալոիզիօ Նունէս Ֆէրէյրա Ֆիլյոյի եւ դաշնային սենատոր Ժոզէ Սերայի հեղինակած թիւ 550/2015 բանաձեւը, որմով պաշտօնապէս կը ճանչնայ Հայոց Ցեղասպանութիւնը։
Պուլկարիա 2015 («զանգուածային սպանութիւններ»ու ձեւակերպում) Պուլկարիոյ խորհրդարանը ձայներու 157 կողմ եւ 36 դէմ յարաբերակցութեամբ ընդունած է Հայոց Ցեղասպանութեան բանաձեւը, ուր մասնաւորապէս նշուած է, որ խորհրդարանը կը ճանչնայ 1915-1922 թուականներուն Օսմանեան կայսրութեան՝ հայ ժողովուրդի նկատմամբ գործած Ցեղասպանութիւնը։ Պուլկարիոյ խորհդարանը նաեւ 24 Ապրիլը հռչակած է «հայ զոհերու յիշատակի օր»։

Պուլկարիոյ վարչապետ Պոյքօ Պորիսով խորհրդարանին մէջ կայացած մամլոյ ասուլիսին մէջ յայտարարած է. «Պէտք է ճանչնալ Ցեղասպանութիւնը, որուն ենթարկուեցան հայերը»[24]։

Դանիա 2015[25][26] («արիւնոտ եւ ողբալի իրադարձութիւններ» ձեւակերպմամբ) խորհրդարանը բանաձեւը վերահաստատած է 19 Մայիս 2015-ին, իր որոշումը կը դատապարտէր «հայերու նկատմամբ իրականացած ջարդերը եւ այլ բռնութիւններ»[27]։

Ասիկա այն բանաձեւն է, ուր օգտագործուած էր «Արեւելեան Անատոլիա» (միւս նախագիծին մէջ՝ «Օսմանեան կայսրութիւն» էր), եւ «ողբերգական եւ արիւնալի իրադարձութիւններ» ձեւակերպումները (միւս նախագիծին մէջ՝ «ջարդեր եւ բռնի տեղահանութիւններ»)։ Բանաձեւին կողմ քուէարկած է 89 պատգամաւոր, դէմ՝ 9, ձեռնպահ՝ 11, ընդհանուր առմամբ քուէարկութեան մասնակցած է 109 պատգամաւոր։

Իտալիա Իտալիա 2000[7][28][29], 2019[30] Ընդունուած է ցեղասպանութեան ժխտումը քրէականացնող օրէնք։
  • Ըստ 2015-ի օրէնքին՝ կը պատժուի երեք տարի ազատազրկմամբ

10 Ապրիլ 2019-ին Իտալիոյ խորհրդարանը 382 կողմ ձայնով (պատգամաւորներու ընդհանուր թիւը 432 է) հաւանութեան արժանացած է Հայոց Ցեղասպանութիւնը ճանչցող բանաձեւը[31]։

Լաթվիա Լեհաստան 2005[7][32][33] Եւրախորհրդարանի փոխնախագահ Ռիչարտ Չարնեցկին ըսած է, որ հպարտ է, քանզի Լեհաստանը ճանչցած եւ դատապարտած է Հայոց Ցեղասպանութիւնը։
Լիբանան Լիբանան 1997[34][35] Լիբանանի Ազգային խորհուրդը 3 Ապրիլ 1997-ին բանաձեւ ընդունած է 24 Ապրիլը, իբրեւ հայ ժողովուրդի ողբերգական կոտորածի յիշատակման օր։ Բանաձեւը կոչ է կ'ընէ Լիբանանի ժողովուրդին 24 Ապրիլին միասնական ըլալու հայ ժողովուրդին հետ։

Իսկ 12 Մայիս 2000-ին Լիբանանի խորհրդարանը ճանչցած եւ դատապարտած է Օսմանեան Թուրքիոյ իրագործած Ցեղասպանութիւնը[36]։

Լիպիա 2019 Լիպիոյ արեւելեան շրջանի ժամանակաւոր կառավարութեան նախարարներու խորհուրդը որդեգրած է միջազգային յարաբերութիւններու եւ արտաքին գործերու նախարար Ապտիւլ Հատի Հուէյժի առաջարկը՝ ընդունած 1915-ին Օսմանեան կայսրութեան մէջ իրագործուած Հայոց Ցեղասպանութեան պատմական իրողութիւնը[37]։
Լիթվա 2005[7][38][39] Լիթվայի խորհրդարանը 15 Դեկտեմբերին ձայներու մեծամասնութեամբ ընդունած է Օսմանեան կայսրութեան մէջ 1915-ի Հայոց Ցեղասպանութիւնը դատապարտող բանաձեւը[40]։
Լիւքսամպուրկ 2015[7][41][42][43][44] Լիւքսամպուրկ կը ճանչնայ Հայոց Ցեղասպանութիւնը։

Լիւքսամպուրկի Մեծ Դքսութեան խորհրդարանը Ցեղասպանութիւնը ճանչցող բանաձեւը միաձայն ընդունած է 6 Մայիսին[45]։

Քանատա 1996[7][46], 2002[47], 2004[48], 2006[49] Քանատայի խորհրդարանը 23 Ապրիլ1996-ին Ցեղասպանութիւնը դատապարտող բանաձեւ ընդունած է։ Իսկ 2004-ին Քանատայի խորհրդարանի հանրային պալատը ճանչցած է Օսմանեան Թուրքիոյ իրագործած Հայոց Ցեղասպանութիւնը[50]։
Կիպրոս 1975[7][51], 1982[52], Առաջին երկիրը, որ հարցը կը բարձրացնէ ՄԱԿ-ի Գլխաւոր ընդհանուր ժողովին։

Ընդունուած է ցեղասպանութեան ժխտումը քրէականացնող օրէնք[53]։

Հայաստան Հայաստան 1988[54] Մեքսիքայի Սենատը ճանչցած է 8 Փետրուար 2023-ին, Հայոց Ցեղասպանութիւնը։
Նիտըրլենտներ 2004[7][55][56], 2015[57][58], 2018 22 Փետրուար 2018-ին Նիտըրլենտներու Ներկայացուցիչներու պալատին կողմէ ընդունուած են որոշումներ, որոնք կը վերահաստատեն 2004-ին Հայոց Ցեղասպանութեան ճանաչումը[59]։
Շուէտ 2000[60], 2010[7][61] 11 Մարտ 2010-ին Շուէտի խորհրդարանը`Ռիկսդակը ընդունած է Հայոց Ցեղասպանութիւնը ճանչցող բանաձեւը[62]։
Զուիցերիա 2003[7][63][64][65] Ազգային խորհուրդ (խորհրդարանի ստորին պալատ) Ընդունուած է ցեղասպանութեան ժխտումը քրէականացնող օրէնք։
Չեխիա 2015[66][67], 2017[68][69] 26 Ապրիլ 2017-ին, Չեխիոյ խորհրդարանի Պատգամաւորներու պալատը ընդունած է Հայոց Ցեղասպանութեան եւ մարդկութեան դէմ գործած այլ յանցագործութիւնները ճանչցող եւ դատապարտող բանաձեւ[70]։
Չիլի 2007[7], 2015[71][72] Սենատի որոշումը - 7 Յուլիսի, 2007:

Պատգամաւորներու պալատի բանաձեւ - 14 Ապրիլ, 2015[73]:

Փարակուէյ 2015[7][74] 29 Հոկտեմբեր 2015-ին, Փարակուէյի Սենատը միաձայն ընդունած է Հայոց Ցեղասպանութիւնը դատապարտող եւ ընդունող բանաձեւ։
Փորթուկալ 2019[75][76][77] 26 Ապրիլ 2019-ին Փորթուկալի խորհրդարանը ճանչցած է Հայոց Ցեղասպանութիւնը։
Ռուսաստանի Պետդումա Ռուսաստանի Պետդուման 14 Ապրիլ 1995-ին` 1915-1922 ցեղասպանութիւն իրագործողները դատապարտող եւ 24 Ապրիլը Հայոց Ցեղասպանութեան զոհերու Յիշատակի օր ճանչցող հռչակագիր ընդունած է[78], իսկ 2005 եւ 2015 թուականներուն ընդունած է նմանատիպ հռչակագիրեր 90-րդ եւ համապատասխանաբար՝ 100-րդ տարելիցներու կապակցութեամբ։
Սուրիա 2015[79][80] 17 Մարտ 2015-ին Սուրիոյ խորհրդարանը ճանչցած է Հայոց Ցեղասպանութիւնը։
Սլովաքիա 2004[7][81][81] Ընդունած է ցեղասպանութեան ժխտումը քրէականացնող օրէնք։
  • Ըստ 2011-ի օրէնքին՝ կը պատժուի 5 տարի ազատազրկմամբ

[82]։

Սլովենիա 2004 Ընդունած է ցեղասպանութեան ժխտումը քրէականացնող օրէնք։
  • Ըստ 2009-ի օրէնքին՝ կը պատժուի 3 տարի ազատազրկմամբ։
Վատիկան, «Սուրբ Աթոռ» 2000[7][83][84], 2015[85][86] Յովհաննէս Պօղոս Բ. կը դառնայ Հռոմի առաջին պապը, որ կը ճանչնայ եւ կը դատապարտէ 1915-ի Օսմանեան կայսրութեան իրագործած Հայոց Ցեղասպանութիւնը[60]։
Վենեզուելլա 2005[7][87][88] Վենեզուելլայի խորհրդարանը 14 Յուլիս 2005-ին բանաձեւ մը

կ'ընդունի Հայոց Ցեղասպանութեան ճանաչման մասին։ Երկիրին հայ համայնքին նախաձեռնած փաստաթուղթը քննարկման կը դրուի խորհրդարանի պատգամաւոր Հիւկօ Մորալեսի եւ իրաւաբան Ժանեթ Մատրիսի կողմէ[60]։

Ուրուկուէյ 1965[7][89], 2004[90] Հայոց ցեղասպանութիւնը առաջինը կ'ընդունի եւ կը դատապարտէ Ուրուկուէյը։ 20 Ապրիլ 1965-ին Ուրուկուէյի սենատի գլխաւոր վեհաժողովը եւ ներկայացուցիչներու պալատը կ'ընդունի «Հայոց Ցեղասպանութեան զոհերու յիշատակի օրուան մասին» օրէնքը[60]։
Օսմանեան կայսրութիւն 1919[91] Թուրքիա ինք կ'ըլլայ առաջին երկիրը, որ կը ճանչնայ Հայոց Ցեղասպանութիւնը՝ 24 Մայիս 1915-ի Մեծն Բրիտանիոյ, Ֆրանսայի, Ռուսաստանի համատեղ յայտարարութենէն[92] ետք, որմով առաջին անգամ կը ճանչցուի եւ կը դատապարտուի Հայոց Ցեղասպանութիւնը[92] եւ Թուրքիան պատասխանատուութեան ենթարկելու հարցը սեղանի կը դրուի[92]։

1919- 1920 թուականներու օսմանա-թրքական ռազմական դատական մարմինի վճիռը փաստօրէն կը ճանչնայ Հայոց Ցեղասպանութիւնը (այն ատեն յայտնի էր «պատերազմական ոճիրներ» անուամբ), եւ մահուան կը դատապարտէր ոճրագործները[93]։ Այնուամենայնիւ, 1921-ին, թրքական ազգային շարժման կողմէ ներում կը շնորհուի մեղաւոր ճանչցուածները։ Յաջորդող թրքական կառավարութիւնը՝ Մուսթաֆա Քեմալ Աթաթուրքի գլխաւորութեամբ, կ'ընդունի Հայոց Ցեղասպանութեան ընդունումէն հրաժարման կամ մերժման քաղաքականութիւնը[93][94][95][96]։

Ֆրանսա Ֆրանսա 1998[7][97], 2000[98], 2001[99], 2006[100] 2019-ին, ըստ նախագահ Էմմանուէլ Մաքրոնի որոշման, 24 Ապրիլը Ֆրանսայի մէջ պիտի նշուի Հայոց Ցեղասպանութեան զոհերու յիշատակի օր[60]։

Կազմակերպութիւններ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Հայոց ցեղասպանութիւնը ընդունած են այնպիսի կազմակերպութիւններ, ինչպիսիք են՝ Եւրոպական Խորհուրդը (1998[101], 2001[102]), Եւրախորհրդարանը (1987[103], 2000[104], 2002[105], 2015[106][107], Եկեղեցիներու համաշխարհային խորհուրդը եւ այլն։

Կազմակերպութիւն
Ճանաչման

թուական

Ծանօթագրութիւն
Եւրոպական միութիւն 1987[103][108][109], 2000[104], 2002[105], 2015[106], 2016[110]
Արդարադատութեան միջազգային կեդրոն 2002[108][111]
Ցեղասպանագէտներու միջազգային ընկերակցութիւն 2007[108][112]
Ամերիկայի հրէական համայնքներու միութիւն 1989[108][113]
Եւրոպական խորհուրդ 1998[101], 2001[102][108][114]
Մարդու իրաւունքներու միացեալ յանձնախումբ 1998[108][115]
Եկեղեցիներու համաշխարհային խորհուրդ 2013[108][116]

15 Ապրիլ 2016-ին Եւրախորհրդարանը 554 կողմ ձայնով բանաձեւ կ'ընդունի, որմով կոչ կ'ընէր Թուրքիոյ ընդունիլ Հայոց Ցեղասպանութիւնը եւ կը վերահաստատէ 1987-ի ընդունած բանաձեւը, որմով 1915-1917 թուականներուն Օսմանեան կայսրութեան հայերուն հանդէպ իրագործուածը ճանչցուած էր ցեղասպանութիւն՝ ըստ ՄԱԿ-ի՝ ցեղասպանութեան մասին 1948-ի դրոյթներուն։

Ծանօթագրութիւններ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
  1. ↑ Donald Bloxham, The great game of genocide: imperialism, nationalism, and the destruction of the Ottoman Armenians էջ 223-224։
  2. ↑ Heather S. Gregg (2002)։ ։ Divided They Conquer։ The Success of Armenian Ethnic Lobbies in the United States: Inter-University Committee on International Migration։ էջ 19-35 
  3. ↑ German Bundestag passes resolution calling Ottoman-era Armenian killings 'genocide'
  4. ↑ 4,0 4,1 «ԱՄՆ Ներկայացուցիչներու պալատը կը ճանչնայ Հայոց ցեղասպանութիւնը»։ armenpress.am։ արտագրուած է՝ 30 Հոկտեմբեր, 2019 
  5. ↑ 5,0 5,1 ԱՄՆ Սենատը միաձայնութեամբ կ'ընդունի Հայոց ցեղասպանութիւնը ճանչցող եւ դատապարտող բանաձեւը
  6. ↑ «United States House of Representatives Resolution 296»։ www.armenian-genocide.org։ արտագրուած է՝ 2021 թ․ մարտի 18 
  7. ↑ 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 7,11 7,12 7,13 7,14 7,15 7,16 7,17 7,18 7,19 7,20 «Ճանաչում. պետութիւններ, որոնք ճանչցած են Հայոց ցեղասպանութիւնը»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 9 Յուլիս,2016-ին։ արտագրուած է՝ 23 Հոկտեմբեր, 2015 
  8. ↑ «Աստրիոյ Ազգային խորհուրդի բոլոր 6 խումբերը դատապարտած են Հայոց ցեղասպանութիւնը»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 7 Ապրիլ2019-ին։ արտագրուած է՝ 23 Հոկտեմբեր 2015 
  9. ↑ «Աւստրիոյ խորհրդարանին մէջ ընդունուաղ է Հայոց ցեղասպանութիւնը դատապարտող յայտարարութիւն»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 20 Մարտ,2016-ին։ արտագրուած է՝ 23 Հոկտեմբեր,2015 
  10. ↑ «Աւստրիա ճանչցած է Հայոց ցեղասպանութիւնը. Խորհրդարանի խմբակցութիւնները համատեղ յայտարարութիւն ընդունած են:»։ PanARMENIAN.Net։ 22 Ապրիլ,2015։ արտագրուած է՝ 17 Դեկտեմբեր 2019 
  11. ↑ «Argentina’s President expressed support to Armenian Genocide centenary commemoration ceremony»։ armenpress.am (անգլերեն)։ արտագրուած է՝ 24 Դեկտեմբեր 2017 
  12. ↑ Argentina Senate Declaration, March 31, 2004
  13. ↑ Argentina Law, January 15, 2007
  14. ↑ Belgium Senate Resolution, մարտի 26, 1998
  15. ↑ Belgium Senate Resolution, March 26, 1998
  16. ↑ LLC Ayb Solutions։ «ՈՐ ԵՐԿԻՐՆԵՐՆ ՃԱՆՉՑԱԾ ԵՆ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹԻՒՆԸ»։ Hay Zinvor (անգլերեն)։ արտագրուած է՝ 17 Դեկտեմբեր,2019 
  17. ↑ «Պելճիքայի խորհրդարանը ճանչցած է Հայոց ցեղասպանութիւնը»։ www.civilnet.am (հայերեն)։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 17 Դեկտեմբեր 2019-ին-ին 
  18. ↑ «Bolivia Unanimously Approved a Resolution on the Armenian Genocide»։ Armenia 1366, Ciudad de Buenos Aires, Argentina։ Agencia de Noticias Prensa Armenia։ 29 Նոյեմբեր 2014 29 
  19. ↑ Պոլիվիոյ Սենատի փոխնախագահ. Մեր զօրակցութիւնը կը յայտնենք հայ ժողովուրդին
  20. ↑ «Պոլիվիոյ խորհրդարանի երկու պալատները կ'ընդունին Հայոց ցեղասպանութեան ճանաչման եւ դատապարտման վերաբերեալ օրինագիծ»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 5 Դեկտեմբեր 2014-ին։ արտագրուած է՝ 23 Հոկտեմբեր 2015 
  21. ↑ https://www.armenian-genocide.org/Affirmation.456/current_category.7/affirmation_detail.html
  22. ↑ «Brazil Federal Senate Legislation»։ www.armenian-genocide.org։ արտագրուած է՝ 18 Մարտ 2021 
  23. ↑ «Պրազիլի Սենատը միաձայն ընդունած է Հայոց ցեղասպանութիւնը ճանչցող բանաձեւ»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2016 թ․ մարտի 17-ին։ արտագրուած է՝ 2015 թ․ հոկտեմբերի 23 
  24. ↑ «Պուլկարիոյ խորհրդարանը ճանչցած է Հայոց ցեղասպանութիւնը»։ 27 Ապրիլ,2015։ արտագրուած է՝ 17 Դեկտեմբեր 2019 
  25. ↑ «Arminfo: Դանիա ճանչցած է Հայոց ցեղասպանութիւնը» (անգլերեն)։ արտագրուած է՝ 23 Դեկտեմբեր 2017 
  26. ↑ «Դանիայի խորհրդարանը Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ բանաձև ընդունեց»։ civilnet.am (հայերեն)։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 30 Յունուար, 2017-ին։ արտագրուած է՝ 23 Դեկտեմբերի 2017 
  27. ↑ «Դանիայի խորհրդարանն ընդունեց «Հայոց ցեղասպանության մասին» բանաձև»։ Yerevan.Today։ 2017-26-01։ արտագրուած է՝ 2019 թ․ դեկտեմբերի 15 
  28. ↑ Italy Chamber of Deputies Resolution, նոյեմբերի 16, 2000
  29. ↑ Italy Chamber of Deputies Resolution, November 16, 2000
  30. ↑ «Իտալիոյ Պատգամաւորներու պալատը ընդունած է Հայոց ցեղասպանութեան մասին բանաձեւը»։ www.tert.am (հայերեն)։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 24 Մայիս,2019-ին։ արտագրուած է՝ 15 Դեկտեմբեր 2019 
  31. ↑ «Իտալիոյ Պատգամաւորներու պալատը ընդունած է Հայոց ցեղասպանութեան մասին բանաձեւը»։ www.tert.am (հայերեն)։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 24 Մայիս 2019-ին։ արտագրուած է՝ 17 Դեկտեմբեր 2019 
  32. ↑ Poland Parliament Resolution, 19 Ապրիլ, 2005
  33. ↑ Poland Parliament Resolution, April 19, 2005
  34. ↑ Lebanon Chamber of Deputies Resolution, ապրիլի 3, 1997
  35. ↑ Մէջբերման սխալ՝ Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named RIAnews
  36. ↑ LLC Ayb Solutions։ «ՈՐ ԵՐԿԻՐՆԵՐԸ ՃԱՆԱՉՑԱԾ ԵՆ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹԻՒՆԸ»։ Hay Zinvor (անգլերեն)։ արտագրուած է՝ 17 Դեկտեմբեր 2019 
  37. ↑ Լիպիոյ ժամանակաւոր կառավարութիւնը Հայոց ցեղասպանութիւնը ճանաչցող բանաձեւ ընդունած է
  38. ↑ Lithuania Assembly Resolution, 15 Դեկտեմբեր, 2005
  39. ↑ Lithuania Assembly Resolution, December 15, 2005
  40. ↑ «Լիթվիան ճանչցած է Հայոց ցեղասպանութիւնը»։ «Ազատ Եւրոպա/Ազատութիւն» ռատիոկայան (հայերեն)։ արտագրուած է՝ 17 Դեկտեմբեր 2019 
  41. ↑ Reconnaissance du génocide de l'Empire ottoman contre la nation arménienne
  42. ↑ «ԱԳ նախարար Էտուարտ Նալբանդեանի յայտարարութիւնը՝ Լիւքսամպուրկի խորհրդարանի կողմէ Հայոց ցեղասպանութեան ճանաչման վերաբերեալ»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 4 Մարտ 2016-ին։ արտագրուած է՝ 23 Հոկտեմբեր 2015 
  43. ↑ https://web.archive.org/web/20151110150231/http://www.tageblatt.lu/nachrichten/welt/story/20770512։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 10 Նոյեմբեր 2015-ին։ արտագրուած է՝ 23 Հոկտեմբեր 2015 
  44. ↑ Լիւքսամպուրկը Հայոց ցեղասպանութիւնը ճանչցող բանաձեւընդունած է
  45. ↑ «Լիւքսամպուրկ ճանչցաւ Հայոց ցեղասպանութիւնը»։ www.civilnet.am (հայերեն)։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 17 Դեկտեմբեր 2019-ին։ արտագրուած է՝ 17 Դեկտեմբեր 2019 
  46. ↑ Canada House of Commons Resolution, April 23, 1996
  47. ↑ Canada Senate Resolution, 13 Յունիս, 2002
  48. ↑ Canada House of Commons Resolution, April 21, 2004
  49. ↑ «Stephen Harper, Prime Minister of Canada»։ www.armenian-genocide.org։ արտագրուած է՝ 15 Դեկտեմբեր 2019 
  50. ↑ LLC Ayb Solutions։ «Ո՞Ր ԵՐԿԻՐՆԵՐԸ ՃԱՆՉՑԱԾ ԵՆ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹԻՒՆԸ»։ Hay Zinvor (անգլերեն)։ արտագրուած է՝ 17 Դեկտեմբեր 2019 
  51. ↑ Cyprus House of Representatives Resolution, 29 Ապրիլ, 1982
  52. ↑ բանաձևի տեքստը
  53. ↑ «Cyprus criminalizes denial of 1915 Armenian genocide by Turks»։ Reuters։ 2015 թ․ ապրիլի 2։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2015 թ․ սեպտեմբերի 29-ին։ արտագրուած է՝ 23 Հոկտեմբեր 2015 
  54. ↑ Հայկական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետութեան Օրէնքը «Օսմանեան Թուրքիայում հայերի 1915 թուականի ցեղասպանութիւնը դատապարտելու մասին», Հայկական ԽՍՀ Գերագոյն Խորհուրդի Տեղեկագիր, 30 Նոյեմբեր 1988, թիւ 22, էջ 312: Ըստ Հայաստանի Հանրապետութեան 23 Օգոստոս 1990-ին անկախութեան ընդունած հռչակագիրին 11-րդ կէտին՝ Հայաստանի Հանրապետութիւնը հանդէս կու գայ Օսմանեան Թուրքիոյ եւ Արեւմտեան Հայաստանի մէջ 1915-ի Հայոց Ցեղասպանութեան միջազգային ճանաչման օգտին։ |Մեքսիքա |2023<ref>«Ճանաչում»։ www.mfa.am (հայերեն)։ արտագրուած է՝ 16 Փետրուար 2024 
  55. ↑ Netherlands Parliament Resolution, 21 Դեկտեմբեր, 2004
  56. ↑ Netherlands Parliament Resolution, December 21, 2004
  57. ↑ «Dutch Parliament Recognizes Greek, Assyrian and Armenian Genocide | Greek Reporter Europe»։ eu.greekreporter.com (en-US)։ արտագրուած է՝ 24 Դեկտեմբեր 2017 
  58. ↑ «Dutch Parliament Recognizes Assyrian, Greek and Armenian Genocide»։ www.aina.org։ արտագրուած է՝ 24 Դեկտեմբեր, 2017 
  59. ↑ «Ո՞ր երկիրները ճանչցած են Հայոց ցեղասպանութիւնը»։ shantnews.am։ 27 Ապրիլ 2019։ արտագրուած է՝ 17 Դեկտեմբեր 2019 
  60. ↑ 60,0 60,1 60,2 60,3 60,4 «Ո՞ր երկիրներն ու կազմակերպութիւնները ճանչցած են Հայոց ցեղասպանութիւնը»։ Sputnik Armenian (հայերեն)։ արտագրուած է՝ 17 Դեկտեմբեր 
  61. ↑ «Թուրքիան ետ կը կանչէ Շուէտի իր դեսպանը Հայոց ցեղասպանութեան ճանաչման պատճառով»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 30 Հոկտեմբեր 2015-ին։ արտագրուած է՝ 23 Հոկտեմբեր 2015 
  62. ↑ «Շուէտի խորհրդարանը ճանջցաւ Հայոց ցեղասպանութիւնը»։ «Ազատ Եւրոպա/Ազատութիւն» ռատիոկայան (հայերեն)։ արտագրուած է՝ 17 Դեկտեմբեր 2019 
  63. ↑ Switzerland (Helvetic Confederation) National Council Resolution, դեկտեմբերի 16, 2003
  64. ↑ Switzerland (Helvetic Confederation) National Council Resolution, December 16, 2003
  65. ↑

    At around the same time, on March 29, 2000, the Swedish Parliament passed a formal resolution recognizing the Armenian Genocide, this after a Swedish parliamentary report asserted that «An official statement and recognition of the genocide of the Armenian is important and necessary.» Sweden urged Turkey to do so as well. Canada also recognized the genocide. (The Italian and Austrian parliaments as well as the Swiss and the German parliaments recognized and debated this issue of the Armenian Genocide without a conclusion.)
  66. ↑ «Czech parliament panel passes Genocide centenary resolution»։ PanARMENIAN.Net։ արտագրուած է՝ 1 Յունուար 2016 
  67. ↑ «Foreign Relations Committee of Czech Parliament’s Chamber of Deputies adopts Resolution dedicated to the Armenian Genocide Centennial»։ armenpress.am։ արտագրուած է՝ 2016 1 Յունուար 
  68. ↑ «Չեխիոյ խորհրդարանը ճանչցած է Հայոց ցեղասպանութիւնը» (հայերեն)։ արտագրուած է՝ 24 Դեկտեմբեր 2017 
  69. ↑ «Չեխիա ճանչցած է Հայոց ցեղասպանութիւնը»։ ՄԱՄՈՒԼ.am (հայերեն)։ արտագրուած է՝ 24 Դեկտեմբեր 2017 
  70. ↑ «Չեխիոյ խորհրդարանի Պատգամաւորներու պալատը ճանչցած է Հայոց ցեղասպանութիւնը»։ «Ազատ Եւրոպա/Ազատութիւն» ռատիոկայան (հայերեն)։ արտագրուած է՝ 17 Դեկտեմբեր 2019 
  71. ↑ «Chilean parliament once again condemns Armenian Genocide and expresses solidarity with Armenian people»։ www.panorama.am (անգլերեն)։ արտագրուած է՝ 24 Դեկտեմբեր 2017 
  72. ↑ Chile Cámara de Diputados de։ «Cámara solidariza con nación armenia y condena genocidio»։ Cámara de Diputados։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2017-10-16-ին։ արտագրուած է՝ 24 Դեկտեմբեր 2017 
  73. ↑ Ճանաչում. ճանաչման գործընթաց
  74. ↑ «Փարակուէյի Սենատը ճանչցած է Հայոց ցեղասպանութիւնը»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 20 Նոյեմբեր 2015-ին։ արտագրուած է՝ 29 Հոկտեմբեր 2015 
  75. ↑ Պորտուգալիայի խորհրդարանը ճանաչել է Հայոց ցեղասպանությունը
  76. ↑ Փորթուկալի խորհրդարանը ճանչցած է Հայոց ցեղասպանութիւնը
  77. ↑ «Փորթուկալի խորհրդարանը ճանչցած է Հայոց ցեղասպանութիւնը»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 28 Ապրիլ 2019-ին։ արտագրուած է՝ 26 Ապրիլ 2019 
  78. ↑ LLC Ayb Solutions։ «Ո՞Ր ԵՐԿԻՐՆԵՐՆ ԵՆ ՃԱՆԱՉԵԼ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹԻՒՒՆԸ»։ Hay Zinvor (անգլերեն)։ արտագրուած է՝ 2019 թ․ դեկտեմբերի 17 
  79. ↑ «Syria recognizes the Armenian Genocide committed by the Ottoman Empire, Parliament Speaker says - Հորիզոն շաբաթաթերթ - Horizon Weekly»։ Horizonweekly.ca։ 22 Ապրիլ2015։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 11 Հոկտեմբեր 2016-ին։ արտագրուած է՝ 23 Ապրիլ 2015 
  80. ↑ «Syrian President Finally Recognizes the Armenian Genocide»։ Asbarez։ 28 Յունուար 2014։ արտագրուած է՝ 5 Հոկտեմբեր 2015 
  81. ↑ 81,0 81,1 Slovakia Resolution, November 30, 2004
  82. ↑ Սլովաքիոյ մէջ Հայոց ցեղասպանութիւնը ժխտելու համար կը դատապարտուին 5 տարուան ազատազրկման
  83. ↑ Vatican City Communiqué, 10 նոյեմբեր, 2000
  84. ↑ Vatican City Communiqué, November 10, 2000
  85. ↑ Yair Auron, The Banality of Denial: Israel and the Armenian Genocide, ISBN 076580834X, ISBN 9780765808349։
  86. ↑ Rocca Francis X., Peker Emre (12 Ապրիլ 2015)։ «Pope Francis Calls Armenian Deaths ‘First Genocide of 20th Century’»։ The Wall Street Journal։ արտագրուած է՝ 27 Ապրիլ 2015 
  87. ↑ Venezuela National Assembly Resolution, հուլիսի 14, 2005
  88. ↑ Venezuela National Assembly Resolution, July 14, 2005
  89. ↑ Uruguay Senate and House of Representatives Resolution,20 Ապրիլ, 1965
  90. ↑ Uruguay Law, 26 Մարտ, 2004
  91. ↑ Suny Ronald Grigor (2015)։ "They Can Live in the Desert but Nowhere Else": A History of the Armenian Genocide։ Princeton University Press։ էջեր 336–7։ ISBN 1400865581 
  92. ↑ 92,0 92,1 92,2 http://www.genocide-museum.am/arm/states.php
  93. ↑ 93,0 93,1 Antos Jason D. (28 Մարտ 2012)։ «Armenian Genocide Survivors Remember»։ The Queens Gazette։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 26 Յուլիս 2017-ին։ արտագրուած է՝ 31 Մարտ 2016։ «Only one Turkish government, under Damad Ferit Pasha, has ever recognized the Armenian Genocide. His administration held war crime trials and condemned most of the instigators to the massacre. Every other Turkish government has continued to deny the genocide.» 
  94. ↑ v. Voss Huberta (2007)։ Portraits of Hope: Armenians in the Contemporary World։ Berghahn Books։ էջ 293։ ISBN 1845452577 
  95. ↑ Cassese Antonio, Acquaviva Guido, Akande Dapo, Baig Laurel, Bing Jia, Cryer Robert, Dé Urmila (2009)։ The Oxford Companion to International Criminal Justice։ Oxford University Press։ էջեր 898–9։ ISBN 0191021490 
  96. ↑ Eltringham Nigel, Maclean Pam (2014)։ Remembering Genocide։ Routledge։ էջ 41։ ISBN 1317754220 
  97. ↑ France National Assembly Law, 28 Մայիս, 1998
  98. ↑ 2012 France Senate Law, November 7, 2000
  99. ↑ France Law, հունվարի 29, 2001
  100. ↑ [«Proposition de loi complétant la loi n° 2001-70 du 29 janvier 2001 relative à la reconnaissance du génocide arménien de 1915 (ֆր.)»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2009 թ․ փետրվարի 11-ին։ արտագրուած է՝ 2015 թ․ հոկտեմբերի 23  Proposition de loi complétant la loi n° 2001-70 du 29 janvier 2001 relative à la reconnaissance du génocide arménien de 1915 (ֆր.)]
  101. ↑ 101,0 101,1 Council of Europe Parliamentary Assembly Resolution, April 24, 1998
  102. ↑ 102,0 102,1 Council of Europe Parliamentary Assembly Resolution
  103. ↑ 103,0 103,1 European Parliament Resolution
  104. ↑ 104,0 104,1 European Parliament Resolution
  105. ↑ 105,0 105,1 European Parliament Resolution
  106. ↑ 106,0 106,1 Եվրախորհրդարանը Հայոց ցեղասպանության շուրջ բանաձեւ ընդունած է
  107. ↑ United Nations War Crimes Commission Report
  108. ↑ 108,0 108,1 108,2 108,3 108,4 108,5 108,6 «Հայոց ցեղասպանութիւնը ճանչցած միջազգային կազմակերպութիւնները»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 21 Հոկտեմբեր 2015-ին։ արտագրուած է՝ 23 Հոկտեմբեր 2015 
  109. ↑ «Resolution on a political solution to the Armenian question»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2019 թ․ օգոստոսի 19-ին։ արտագրուած է՝ 2015 թ․ հոկտեմբերի 23 
  110. ↑ Սարգիս Յարութիւնեան (16 Ապրիլ2015)։ «Եւրախորհրդարանը Հայոց ցեղասպանութեան վերաբերեալ բանաձեւ ընդունեց»։ Ազատութիւն ռատիոկայան։ արտագրուած է՝ 18 Ապրիլ2016 
  111. ↑ The Applicability of the UN Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide to Events which Occurred During the Early Twentieth Century
  112. ↑ «Genocide scholars Association Recognizes Ottoman Genocides Against Armenians, Assyrians, Greeks, and other Christians»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 18 Նոյեմբեր 2015-ին։ արտագրուած է՝ 23 Հոկտեմբեր 2015 
  113. ↑ «Union of American Hebrew Congregations»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 18 Նոյեմբեր 2015-ին։ արտագրուած է՝ 23 Հոկտեմբեր 2015 
  114. ↑ Recognition of the Armenian genocide
  115. ↑ The Armenian Genocide (1915-1923)
  116. ↑ Minute on 100th Anniversary of the Armenian Genocide
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/w/index.php?title=Հայոց_Ցեղասպանութեան_Ճանաչում&oldid=239754» էջէն