Կոստանդին Երզնկացի
Կոստանդին Երզնկացի (շուրջ 1250, Երզնկա, ոչ կանուխ քան 1314)։ Տաղերգու, հայ միջնադարեան տաղերգութեան ամէնէն նշանաւոր դէմքերէն մէկը։[1][2]
Կոստանդին Երզնկացի կը հանդիսանայ սիրոյ եւ բնութեան առաջին երգիչը հայ միջնադարեան գրականութեան մէջ։ Ան հիմը դրաւ անհատական քնարերգութեան, բանաստեղծութեան նիւթ դարձուց անձնական վիշտը, սէրը, միայնակութեան զգացումները, իր միջավայրի մարդիկը։[1] [3][2]
Անոր կենսագրութեան մասին շատ քիչ տեղեկութիւններ կան։ Մանուկ հասակէն ուղարկուած է վանք, կ՛ենթադրուի, որ նախնական կրթութիւնը ստացած է Երզնկայէն ոչ հեռու գտնուող Տիրաշէնի մենաստանին մէջ, որ այն ժամանակ մեծ անուն ունեցող դպրեվանք էր։ Երզնկացիին կրօնաւոր կամ աշխարհական ըլլալու մասին յստակ տեղեկութիւններ չկան։[1][2][4]
Դեռ պատանի հասակին՝ իր մէջ զգալով բանաստեղծական շնորհք, ամբողջութեամբ կը նուիրուի տաղերգութեան։ Անոր քերթուածները մեզի հասած են Թավրիզի մէջ կատարուած արտագրութեամբ։ Անոր կը վերագրուին 27 քերթուածներ, որոնցմէ եօթն միայն տարբերակներ ունին, միւսները պահուած են լոկ մէկական օրինակով։ Անոնք հոգեւոր եւ բարոյական բնոյթ ունին։[1][2]
Երզնկացին հանդիսացաւ առաջինը, որ հաշտեցուց քրիստոնէական հայեցողութիւնն ու աշխարհիկ զգացումները եւ առանց այլաբանութեան, զմայլանքով նկատեց կնոջ գեղեցկութիւնն ու հմայքը։ Ան կը նկատուի իմաստասէր բանաստեղծ, որ գրած է խրատական եւ բարոյախօսական տաղեր։[1][2]
Արտաքին յղումներ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Ծանօթագրութիւններ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 aleen-asbarez (2019-12-29)։ «Հայկական Տաղասացութիւն (1100 – 1722)»։ Asbarez - Armenian (en-US)։ արտագրուած է՝ 2025-09-21
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Staff Asbarez (2023-11-16)։ «Դիմառնութիւն. Հայկական Գրականութեան Մարդկային Երեսը»։ Asbarez - Armenian (en-US)։ արտագրուած է՝ 2025-09-21
- ↑ Staff Asbarez (2020-01-02)։ «Հայկական Տաղասացութիւն (1100-1722)»։ Asbarez - Armenian (en-US)։ արտագրուած է՝ 2025-09-21
- ↑ Erznkatsʻi Kostandin, Կոստանդին (Երզնկացի) (1905)։ Կոստանդին Երզնկացի: ԺԴ դարու ժողովրդական բանաստեղծ եւ իւր քերթուածները (հայերեն)։ Ս. Ղազար