Կալիլէայի ծովը

Կալիլէայի ծովը Sea of Galilee (անգլ․) Kineret (նոր եբրայերէն) بحيرة طبريا(արաբ․՝)
Կալիլէայի ծովը, Թիպերիաս հին քաղաքէն դիտուած
դասաւորում
Տեղագրութիւն	Միջին Արեւելք
Վարչատարածքային բաժանում	Կալիլէա
Ամենաբարձր կէտը	-209 մինչեւ -215 մ
Երկարութիւն	21 քմ
Լայնութիւն	13 քմ
Ընդհանուր մակերեսը	166.7 քմ²
Ամենամեծ խորութիւնը	43 մ
Թափուող գետերը	Յորդանան Նահալ Ամուտ

Կալիլէայի ծովը (արաբ․՝ بحيرة طبريا, եբրայերէն՝ יָם כִּנֶּרֶת, յուն․՝Θάλασσα της Γαλιλαίας), ծանօթ է նաեւ Ենիսարէթ լիճ, Թիպերիաս լիճ եւ կամ Քիներէթի ծով անուններով։

Դիրք

Կալիլէա կամ Թիպերեաս ծով

Կալիլէայի ծովը կը գտնուի Իսրայէլի հիւսիս-արեւելքը, Կոլանի բարձրունքներուն եւ Կալիլէայի միջեւ, Յորդանանի հովիտին մէջ (արաբ․՝الغور Al-Ghor)։ Անցեալին շրջանը ենթակայ եղած է յաճախակի երկրաշարժներու։ Լիճին տարածութիւնը 166․7 քլ² է, երկարութիւնը՝ 21 քլ․, լայնութիւնը՝ 13 քլ․։ Աշխարհի անուշ ջուրով ծովու մակերեսէն վար ամենէն ցած լիճն է, եւ երկրորդը ընդհանուրին մէջ՝ Մեռեալ Ծովէն ետքը, որուն ջուրը աղոտ է։ Կալիլէայի ծովուն բարձրութիւնը ծովուն մակերեսէն 209 մ․- 209 մ․ ցած է։

Անուններ

Պատմութեան ընթացքին լիճը բազմաթիւ անուններով կոչուած է։ Հրէական Աւետարանին մէջ՝ Քիներէթ Kineret ։ Հին եւ Նոր Կտակարանին մէջ կը հանդիպինք «ծով» եզրին (երբայերէն՝ יָם yam, յուն․՝ θάλασσα)։ Միայն Աւետարան ըստ Ղուկասի մէջն է, ուր կը հանդիպինք «Ենիսարէթի լիճ» սահմանումին, որ յառաջ եկած է յունարէնէն՝ λίμνη Γεννησαρέτ (լիմնի Ենիսարէթ)։ Բաբելոնեան Թալմուտին մէջ անուանուած է «Եինոսարի ծով», որ յառաջ եկած է լիճին արեւմտեան կողմը տարածուող Եինոսար հովիտէն։ Ա․ դարու վերջաւորութեան, լիճը հանրածանօթ կ՛ըլլայ Թիպերիաս անունով, երբ անոր արեւմտեան ափին կը հիմնուի Թիպերիաս քաղաքը, ի պատիւ Հռոմի Թիպերիոս կայսրին։

Նոր Կտակարանին մէջ, «Կալիլէայի ծով» եզր (յուն․՝ θάλασσαν τῆς Γαλιλαίας, thalassan tēs Galilaias, թալասան թիս Ղալիլէաս) գործածուած է «Աւետարան ըստ Մատթէոսի» (գլ․ 4:18, 15:29) եւ «Աւետարան ըստ Մարկոսի» (գլ․ 1:16, 7:31) գործերուն մէջ։ Իսկ Աւետարան ըստ Յովհաննէսի գործին մէջ (գլ․ 6:1) գործածուած է «Կալիլէայի ծովը Թիպերիադոս ծովն է» սահմանումը (θαλάσσης τῆς Γαλιλαίας τῆς Τιβεριάδος, thalassēs tēs Galilaias tēs Tiberiados թալասիս թիս Ղալիլէաս, թալասիս թիս Թիվերիադոս)։

Հին Կտակարանին մէջ Կալիլէայի ծովը կը նշուի «Քիներէթի ծով» անունով՝ նախքան հրեաներուն վտարումը Բաբելոնէն, մօտաւորապէս Ք․Ա․6րդ դարուն։ Այդ անունն է որ այժմ հրեաները կը գործածեն։