Լիբանանի Քաղաքացիական Պատերազմ
Լիբանանեան Քաղաքացիական Պատերազմը (արաբերեն՝ الحرب الأهلية اللبنانية) բազմաշերտ զինուած պատերազմ մըն էր Լիբանանի մէջ, որ տեղի ունեցաւ 1975-էն 1990 թուականներուն: Պատերազմին պատճառաւ մօտաւորապէս 150,000 անձ մահացաւ[1] եւ աւելի քան մէկ միլիոն մարդ արտագաղթեց Լիբանանէն:[2]
Լիբանանցիներու կրօնական բազմազանութիւնը կարեւոր դեր խաղաց պատերազմի ընթացքին: Լիբանանցի քրիստոնեաները եւ սիւննի մահմետականները կը կազմէին մեծամասնութիւնը ծովեզրեան քաղաքներուն մէջ. շիա մահմետականները հիմնական կը բնակէին Հարաւային Լիբանանի եւ արեւելեան Պեքա մարզին մէջ. տրուզներն ու այլ քրիստոնեաներ կը բնակէին լեռնային շրջաններուն մէջ: Այդ ժամանակ, Լիբանանի կառավարութիւնը կը գտնուէր մարոնի քրիստոնեայ համայնքի էլիթ խաւի ազդեցութեան տակ:[3][4]
Քաղաքականութեան եւ կրօնի միջեւ կապը ամրապնդուեցաւ Ֆրանսական տիրապետական ժամանակ (1920-1943), եւ երկրի խորհրդարանական կառոյցը կը նպաստէր քրիստոնեայ լիբանանցիներու առաջնորդող դիրքին: Սակայն Լիբանանի մահմետականները կը կազմէին մեծ փոքրամասնութիւն, եւ հազարաւոր պաղեստինցիներու ներհոսքը (նախ՝ 1948-ին եւ կրկին՝ 1967-ին) նպաստեց Լիբանանի ժողովրդագրական տեղաշարժին դէպի մահմետական մեծամասնութիւն:
Պատերազմը սկսաւ 1975-ին՝ լիբանանցի քրիստոնեայ միլիցիաներու եւ պաղեստինցի ապստամբներու միջեւ, գրեթէ բոլորը Պաղեստինի Ազատագրման Կազմակերպութենէն, որ ստեղծեց դաշինք պաղեստինցիներու, լիբանանցի մահմետականներու, փան-արաբականներու եւ ձախակողմեաններու հետ: Հակամարտութիւնը խորացաւ օտար պետութիւններու՝ Սուրիոյ, Իսրայէլի եւ Իրանի միջամտութեամբ:[5]
1989-ին Թայֆի Համաձայնագրով սկսաւ պատերազմի վերջաւորութիւնը: 1991-ի մարտին, Լիբանանի Խորհրդարանը ընդունեց համաներման օրէնք, իսկ մայիսին՝ լուծարուեցան բոլոր զինեալ խմբաւորումները՝ բացառութեամբ Հիզպալլահի:[6] Կրօնական լարուածութիւնները շարունակուեցան նոյնիսկ պատերազմի պաշտօնական աւարտէն ետք:[7][8]
Ծանօթագրութիւններ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- ↑ UN Human Rights Council. 23 November 2006. "IMPLEMENTATION OF GENERAL ASSEMBLY RESOLUTION 60/251 OF 15 MARCH 2006 ENTITLED HUMAN RIGHTS COUNCIL." p.18.
- ↑ Byman, Daniel, and Kenneth Michael Pollack. Things Fall Apart: Containing the Spillover from an Iraqi Civil War. p. 139
- ↑ Inhorn, Marcia C., and Soraya Tremayne. 2012. Islam and Assisted Reproductive Technologies. p. 238.
- ↑ «Who are the Maronites?»։ BBC News – Middle East։ 6 August 2007
- ↑ Halliday, 2005: 117
- ↑ «Lebanon's History: Civil War»։ ghazi.de
- ↑ «Ex-militia fighters in post-war Lebanon»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 23 September 2015-ին։ արտագրուած է՝ 23 September 2013
- ↑ Rolland, John C. 2003. Lebanon: Current Issues and Background. p. 144. 978-1590338711.