Եան Վէրմիր
| Եան Վէրմիր նէտ.՝ Johannes Vermeer ֆր.՝ Johannes Vermeer | |
|---|---|
 | |
| Ծննդեան անուն | նէտ.՝ Johannes Vermeer |
| Ծնած է | 31 Հոկտեմբեր 1632[1][2][3] |
| Ծննդավայր | Դելֆտ, Հարաւային Հոլանտա, Հոլանտա, Նիդերլանդների Թագավորություն[4] |
| Մահացած է | 15 Դեկտեմբեր 1675[1][2] (43 տարեկանին) |
| Մահուան վայր | Դելֆտ, Հարաւային Հոլանտա, Հոլանտա, Նիդերլանդների Թագավորություն[5] |
| Քաղաքացիութիւն | Holland |
| Կրօնք | Կաթոլիկութիւն |
| Ազդուած է | Կարել Ֆաբրիցիուս, Գաբրիել Մետսյու, Դիրք վան Բաբյուրեն եւ Լեոնարդ Բրամեր |
| Երկեր | Դիանան ուղեկցորդուհիների հետ, Աշխարհագրագետը, Կավատուհի, Կաթնավաճառուհին[6], Քրիստոսը Մարթայի և Մարիամի տանը, Աստղագետը, Քնած աղջիկը եւ Մարգարտե ականջօղով աղջիկը |
| Ժանրեր | ժանրային նկարչություն |
| Մասնագիտութիւն | գեղանկարիչ, արվեստի կոլեկցիոներ |
Ստորագրութիւն | |
Յովհաննէս Վէրմեր (նէտ.՝ Johannes Vermeer
ֆր.՝ Johannes Vermeer, 31 Հոկտեմբեր 1632[1][2][3], Դելֆտ, Հոլանտա[4] — 15 Դեկտեմբեր 1675[1][2], Դելֆտ, Հոլանտա[5]), բարոկկո դարաշրջանի հոլանտացի հռչակաւոր գեղանկարիչ, հոլանտական գեղանկարչութեան ոսկէ դարաշրջանի ներկայացուցիչ։
Կենսագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Վէրմիրի կյանքէն շատ բան հայտնի չէ։ Ան ծնած է (համենայն դեպս կնքուած է) Տելֆտում 1632 թուականին հոկտեմբեր 31-ին, գործարար վաճառողի ընտանիքի մէջ։ Յովհաննէսը ընտանիքի երկրորդ երեխան էր, եւ ծնողներուն միակ որդին։ Անոր հայրը ծագումով Անտվերպենէն էր, 1611 թուականին տեղափոխուած էր Ամսդրտամ եւ կ'աշխատէր որպէս մետաքսի ջուլհակ։ 1653 թուականին ան ամուսնացավ, տեղափոխուեցաւ Դելֆտ, եւ դարձավ իջեւանատան տեր։ Ան կը շարունակէր զբաղիլ մետաքսագործութեամբ, ինչպէս նաեւ գրանցուած էր Տելֆտի Սբ. Լուկայի համքարութեան մէջ, որպէս արուեստի իրերու վաճառական։
Կրթութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Յովհաննէս վէրմիրի աշակերտութեան տարիներուն մասին ստույգ տեղեկութիւններ չեն պահպանուած։ Հայտնի է, որ 1653 թուականի դեկտեմբեր 29-ին Յովհաննէս վէրմիրին ընդունեցին Սբ. Լուկայի համքարութիւն։ Համքարութեան մասնակցութեան նախապայման էր 6 տարուայ գեղանկարչութեան խորացուած ուսուցում համքարութեան անդամ-վարպետին մօտ։ Յովհաննէս վէրմիրը ծանօթ էր նկարիչներ Լեոնարդ Բրամերի եւ Հերարդ տեր Բորխի հետ։ Այդ փաստի հիման վրայ ենթադրութիւններ կատարած են, որ Յովհաննէս վէրմիրը աշակերտած է անոնցմէ մեկուն քով։ Բացի այդկէ չափազանց տարածուած է չհաստատուած վարկածը, որ Յովհաննէս վէրմիրին ուսուցիչ եղած է Կարել Ֆաբրիցիուսը, որ իր հերթին Ռեմբրանդտի աշակերտն էր։ Անշուշտ, Յովհաննէս վէրմիրի ստեղծագործութեան վրայ հսկայական ազդեցութիւն ունեցած է ժանրային գեղանկարչութեան հոլանտացի վարպէտ Պիտեր դե Հոոխը, բնակուած է Տելֆտի մէջ 1652-1661 թուականներուն։ Անոր ոճը գտած է իր հետագայ զարգացումը Յովհաննէս վէրմիրի կտավներուն վրայ։
Ընտանիք եւ աշխատանք[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
1653 թ.-ի ապրիլ 20-ին Յովհաննէս վէրմիրը ամուսնացավ Կատարինա Բոլնեսի հետ, որ Տելֆտի շրջակա գյուղերէմ էր։ Յովհաննէս Վէրմիրին կալվինիստական հավատքը սկզբնապէս դժգոհութիւն յառաջացուցած էր Բոլնեսի կաթոլիկ ընտանիքին մէջ։ Միայն կաթոլիկ Բրամերի հորդորներէն հետո Վէրմիրի ապագա զոքանչը աղջկա ամուսնութեան համաձայնութիւն տուաւ։
1660 թ.-ին Յովհաննէս վէրմիրը կնոջ հետ տեղափոխվեցաւ զոքանչին տունը։ Վերմեերը ուներ 15 երեխաներ, որոնցից 4-ը մահացած են վաղ տարիքին։ Ակնհայտ էր, որ Յովհաննէս վէրմիրին նիւթական վիճակը վատ չէր, քանի որ ան կարող էր առանց որեւէ խնդիրի կերակրել իր երեխաներին։ Հայտնի էր, որ ան տարուայ ընթացքին մէջ 2 նկար կը նկարէր, որովհետեւ Յովհաննէս վէրմիրը ունէր եկամտի այլ աղբյուրներ։ Ան կ'օգնէր իր մորը ղեկավարել Տելֆտի գլխավոր շուկային մէջ գտնւող պանդոկը, որ ան ժառանգած էր ամուսինին մահէն ետք։
Ի տարբերութիւն բազմաթիւ այլ նկարիչներու, Յովհաննէս վէրմիրը չուներ աշակերտներ։
Կյանքին վերջին տարիներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Կյանքին վերջին տարիներուն նկարիչի ֆինանսական դրութիւնը զգալի օրէն վատացավ եւ ան ստիպուած էր կանխիք առնել։ 1672-1679 թթ. Ֆրանսայի հետ պատերազմի արդիւնքին գեղանկարչութեան առեւտուրը կեցաւ։ Յովհաննէս վէրմիրին կնոջ պարտքերը դուրս գրելու մասին խնդրագրին մէջ, թուագրուած 1676 թ. ապրիլ 30, ան կը պարզէր, որ պատերազմի ժամանակ ամուսինը ստիպուած էր ծախէլ նկարները ցած գներով։
1675 թ. Յովհաննէս վէրմիրը հիւանդացավ եւ մի քանի օր ետք մահացաւ։ 1675 թ. դեկտեմբեր 15 Յովհաննէս վէրմիրը հուղարկաւորուեցաւ ընտանեկան դամբարանին մէջ, Տելֆտի Աուդե Կերկ եկեղեցին մէջ։ Կինը ստիպուած էր հրաժարիլ ժառանգութիւնէն եւ հանձնել այդ պարտքէրը։
Հիշատակ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Յովհաննէս վէրմիրի պատիվին համար կոչած են աստերոիդ (4928) Vermeer, որը հայտնաբերուած է Ղրիմի աստղադիտարանին մէջ 1982 թ.-ի հոկտեմբեր 21-ին։
։== Վերմեերի նկարներու ցանկ == Ներկաիս աշխարհի մէջ հայտնի է Յովհաննէս վէրմիրի ընդամենը 37 փոքրածաուալ աշխատանք։ Նկարներու թուագրութիւնը արվեստի պատմագրութեան համար կը մնայ սկզբունքային խնդիր, որովհետեւ նկարիչը թուագրած է ներկաիս հայտնի նկարներէմ միայն երեքը՝ Կավատուհու մոտ, Աստղագետը եւ Աշխարհագրագետը։ Մնացած բոլոր նկարներում թուականները մոտաւոր են, քանի որ պահպանուած տեղեկութիւններն ու տվյալները բավարար չեն հստակ թուականներ նշելու համար։[7]
| Նկար | Վերնագիր | Թվական | Չափս, նյութ | Գտնվելու վայրը | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | _-_Christ_in_the_House_of_Martha_and_Mary_-_National_Gallery_of_Scotland.jpg)
|
Քրիստոսը Մարիամի և Մարթայի մոտ | 1654/1655 | 160 × 142 սմ, Կտավ, յուղաներկ | Շոտլանդիայի ազգային պատկերասրահ, Էդինբուրգ |
| 2 | 
|
Սուրբ Պրակսեդան (վերագրված է) | 1655 | 101, 6 × 82, 6 սմ., կտավ, յուղներկ | Այցելությունների շապելի թանգարան ֆր.՝ Musée de la Chapelle de la Visitation, Մոնակո (Բարբարա Պիաչեսկա Ջոնսոնի հավաքածու) |
| 3 | 
|
Դիանան ուղեկցորդուհիների հետ | 1655/1656 | 98, 5 × 105 սմ, կտավ, յուղաներկ | Մաուրիցհոյս, Հաագա |
| 4 | 
|
Կավատուհու մոտ | 1656 | 143 × 130 սմ, կտավ, յուղաներկ | Հին վարպետների պատկերասրահ, Դրեզդեն |
| 5 | 
|
Քնած աղջիկը | 1657 | 87, 6 × 76, 5 սմ, կտավ, յուղաներկ | Մետրոպոլիտեն թանգարան, Նյու Յորք |
| 6 | 
|
Բաց պատուհանի մոտ նամակ կարդացող աղջիկը | 1657 | 83 × 64, 5 սմ, կտավ, յուղաներկ | Հին վարպետների պատկերասրահ, Դրեզդեն |
| 7 | 
|
Փողոց Դելֆտում | 1657/1658 | 54, 3 × 44 սմ, կտավ, յուղաներկ | Ռեյկսմուզեում, Ամստերդամ |
| 8 | 
|
Զինվորն ու ծիծաղող աղջիկը | 1658 | 49, 2 × 44, 4 սմ, կտավ, յուղաներկ | Ֆրիկի հավաքածու, Նյու Յորք |
| 9 | 
|
Գինու գավաթը | 1658–1660 | 66, 3 × 76, 5 սմ, կտավ, յուղաներկ | Գեղանկարչության պատկերասրահ, Բեռլին |
| 10 | 
|
Կաթնավաճառուհին (նկար, Վերմեեր) | 1658–1660 | 45, 4 × 41 սմ, կտավ, յուղաներկ | Ռեյկսմուզեում, Ամստերդամ |
| 11 | 
|
Գինու գավաթով աղջիկը (Կինը և երկու տղամարդիկ) | 1659/1660 | 78 × 67, 5 սմ, կտավ, յուղաներկ | Հերցոգ Անտոն Ուլրիխի թանգարան, Բրաունշվայգ |
| 12 | 
|
Դելֆտի տեսարան | 1660/1661 | 98, 5 × 117, 5 սմ, կտավ, յուղաներկ | Մաուրիցհոյս, Հաագա |
| 13 | 
|
Երաժշտության ընդհատված դասը | 1660/1661 | 38, 7 × 43, 9 սմ, կտավ, յուղաներկ | Ֆրիկի հավաքածու, Նյու Յորք |
| 14 | 
|
Նամակ կարդացող կինը` կապույտով | 1662–1664 | 46, 5 × 39 սմ, կտավ, յուղաներկ | Ռեյկսմուզեում, Ամստերդամ |
| 15 | 
|
Երաժշտության դասը (Տղամարդն ու կինը` վիրջինալի մոտ) | 1662–1665 | 74, 6 × 64, 1 սմ, կտավ, յուղաներկ | Թագավորական հավաքածու, Բուքինգեմյան պալատ, Լոնդոն |
| 16 | 
|
Կինը կշեռքով (Մարգարիտներ կշռող կինը) | 1662–1664 | 42, 5 × 38 սմ, կտավ, յուղաներկ | Արվեստի պետական պատկերասրահ, Վաշինգտոն |
| 17 | 
|
Ջնար նվագող աղջիկը պատուհանի մոտ | 1664 | 51, 4 × 45, 7 սմ, կտավ, յուղաներկ | Մետրոպոլիտեն թանգարան, Նյու Յորք |
| 18 | 
|
Մարգարտե վզնոցով երիտասարդ կինը | 1664 | 55 × 45 սմ, կտավ, յուղաներկ | Գեղանկարչության պատկերասրահ, Բեռլին |
| 19 | 
|
Ջրի կժով երիտասարդ կինը` պատուհանի մոտ | 1664/1665 | 45, 7 × 40, 6 սմ, կտավ, յուղաներկ | Մետրոպոլիտեն թանգարան, Նյու Յորք |
| 20 | 
|
Մարգարտե ականջօղով աղջիկը | 1665 | 45 × 40 սմ, կտավ, յուղաներկ | Մաուրիցհոյս, Հաագա |
| 21 | 
|
Համերգը | 1665/1666 | 69 × 63 սմ, կտավ, յուղաներկ | Իզաբելլա Ստյուարտ Գարդների թանգարան, Բոստոն (1990 թ.-ից՝ գողացված է) |
| 22 | 
|
Նամակ գրող աղջիկը` դեղինով | 1665–1670 | 45 × 39, 9 սմ, կտավ, յուղաներկ | Արվեստի պետական պատկերասրահ, Վաշինգտոն |
| 23 | 
|
Աղջկա գլուխ | 1666/1667 | 44, 5 × 40 սմ, կտավ, յուղաներկ | Մետրոպոլիտեն թանգարան, Նյու Յորք |
| 24 | 
|
Սրինգով աղջիկը (վերագրված է) | 1665/1670 | 20 × 17, 8 սմ, փայտ, յուղաներկ | Արվեստի պետական պատկերասրահ, Վաշինգտոն |
| 25 | 
|
Կարմիր գլխարկով աղջիկը | 1666/1667 | 23, 2 × 18, 1 սմ, փայտ, յուղաներկ | Արվեստի պետական պատկերասրահ, Վաշինգտոն |
| 26 | 
|
Կինը, նամակը և աղախինը | 1667/1668 | 89, 5 × 78, 1 սմ, կտավ, յուղաներկ | Ֆրիկի հավաքածու, Նյու Յորք |
| 27 | 
|
Աստղագետը | 1668 | 50, 8 × 46, 3 սմ, կտավ, յուղաներկ | Լուվր, Փարիզ |
| 28 | 
|
Աշխարհագրագետը | 1668/1669 | 53 × 46, 6 սմ, կտավ, յուղաներկ | Շտեդել, Ֆրանկֆուրտ (Մայն) |
| 29 | 
|
Սիրային նամակ | 1669/1670 | 44 × 38, 5 սմ, կտավ, յուղաներկ | Ռեյկսմուզեում, Ամստերդամ |
| 30 | 
|
Ժանյակագործուհին (նկար, Վերմեեր) | 1669/1670 | 24, 5 × 21 սմ, կտավ, յուղաներկ (տեղադրված է փայտի վրա) | Լուվր, Փարիզ |
| 31 | 
|
Նամակ գրող կինը և աղախինը | 1670 | 71 × 59 սմ, կտավ, յուղաներկ | Իռլանդիայի պետական պատկերասրահ, Դուբլին |
| 32 | 
|
Երիտասարդ կինը վիրջինալի մոտ | 1670 | 25, 5 × 20 սմ, կտավ, յուղաներկ | Վիննի հավաքածու, Լաս Վեգաս |
| 33 | 
|
Հավատի այլաբանությունը | 1671–1674 | 114, 3 × 88, 9 սմ, կտավ, յուղաներկ | Մետրոպոլիտեն թանգարան, Նյու Յորք |
| 34 | 
|
Կիթառ նվագող աղջիկը | 1672 | 53 × 46, 3 սմ, կտավ, յուղաներկ | Քենվուդ հաուզ, Լոնդոն |
| 35 | 
|
Նկարչի արվեստանոցում | 1673 | 130 × 110 սմ, կտավ, յուղաներկ | Արվեստի պատմության թանգարան, Վիեննա |
| 36 | 
|
Վիրջինալ նվագող աղջիկը` կանգնած | 1673–1675 | 51, 7 × 45, 2 սմ, կտավ, յուղաներկ | Ազգային պատկերասրահ, Լոնդոն |
| 37 | .jpg)
|
Վիրջինալ նվագող աղջիկը` նստած | 1673–1675 | 51, 5 × 45, 5 սմ, կտավ, յուղաներկ | Ազգային պատկերասրահ, Լոնդոն |
Ծանոթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Jan Vermeer — 2009.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Find A Grave — 1995. — ed. size: 165000000
- ↑ 3,0 3,1 Benezit Dictionary of Artists — 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7, 978-0-19-989991-3
- ↑ 4,0 4,1 http://www.telegraph.co.uk/culture/art/3648562/Drawn-into-the-darkest-corners.html
- ↑ 5,0 5,1 http://muse.jhu.edu/journals/utq/summary/v079/79.1.purtle.html
- ↑ https://www.rijksmuseum.nl/nl/search/objecten?q=melkmeisje&p=1&ps=12&maker=Johannes+Vermeer&ii=0#/SK-A-2344,0
- ↑ Netta, I. (1996) Das Phänomen Zeit bei Jan Vermeer van Delft, S. 96. Hildesheim. ISBN 3-487-10160-2.
Արտաքին յղումներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
| ||||||||||
