Դաշտավայրերը
Դաշտավայրերը կամ հարթավայրը՝ ցամաքի, Ծովերու եւ Ովկիանոսներու յատակի մակերեսի վրայ գտնուող զգալի տարածքով մասեր են, որոնց բնորոշ են՝ տեղանքի աննշան թեքութիւն (մինչեւ 5°) եւ փոքր բարձրութեան տատանում ((մինչեւ 200 մ), որ եթէ անգամ հարիւրաւոր մեթրի հասնի, ապա այդ փոփոխութիւնները տեղի կ'ունենան մեծ տարածութեան վրայ, որ կ'առաջնորդէ անոր, որ յարակից կէտերու բարձրութիւնները իրարմէ քիչ կը տարբերին։
.jpg)
Դաշտավայրերը, ինչպէս լեռները, կ'զգան Տեկտոնական շարժումներ, սակայն փոքր թեքութիւնով (մինչեւ 1-2 մ/քմ)։ Դաշտային Ռելիէֆով գրաւած է ցամաքի տարածքին 65%-ը։ Աշխարհի ամենամեծ դաշտավայրն է՝ Ամազոնի դաշտավայրը (աւելի քան 5 միլիոն քմ²)։
Դասակարգում
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Կախումով աբսոլիւտ բարձրութիւններէն կը տարբերակեն՝ ցածրադիր (մինչեւ 200 մ), բարձրադիր (200-500 մ), լեռնային կամ բարձր (աւելի քան 500 մ) դաշտավայրեր եւ Սարահարթ։
Կառուցուածքային յատկանիշով կ'առանձնացնեն հարթավայրեր՝ հարթակային եւ լեռնային շրջաններ։
Գերակշռող արտաքին երեւոյթներով կարելի է առանձնացնել մերկացած եւ կուտակուած հարթավայրեր։ Մերկացած են առաջացած ռելիէֆի բարձրացած ձեւերու քայքայումի արդիւնքին։ Կուտակուածներն յառաջացած են նստուածքային նիւթերու կուտակումին պատճառաւ։
Իր հիփսոմետրիկ դիրքով հարթավայրերը կը բաժնուին ցածրադիր, բարձրացած, սարահարթներու եւ սարաւանդներու։ Իր մօրֆոլոկիայով հարթավայրերը ի կարողին լինել հորիզոնական, թոյլ թեքութեամբ, թեք, փակուած, ալիքաւէն, բլրոտ, շարքաւորուած։