Գրիգոր Սիւնի

Գրիգոր Սիւնի
Ծնած է	10 Սեպտեմբեր 1876(1876-09-10)
Ծննդավայր	Գետաբեկ, Ելիզավետպոլի գավառ, Ելիզավետպոլ Նահանգ, Կովկասի Փոխարքայութիւն, Ռուսական Կայսրութիւն
Մահացած է	18 Դեկտեմբեր 1939(1939-12-18) (63 տարեկանին)
Մահուան վայր	Ֆիլատելֆիա, Փենսիլվանիա, Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ
Քաղաքացիութիւն	Ռուսական Կայսրութիւն
Ուսումնավայր	Գէորգեան Հոգեւոր Ճեմարան Սեն Փեթերսպուրկի Երաժշտանոց
Մասնագիտութիւն	երգահան
Կուսակցութիւն	Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւն

Գրիգոր Սիւնի (բուն անունով՝ Գրիգոր Միրզայեան, 10 Սեպտեմբեր 1876(1876-09-10), Գետաբեկ, Ելիզավետպոլի գավառ, Ելիզավետպոլ Նահանգ, Կովկասի Փոխարքայութիւն, Ռուսական Կայսրութիւն - 18 Դեկտեմբեր 1939(1939-12-18), Ֆիլատելֆիա, Փենսիլվանիա, Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ), երաժշտահան եւ երաժիշտ։

Կենսագրական գիծեր

Սիւնի ծնած է Գետաբեկ (Գանձակի շրջան): Եղած է աշուղ Դադասիին թոռը եւ որդին բանաստեղծ երգիչ Յովհաննէս Միրզայեանին: Սիւնիքի իշխանական տոհմի՝ Սիւնիներու հետ հեռաւոր կապի պատճառով, յետագային Սիւնի մականունը որդեգրած է: 1878-ին ընտանիքով փոխադրուած է Շուշի, ուր ստացած է իր նախնական կրթութիւնը: 1891 թուականէն իր կրթութիւնը ստացած է Էջմիածինի Գէորգեան ճեմարանին մէջ, եւ Քրիստափոր Կարա-Մուրզայի ու Կոմիտաս Վարդապետի ազդեցութեամբ զբաղած՝ ժողովրդական երգերու հաւաքումով ու դաշնաւորումով: ուր Կարա-Մուրզայի եւ Կոմիտասի ազդեցութեամբ սկսած է ժողովրդական երգեր հաւաքել եւ դաշնաւորել։ Աւարտելէ ետք ուսումը Շուշիի մէջ կազմած է երգչախումբ եւ սկսած՝ բազմաձայն երգչախումբով ելոյթներ ունենալ։ 1895-ին աւարտելով ճեմարանը, Շուշիի մէջ երգչախումբ կազմակերպած եւ համերգ տուած՝ իր բազմաձայնած ժողովրդական երգերով:

Երաժշտական ուսումը շարունակելու համար մեկնած եւ ընդունուած է Փեթեսրպուրկի երաժշտանոց, միաժամանակ ստանձնելով տեղի հայկական եկեղեցւոյ երգչախումբի ղեկավարի պաշտօնը:

Երաժշտական ուսումը աւարտելէ ետք Գրիգոր Սիւնի 1905-1907 թուականներուն երաժշտութիւն դասաւանդած է Թիֆլիսի Ներսիսեան դպրոցին մէջ, ուր սկսած է թատերական ընկերութեան միջոցաւ բեմադրել «Արեգնազան» օփերան եւ Նաեւ գրած է «Ասլի եւ Քարամ» երգախառն թատերախաղը: Իր յետագայ ստեղծագործութիւնները գլխաւորաբար համերգային գործունէութեան նուիրուած են:

1908 թուականէն սկսեալ սկսած է շրջիլ հայաբնակ զանազան վայրեր՝ Տրապիզոն, Կարին, Թիֆլիս, Թեհրան, Պոլիս եւ այլ շրջաններ եւ հաւաքել ժողովրդական երգեր, դաշնաւորել զանոնք եւ երգչախմբային ելոյթներու ճամբով ապրեցնել երգերը:

Գրիգոր Սիւնի դաշնաւորած է երգեր Յովհաննէս Թումանեանի եւ Աւետիք Իսահակեանի ինչպէս՝ «Ինձ մի խնդրիր»ն ու «Ախ ալ վարդի» գոհարները:

Գրիգոր Սիւնի կատարած է գեղջական երգերու մշակումներ. օրինակ՝ «Սարերի հովին մեռնեմ», «Սարերը հովելա», «Ալագեազ» եւ այլ ստեղծագործութիւններ:

Երկեր

Գրիգոր Սիւնիի աշխատութիւններուն մէկ մասը հրատարակուած է առանձին հատորներով, որոնցմէ են՝

• «Հայ ժողովրդական երգեր»ը, 1904),
• «Ժողովրդական տուերգեր եւ խմբերգեր»ը, 1935,
• «Հայ երգ-փունջ», տետր 1-4, Ֆիլատելֆիա, 1940-1947,
• «Հայ երաժշտութիւն» (հայերէն, անգլերէն), Երեւան, 2005։