Գալուստ Կիւլպէնկեան թարգմանական մատենաշար
Գալուստ Կիւլպէնկեան թարգմանական մատենաշարը բազմամեայ ու տարողունակ թարգմանական ծրագիր մըն է, որուն հիմքը դրուեցաւ 2015-ին՝ Գալուստ Կիւլպէնկեան Հիմնարկութեան Հայկական Համայնքներու Բաժանմունքին կողմէ։ Անոր գլխաւոր նպատակն է կամրջել երկու ափերը այն վիհին, որ գոյացած է Հայաստանի (ու Սփիւռքի) հայագիր մտաւորականութեան եւ արեւմտեան աշխարհի ընկերային գիտութիւններու ու մարդկային ուսմանց միջեւ։[1]
Նպատակներ եւ հիմնադրում
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Մատենաշարին գաղափարը կը բխի աշխարհի բարձրարժէք եւ նորարար գրականութիւնը թարգմանելու հայ ազգի հնամեայ աւանդութենէն։ Ծրագիրը կը նպատակէ թարգմանել տասը գիրք, որոնցմէ ոչ մէկը, որքան որ գիտնուի, ցարդ հայերէնի թարգմանուած է։[1]
Մատենաշարի կիզակէտը կը հանդիսանան ժամանակակից (19րդ եւ 20րդ դարեր) ամենէն ազդեցիկ ակադեմական ուսումնասիրութիւնները, որոնք Արեւմուտքի մէջ եւ այլուր բանալի դեր խաղացած են փիլիսոփաներու, ընկերային գիտութիւններու մասնագէտներու, հետազօտողներու եւ ուսանողներու մտաւոր կազմաւորման մէջ։[1]
Ընտրութեան չափանիշներ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Թարգմանուելիք բնագրերու ընտրութիւնը դիւրին աշխատանք մը չէր, քանի որ անհրաժեշտ էր հարիւրաւոր առաջարկները զտել։ Երեք չափանիշեր նկատի առնուեցան վերջնական ընտրութիւնը կատարելու ընթացքին[1]՝
- Գիրքին ներգործութիւնը բազմաթիւ գիտակարգերու մէջ
- Անոր անժամանցելի արժէքը ակադեմական շրջանակներու մէջ
- Մօտեցումներու ու լեզուներու այլազանութիւնը
Թարգմանուելիք գիրքեր
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Մատենաշարի հրատարակութեան առաջին փուլին մէջ ներառուած են հետեւեալ գիրքերը՝
- Ալան Բադիու, «Դարը» (Le Siècle)
- Անտոնիո Գրամշի, «Բանտի տետրեր» (Quaderni del carcere)
- Ժան-Ֆրանսուա Լիոտար, «Հետարդիական կացություն» եւ յարակից գործեր (La condition postmoderne եւ այլք)
- Հաննա Արենդթ, «Ամբողջատիրության ակունքները» (The Origins of Totalitarianism)
- Միշել Ֆուկո, «Գիտելիքի հնագիտութիւնը» (L'archéologie du savoir)
- Յուրգեն Հաբերմաս, «Հանրայնութեան կառուցվածքային փոփոխութիւնը» (Strukturwandel der Öffentlichkeit)
- Ջորջօ Ագամբէն, «Մնացորդք Աւշուիցի՝ Արխիւը եւ վկան» (Quel che resta di Auschwitz)
- Ջուդիթ Բաթլեր, Էռնեստո Լակլաու, Սլավոյ Ժիժեկ, «Դիպվածականութիւն, գերիշխանութիւն, միեղինութիւն՝ ժամանակակից երկխօսութիւններ ձախից» (Contingency, Hegemony, Universality)
- Սիմոն Տը Բովուար, «Երկրորդ սեռը» (Le deuxième sexe)
- Էտուըրտ Սայիտ, «Արեւելաբանութիւն» (Orientalism)
Հետաքրքրական է նկատել, որ ընտրուած տասը գործերէն չորսը ֆրանսացի հեղինակներու կը պատկանին։[1]
Կազմակերպական կառուցուածք
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Խորհրդատուական յանձնախումբ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Ծրագիրը ճամբայ հանելու համար, Հայաստանէն եւ Սփիւռքէն բազմաթիւ գիտակարգեր ու մօտեցումներ ներկայացնող ութը մասնագէտներէ բաղկացած խորհրդատուական յանձնախումբ մը կազմուեցաւ։[1]
Խորհրդատուական յանձնախումբ՝
- Շուշան Աւագեան (Հայաստանի Ամերիկեան Համալսարան, Հայաստան)
- Վարդան Ազատեան («Աշոտ Յովհաննիսեան հումանիտար հետազօտութիւններու ինստիտուտ», Հայաստան)
- Յակոբ Կիւլիւճեան (Գալիֆորնիոյ Համալսարան-Լոս Անճելըս, ԱՄՆ)
- Սմբատ Յովհաննիսեան (Երեւանի Պետական Համալսարան, Հայաստան)
- Արմինէ Իշխանեան (Լոնտոնի Տնտեսագիտութեան եւ Քաղաքական Գիտութեան Համալսարան, Մեծն Բրիտանիա)
- Րայմոն Յարութիւն Գէորգեան (Փարիզ VIII Համալսարան, Ֆրանսա)
- Արտաշէս Մարկոսեան (նախապէս՝ Արաս Հրատարակչատուն, Թուրքիա)
- Արա Սանճեան (Միշիկընի Համալսարան-Տիրպորն, ԱՄՆ)
Թարգմանիչներ եւ խմբագիրներ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Թարգմանիչները ընտրուեցան հրապարակային կոչի մը միջոցաւ՝ իրենց փորձառութեան եւ ներկայացուած թարգմանական նմոյշներուն հիման վրայ։ Թարգմանութիւնները վերջնական ձեւի հասցնելու համար իւրաքանչիւր թարգմանիչ գործակցած է յատուկ խմբագիրի մը հետ։[1]
Լեզուական բաժանում
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Տասը գիրքերէն երկուքը արեւմտահայերէնի, իսկ մնացեալ ութը՝ արեւելահայերէնի կը թարգմանուին։ Ապագային կը յուսային բարելաւել հաւասարակշռութիւնը երկու լեզուաճիւղերուն միջեւ։[1]
Լեզուական նորարութիւններ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Ծրագիրին նպատակներէն մէկը է հայերէն լեզուի արմատներու գործածութեամբ նոր յղացքներ թարգմանել ու լեզուն իր երկու ճիւղերով հարստացնել։ Թարգմանութիւններուն ընթացքին՝
- Ստեղծուած են նոր բառեր կամ եզրեր
- Աւելի հին բառեր վերակենդանացուած ու պատշաճեցուած են
- Գոյութիւն ունեցող բառերու նոր իմաստներ տրուած են
- Հիմնական մօտեցումը եղած է կարելի եղածին չափ օտարաբանութիւններէ խուսափիլ[1]
Մատենաշարի չորս բաղադրիչներ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- Օտար լեզուներէ դէպի հայերէն թարգմանութիւն (ամենէն լայնածաւալը, այս տասը գիրքերը)
- Հայերէն ուսումնասիրութիւններու թարգմանութիւն դէպի օտար լեզուներ
- Կարեւոր բնագրերու հայերէնէ թրքերէն թարգմանութիւն
- Թրքերէնէ հայերէն թարգմանութիւն[1]
Հրատարակութիւն
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Գիրքերը կը հրատարակուին իրենց պատրաստութեան կարգով եւ օժտուած պիտի ըլլան թարգմանիչներուն կազմած բացատրական ծանօթագրութիւններով։ Տասը գիրքերը լոյս պիտի տեսնեն եւ տարածուին հայաստանեան տարբեր հրատարակչատուներու կողմէ։[1]
Աջակցութիւն
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Մատենաշարը կը վայելէ ԱՌԻ Գրականութեան Հիմնադրամի աջակցութիւնը որպէս կազմակերպական յենարան։[1]
Տնօրէն
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Ծրագիրին տնօրէնն է Ռազմիկ Փանոսեան՝ Գալուստ Կիւլպէնկեան Հիմնարկութեան Հայկական Համայնքներու Բաժանմունքի տնօրէն։[1]