Արտաւազդ Սիւրմէեան

Արտաւազդ Սիւրմէեան
Ծնած է	16 Մայիս 1889(1889-05-16)
Ծննդավայր	Ակն, Օսմանեան Կայսրութիւն
Մահացած է	27 Սեպտեմբեր 1951(1951-09-27) (62 տարեկանին)
Մահուան վայր	Փարիզ
Քաղաքացիութիւն	Օսմանեան Կայսրութիւն
Մասնագիտութիւն	պատմաբան, բանասէր և կղերական
Վարած պաշտօններ	արքեպիսկոպոս?

Սիւրմէնեան Արտաւազդ (աշխարհական անունը՝ Տիգրան, 16 Մայիս 1889, Ակն, Օսմանեան կայսրութիւն - 27 Սեպտեմբեր 1951, Փարիզ), ձեռագրագէտ, պատմաբան-բանասէր։ Արքեպիսկոպոս (1932 թուականէն)։

Կենսագրութիւն

Ուսանած է Կ․ Պոլսի Արամեան, ապա՝ Կեդրոնական ու Պէրպէրեան վարժարաններուն մէջ։ Եղած է ուսուցիչ, ապա տեսուչ՝ Բիլեջիկի, Էսկիշեհիրի վարժարաններուն մէջ։ 1918 թուականին կարգուած է Գոնիայի առաջնորդական փոխանորդ։ Հայ ազգաբնակչութեանը օգնելու համար աքսորուած է Կարին։ 1923 թուականին վերադարձած է Կ․Պոլիս, նուիրուած է բարեգործական խնամակալական գործունէութեան։ 1925-1940 թթ. եղած է Բերիոյ (Հալէպի) թեմի առաջնորդ,1940-1951՝ Ֆրանսայի թեմի առաջնորդ։

1945 թուականին այցելած է Սովետական Հայաստան։ Սիւրմելեանը հրատարակած եւ խմբագրած է «Հայ քնար» (1906), «Սասուն» (1909), «Հայ խօսնակ» պարբերականները (1924-25), «Տաթեւ» տարեցոյցը (1925-1930)։

Սիւրմէլեանը հեղինակ է ձեռագրագիտական շատ գործերու՝ «Մայր ցուցակ հայերէն ձեռագրաց Երուսաղէմի Սրբոց Յակոբեանց վանքի» (հատոր 1,1948), «Ցուցակ հայերէն ձեռագրաց Հալէպի Սբ․ Քառասուն Մանկունք եկեղեցւոյ եւ մասնաւորաց» (1935), «Մայր ցուցակ հայերէն ձեռագրաց Հալէպի եւ Անթիլիասի ու մասնաւորաց» (հատոր 2, 1936), «Նկարագիր Օշին թագաւորի ձեռագիր ժամագրքին․․․») (1933), «Մայր ցուցակ հայերէն ձեռագրաց Եւրոպայի մասնաւոր հաւաքումներուն» (հատոր 1, 1950)։

Պատմագիտական բնոյթի երկերէն առաւել կարեւոր են «Պատմութիւն Հալէպի Հայոց» (հատոր 1-3, 1940-50), «Պատմութիւն Հալէպի ազգային գերեզմանատան եւ արձանագիր հայերէն տապանաքարերուն» (1935), «Հայկական կեանքն ու մշակոյթը Հալէպում XVII դարում» (ֆրանս․, 1934) ուսումնասիրութիւնները։

Տեղագրական բնոյթի աշխատանքներէն են «Պաղրասի բերդը» (1937), «Դամասկոս»-ը (1938), «Սամարիա»-ն (1941)։ Սիւրմէլեանը հրատարակած է նաեւ նովելներու ժողովածու («Էրթողրուլ», 1914, «Թշովւառի զգայնութիւններ» (1947), «Դէպի Հայաստան» (1946), «Արամեանի եւ Կեդրոնականի ուսուցիչներ» (1949) յուշագրական գործերը, «Յովհաննէս Կոլոտ Բաղիշեցի եւ Բաբգէն աթոռակից Կիլիկեցի» (1938) աշխատութիւնը։ Պատմաբանասիրական եւ յուշագրական յօդուածներով աշխատակցած է «Բազմավէպ», «Հանդէս ամսօրեայ», «Հայաստանի կոչնակ», «Էջմիածին» եւ այլ պարբերականներու։ Երբեմն ստորագրած է Աոսի։

Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։