Արաբկիր

(Վերայղուած է Արաբկիր (արեւմտահայերէն)-էն)
Բնակավայր
Արաբկիր
թրք.՝ Arapgir
Երկիր  Թուրքիա[1]
Տարածութիւն 974 քմ²
Պաշտօնական լեզու թրքերէն
Բնակչութիւն 10 868 մարդ (2018)
Ժամային գօտի UTC+3։00
Փոստային ցուցանիշ 44800
Շրջագայութեան պետ-համարագիր 44
Պաշտօնական կայքէջ arapgir.bel.tr

Արաբկիր (թրք.՝ Arapgir, քրտ.՝ Arabkîr), քաղաք Արեւմտեան Հայաստանի, Մալաթիա նահանգին մէջ, Եփրատի վտակ՝ Արաբկիր գետակի ափին, Խարբերդի եւ Ակնի միջեւ։ Մալաթիա քաղաքէն 70 ք.մ. հիւսիս։ Արաբկիրը աչքի կ՛իյնայ, որպէս վաճառաշահ քաղաք, շրջապատուած մշակուած արգաւանդ դաշտերով։

Մինչեւ 1915 թուականի Ապրիլեան Եղեռնը՝ Արաբկիրը իր արուարձաններով, ունէր քսան հազար բնակչութիւն։ Քաղաքին մէջ կը գործէին հինգ եկեղեցիներ (Ս. Աստուածածին, Ս. Յակոբ, Ս. Գէորգ, Ս. Լուսաւորիչ, կաթոլիկ Ս. Փրկիչը) ու 12 հայկական դպրոցներ։

Արեւմտահայ միւս հայաբնակ վայրերուն նման Արաբկիրն ալ ենթարկուեցաւ ցեղասպանութեան արհաւիրքին։ Կենդանի մնացածները ստիպուած եղան աքսորի ճամբան բռնել, ի հարկէ, առանց գիտնալու, թէ ուր կ՛երթան։ Կենդանի մնացածներէն մէկ մասը՝ տարբեր կողմերէն, կը գաղթէ դէպի Հայաստան, իսկ միւս մասը՝ արտասահմանի մէջ բնակութիւն կը հաստատէ։

Բնակչութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Տարի Բնակչութիւն
2008 6169 մարդ
2018 10 868 մարդ

Նոր Արաբկիր[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

1925 թուականին, Երեւան քաղաքի հիւսիսային մասին մէջ կը հիմնադրուի Նոր-Արաբկիր թաղամասը։

1928 թուականին, Նոր-Արաբկիրի բնակչութեան թիւը կը հասնի 762 մարդու։ Նոյն տարուան, Յունուար ամսուն, կը բացուի Արաբկիրի առաջին դպրոցը 40 աշակերտներով եւ կը կրէ Ալեքսանդր Շիրվանզադէի անունը։ 1933–ին Նոր-Արաբկիրն ունէր 1800 բնակիչ, որոնց մեծագոյն մասը գաղթած էր հին Արաբկիրէն։ 1936–ին Նոր-Արաբկիրի մէջ արդէն կը գործէր հանրային բաղնիք, խանութ, հացի փուռ, մարմնամարզական խումբ, հրշէջ կայան, 70 հոգինոց պարախումբ, գրադարան նաեւ ռատիոակումբ, զբօսաշրջիկային գրասենեակ եւ այլն։ 1937–ին Արաբկիրի բնակչութեան թիւը կը հասնի 2500 մարդու։

Տարիներ անց աւանը աճելով կը միանայ Երեւանին, տարածքով կը մեծնայ։ Արաբկիրցիներու անձնուէր աշխատանքի եւ օժանդակութեան շնորհիւ կը բարեկարգուի, կը վերափոխուի եւ այդպիսով կը դառնայ մայրաքաղաքի ամենաբազմամարդ թաղամասերէն մին։

Յետագային՝ 8 Օգոստոս 1991–ին, ՀՀ գերագոյն խորհուրդի որոշումով, նախկին «26 Կոմիսարներ»ի շրջանը կը վերանուանուի Արաբկիրի շրջան։ 1996–ին կը ստեղծուի Երեւան քաղաքի Արաբկիր համայնքը (այժմ արդէն՝ վարչական շրջան)։

Արաբկիր վարչական շրջանին ներկայի ղեկավարն է՝ Հրայր Անտոնեանը։ Բնակչութեան թիւը այժմ կը կազմէ մօտ 132,525 մարդ, տարածքը՝ 1320 հա։

Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

  1. GEOnet Names Server — 2018.
  • «Հայաստանի Եւ Յարակից Շրջանների Տեղանունների Բառարան» (5 հատորով), 1986-2001 թթ., Երեւանի Համալսարանի հրատարակչութիւն
Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։