Անկոլա

Անկոլա
Անգոլայի դրոշ? Զինանշանը
Կը ներառնէ	Bengo Province?, Benguela Province?, Bié Province?, Cabinda Province?, Cuando Cubango Province?, Cuanza Norte Province?, Cuanza Sul Province?, Cunene Province?, Հուամբո նահանգ?, Huíla Province?, Luanda Province?, Lunda Norte Province?, Lunda Sul Province?, Malanje Province?, Namibe Province?, Moxico Province?, Uíge Province? եւ Zaire Province?
Պետական լեզու	Փորթուկալերէն
Մայրաքաղաք	Լուանդա?
Օրէնսդիր մարմին	National Assembly of Angola?
Երկրի ղեկավար	Ժուան Լորենսու?
Կառավարութեան ղեկավար	Ժուան Լորենսու?
Ազգաբնակչութիւն	36 749 906 մարդ (2023)
Օրհներգ	Angola Avante?
Կարգախօս	Virtus Unita Fortior
Հիմնադրուած է	25 Օգոստոս 1992 թ.
Արժոյթ	kwanza?
Ժամային համակարգ	UTC+1 եւ Africa/Luanda?
Հեռաձայնային համակարգ	+244
Համացանցի յղում	.ao?
Մարդկային ներուժի զարգացման թիւ	0,586
governo.gov.ao

Անկոլա, պաշտօնապէս Անկոլայի Հանրապետութիւն, երկիր մըն է Հարաւային Ափրիկէի արեւմտեան-կեդրոնական ափին: Ան ամէնամեծ Փորթուկալերէն (Լուսոֆոն) երկիրն է ինչպէս ընդհանուր տարածքով, այնպէս ալ բնակչութեամբ եւ Ափրիկէի եօթներորդ ամէնամեծ երկիրը: Անոր սահմանակիցները Նամիպիան է հարաւը, Քոնկոյի Դեմոկրատական Հանրապետութիւնը՝ հիւսիսը, Զամպիան՝ արեւելքը եւ Ատլանտեան Ովկիանոսը՝ արեւմուտքը: Անկոլան ունի Քապինտա անունով արտաքին նահանգ մը, որ սահման ունի Քոնկոյի Հանրապետութեան եւ Քոնկոյի Դեմոկրատական Հանրապետութեան հետ: Անոր մայրաքաղաքն ու ամէնաշատ բնակչութիւն ունեցող քաղաքը Լուանտան է:

Անկոլան բնակեցուած է Հին Քարի դարաշրջանէն ի վեր: Պանթու տարածումը հասնելէ ետք, պետութիւններ ձեւաւորուեցան 13-րդ դարուն եւ կազմակերպուեցան դաշինքներու մէջ: Քոնկոյի Թագաւորութիւնը գերիշխանութիւն ձեռք բերաւ միւս թագաւորութիւններէն 14-րդ դարէն սկսեալ: Փորթուկալացի հետազօտողները կապեր հաստատեցին Քոնկոյի հետ 1483-ին: Հարաւին էին Նտոնկոյի եւ Մաթամպայի թագաւորութիւնները, աւելի հարաւ՝ Օվիմպունտու թագաւորութիւնները եւ արեւելքին՝ Մպունտա Թագաւորութիւնը:

Բնակչութիւն

Բնակչութեան 1960-2023 թուականների վիճակագրություն
Տարի Բնակչութիւն 1960 4 965 988 մարդ 1961 5 056 688 մարդ 1962 5 150 076 մարդ 1963 5 245 015 մարդ 1964 5 339 893 մարդ 1965 5 433 841 մարդ 1966 5 526 653 մարդ 1967 5 619 643 մարդ 1968 5 715 372 մարդ 1969 5 817 283 մարդ 1970 5 928 087 մարդ 1971 6 049 214 մարդ 1972 6 180 863 մարդ 1973 6 323 057 մարդ 1974 6 475 333 մարդ	Տարի Բնակչութիւն 1975 6 637 628 մարդ 1976 6 808 733 մարդ 1977 6 989 550 մարդ 1978 7 184 444 մարդ 1979 7 399 204 մարդ 1980 7 637 141 մարդ 1981 7 901 870 մարդ 1982 8 190 093 մարդ 1983 8 489 864 մարդ 1984 8 784 753 մարդ 1985 9 063 646 մարդ 1986 9 320 678 մարդ 1987 9 561 022 մարդ 1988 9 798 055 մարդ 1989 10 051 133 մարդ	Տարի Բնակչութիւն 1990 10 333 844 մարդ 1991 10 652 727 մարդ 1992 11 002 758 մարդ 1993 11 372 156 մարդ 1994 11 743 432 մարդ 1995 12 104 952 մարդ 1996 12 451 945 մարդ 1997 12 791 388 մարդ 1998 13 137 542 մարդ 1999 13 510 616 մարդ 2000 13 924 930 մարդ 2001 14 385 283 մարդ 2002 14 886 574 մարդ 2003 15 421 075 մարդ 2004 15 976 715 մարդ	Տարի Բնակչութիւն 2005 16 544 376 մարդ 2006 17 122 409 մարդ 2007 17 712 824 մարդ 2008 18 314 441 մարդ 2009 18 926 650 մարդ 2010 19 549 124 մարդ 2011 20 180 490 մարդ 2012 20 820 525 մարդ 2013 21 471 618 մարդ 2017 29 784 193 մարդ 2020 32 866 270 մարդ 2023 36 749 906 մարդ

Յաւելեալ

•  Chisholm Hugh, խմբգր․ (1911), «Angola», Encyclopædia Britannica 2 (11th հրտրկթն․), Cambridge University Press, էջեր 38–40 
• Birmingham, David (2006) Empire in Africa: Angola and its Neighbors, Ohio University Press: Athens, Ohio.
• Bösl, Anton (2008) Angola's Parliamentary Elections in 2008. A Country on its Way to One-Party-Democracy, KAS Auslandsinformationen 10/2008. Die Parlamentswahlen in Angola 2008
• Cilliers, Jackie and Christian Dietrich, Eds. (2000). Angola's War Economy: The Role of Oil and Diamonds. Pretoria, South Africa, Institute for Security Studies.
• Global Witness (1999). A Crude Awakening, The Role of Oil and Banking Industries in Angola's Civil War and the Plundering of State Assets. London, UK, Global Witness. A Crude Awakening Archived 2010-09-02 at the Wayback Machine.
• Hodges, Tony (2001). Angola from Afro-Stalinism to Petro-Diamond Capitalism. Oxford: James Currey.
• Hodges, Tony (2004). Angola: The Anatomy of an Oil State. Oxford, UK and Indianapolis, US, The Fridtjol Nansen Institute & The International African Institute in association with James Currey and Indiana University Press.
• Human Rights Watch (2004). Some Transparency, No Accountability: The Use of Oil Revenues in Angola and Its Impact on Human Rights. New York, Human Rights Watch. Some Transparency, No Accountability: The Use of Oil Revenue in Angola and Its Impact on Human Rights (Human Rights Watch Report, January 2004)
• Human Rights Watch (2005). Coming Home, Return and Reintegration in Angola. New York, Human Rights Watch. Coming Home: Return and Reintegration in Angola
• James, Walter (1992). A political history of the civil war in Angola, 1964–1990. New Brunswick, Transaction Publishers.
• Kapuściński, Ryszard. Another Day of Life, Penguin, 1975. 978-0-14-118678-8ISBN 978-0-14-118678-8. A Polish journalist's account of Portuguese withdrawal from Angola and the beginning of the civil war.
• Kevlihan, R. (2003). "Sanctions and humanitarian concerns: Ireland and Angola, 2001-2". Irish Studies in International Affairs 14: 95–106.
• Lari, A. (2004). Returning home to a normal life? The plight of displaced Angolans. Pretoria, South Africa, Institute for Security Studies.
• Lari, A. and R. Kevlihan (2004). "International Human Rights Protection in Situations of Conflict and Post-Conflict, A Case Study of Angola". African Security Review 13(4): 29–41.
• Le Billon, Philippe (2005) Aid in the Midst of Plenty: Oil Wealth, Misery and Advocacy in Angola, Disasters 29(1): 1–25.
• Le Billon, Philippe (2001). "Angola's Political Economy of War: The Role of Oil and Diamonds". African Affairs (100): 55–80.
• Le Billon P. (March 2006)։ Fuelling War: Natural Resources and Armed Conflicts։ Routledge։ ISBN 978-0-415-37970-0 
• MacQueen, Norrie An Ill Wind? Rethinking the Angolan Crisis and the Portuguese Revolution, 1974–1976, Itinerario: European Journal of Overseas History, 26/2, 2000, pp. 22–44
• Médecins Sans Frontières (2002). Angola: Sacrifice of a People. Luanda, Angola, MSF.
• Mwakikagile, Godfrey Nyerere and Africa: End of an Era, Third Edition, Pretoria, South Africa, 2006, on Angola in Chapter 11, "American Involvement in Angola and Southern Africa: Nyerere's Response", pp. 324–346, 978-0-9802534-1-2.
• Pearce, Justin (2004). "War, Peace and Diamonds in Angola: Popular perceptions of the diamond industry in the Lundas". African Security Review 13 (2), pp 51–64. Wayback Machine
• Porto, João Gomes (2003). Cabinda: Notes on a soon to be forgotten war. Pretoria, South Africa, Institute for Security Studies.
• Tvedten, Inge (1997). Angola, Struggle for Peace and Reconstruction. Boulder, Colorado, Westview Press.
• Vines, Alex (1999). Angola Unravels: The Rise and Fall of the Lusaka Peace Process. New York and London, UK, Human Rights Watch.

Արտաքին յղումներ

• Angola. The World Factbook. Central Intelligence Agency.
• Angola from UCB Libraries GovPubs.
• Angola profile from the BBC News.
• Wikimedia Atlas of Angola
• Geographic data related to Angola at OpenStreetMap
• Key Development Forecasts for Angola from International Futures.
• Bertelsmann Transformation Index 2012 – Angola Country Report
• Markus Weimer, "The Peace Dividend: Analysis of a Decade of Angolan Indicators, 2002–2012".
• The participation of Hungarian soldiers in UN peacekeeping operations in Angola