Jump to content

Անկոլա

Խմբագրել յղումները
Անկոլա
Անգոլայի դրոշ? Զինանշանը


Կը ներառնէ Bengo Province?[1], Benguela Province?[1], Bié Province?[1], Cabinda Province?[1], Cuando Cubango Province?[1], Cuanza Norte Province?[1], Cuanza Sul Province?[1], Cunene Province?[1], Հուամբո նահանգ?[1], Huíla Province?[1], Luanda Province?[1], Lunda Norte Province?[1], Lunda Sul Province?[1], Malanje Province?[1], Namibe Province?[1], Moxico Province?[1], Uíge Province?[1] և Zaire Province?[1]
Պետական լեզու Փորթուկալերէն
Մայրաքաղաք Լուանդա?[2]
Օրէնսդիր մարմին National Assembly of Angola?
Երկրի ղեկավար Ժուան Լորենսու?
Կառավարութեան ղեկավար Ժուան Լորենսու?
Ազգաբնակչութիւն 36 749 906 մարդ (2023)[3]
Օրհներգ Angola Avante?
Կարգախօս Virtus Unita Fortior
Հիմնադրուած է 25 Օգոստոս 1992 թ.
Արժոյթ kwanza?
Ժամային համակարգ UTC+1 և Africa/Luanda?[4]
Հեռաձայնային համակարգ +244
Համացանցի յղում .ao?
Մարդկային ներուժի զարգացման թիւ 0,586[5]
governo.gov.ao

Անկոլա, պաշտօնապէս Անկոլայի Հանրապետութիւն, երկիր մըն է Հարաւային Ափրիկէի արեւմտեան-կեդրոնական ափին: Ան ամէնամեծ Փորթուկալերէն (Լուսոֆոն) երկիրն է ինչպէս ընդհանուր տարածքով, այնպէս ալ բնակչութեամբ եւ Ափրիկէի եօթներորդ ամէնամեծ երկիրը: Անոր սահմանակիցները Նամիպիան է հարաւը, Քոնկոյի Դեմոկրատական Հանրապետութիւնը՝ հիւսիսը, Զամպիան՝ արեւելքը եւ Ատլանտեան Ովկիանոսը՝ արեւմուտքը: Անկոլան ունի Քապինտա անունով արտաքին նահանգ մը, որ սահման ունի Քոնկոյի Հանրապետութեան եւ Քոնկոյի Դեմոկրատական Հանրապետութեան հետ: Անոր մայրաքաղաքն ու ամէնաշատ բնակչութիւն ունեցող քաղաքը Լուանտան է:

Անկոլան բնակեցուած է Հին Քարի դարաշրջանէն ի վեր: Պանթու տարածումը հասնելէ ետք, պետութիւններ ձեւաւորուեցան 13-րդ դարուն եւ կազմակերպուեցան դաշինքներու մէջ: Քոնկոյի Թագաւորութիւնը գերիշխանութիւն ձեռք բերաւ միւս թագաւորութիւններէն 14-րդ դարէն սկսեալ: Փորթուկալացի հետազօտողները կապեր հաստատեցին Քոնկոյի հետ 1483-ին: Հարաւին էին Նտոնկոյի եւ Մաթամպայի թագաւորութիւնները, աւելի հարաւ՝ Օվիմպունտու թագաւորութիւնները եւ արեւելքին՝ Մպունտա Թագաւորութիւնը:[6][7]

Բնակչութիւն

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ծանօթագրութիւններ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 https://angolaembassy.ae/about-angola/
  2. ↑ https://www.britannica.com/place/Luanda
  3. ↑ 3,0 3,1 https://data.who.int/countries/024
  4. ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/africa
  5. ↑ Human Development Report — Միավորված ազգերի կազմակերպության զարգացման ծրագիր, 2022.
  6. ↑ Gordon, David M. (2018-09-26) (անգլերեն), Kingdoms of South-Central Africa: Sources, Historiography, and History, doi:10.1093/acrefore/9780190277734.013.146, ISBN 978-0-19-027773-4, https://oxfordre.com/africanhistory/display/10.1093/acrefore/9780190277734.001.0001/acrefore-9780190277734-e-146, վերցված է 2024-10-22 
  7. ↑ Thornton, John K., ed։ (2020), «The Development of States in West Central Africa to 1540», A History of West Central Africa to 1850, New Approaches to African History (Cambridge: Cambridge University Press): pp. 16–55, ISBN 978-1-107-56593-7, https://www.cambridge.org/core/books/abs/history-of-west-central-africa-to-1850/development-of-states-in-west-central-africa-to-1540/CE71122CF8DFD7B4B188BA34F8F65BFC, վերցված է 2024-10-22 
  8. ↑ 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 8,10 8,11 8,12 8,13 8,14 8,15 8,16 8,17 8,18 8,19 8,20 8,21 8,22 8,23 8,24 8,25 8,26 8,27 8,28 8,29 8,30 8,31 8,32 8,33 8,34 8,35 8,36 8,37 8,38 8,39 8,40 8,41 8,42 8,43 8,44 8,45 8,46 8,47 8,48 8,49 8,50 8,51 8,52 8,53 Համաշխարհային բանկի տվյալների բազա — Համաշխարհային Դրամատուն.
  9. ↑ 9,0 9,1 Համաշխարհային բանկի տվյալների բազա — Համաշխարհային Դրամատուն.

Յաւելեալ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
  •  Chisholm Hugh, խմբգր․ (1911), «Angola», Encyclopædia Britannica 2 (11th հրտրկթն․), Cambridge University Press, էջեր 38–40 
  • Birmingham, David (2006) Empire in Africa: Angola and its Neighbors, Ohio University Press: Athens, Ohio.
  • Bösl, Anton (2008) Angola's Parliamentary Elections in 2008. A Country on its Way to One-Party-Democracy, KAS Auslandsinformationen 10/2008. Die Parlamentswahlen in Angola 2008
  • Cilliers, Jackie and Christian Dietrich, Eds. (2000). Angola's War Economy: The Role of Oil and Diamonds. Pretoria, South Africa, Institute for Security Studies.
  • Global Witness (1999). A Crude Awakening, The Role of Oil and Banking Industries in Angola's Civil War and the Plundering of State Assets. London, UK, Global Witness. A Crude Awakening Archived 2010-09-02 at the Wayback Machine.
  • Hodges, Tony (2001). Angola from Afro-Stalinism to Petro-Diamond Capitalism. Oxford: James Currey.
  • Hodges, Tony (2004). Angola: The Anatomy of an Oil State. Oxford, UK and Indianapolis, US, The Fridtjol Nansen Institute & The International African Institute in association with James Currey and Indiana University Press.
  • Human Rights Watch (2004). Some Transparency, No Accountability: The Use of Oil Revenues in Angola and Its Impact on Human Rights. New York, Human Rights Watch. Some Transparency, No Accountability: The Use of Oil Revenue in Angola and Its Impact on Human Rights (Human Rights Watch Report, January 2004)
  • Human Rights Watch (2005). Coming Home, Return and Reintegration in Angola. New York, Human Rights Watch. Coming Home: Return and Reintegration in Angola
  • James, Walter (1992). A political history of the civil war in Angola, 1964–1990. New Brunswick, Transaction Publishers.
  • Kapuściński, Ryszard. Another Day of Life, Penguin, 1975. 978-0-14-118678-8ISBN 978-0-14-118678-8. A Polish journalist's account of Portuguese withdrawal from Angola and the beginning of the civil war.
  • Kevlihan, R. (2003). "Sanctions and humanitarian concerns: Ireland and Angola, 2001-2". Irish Studies in International Affairs 14: 95–106.
  • Lari, A. (2004). Returning home to a normal life? The plight of displaced Angolans. Pretoria, South Africa, Institute for Security Studies.
  • Lari, A. and R. Kevlihan (2004). "International Human Rights Protection in Situations of Conflict and Post-Conflict, A Case Study of Angola". African Security Review 13(4): 29–41.
  • Le Billon, Philippe (2005) Aid in the Midst of Plenty: Oil Wealth, Misery and Advocacy in Angola, Disasters 29(1): 1–25.
  • Le Billon, Philippe (2001). "Angola's Political Economy of War: The Role of Oil and Diamonds". African Affairs (100): 55–80.
  • Le Billon P. (March 2006)։ Fuelling War: Natural Resources and Armed Conflicts։ Routledge։ ISBN 978-0-415-37970-0 
  • MacQueen, Norrie An Ill Wind? Rethinking the Angolan Crisis and the Portuguese Revolution, 1974–1976, Itinerario: European Journal of Overseas History, 26/2, 2000, pp. 22–44
  • Médecins Sans Frontières (2002). Angola: Sacrifice of a People. Luanda, Angola, MSF.
  • Mwakikagile, Godfrey Nyerere and Africa: End of an Era, Third Edition, Pretoria, South Africa, 2006, on Angola in Chapter 11, "American Involvement in Angola and Southern Africa: Nyerere's Response", pp. 324–346, 978-0-9802534-1-2.
  • Pearce, Justin (2004). "War, Peace and Diamonds in Angola: Popular perceptions of the diamond industry in the Lundas". African Security Review 13 (2), pp 51–64. Wayback Machine
  • Porto, João Gomes (2003). Cabinda: Notes on a soon to be forgotten war. Pretoria, South Africa, Institute for Security Studies.
  • Tvedten, Inge (1997). Angola, Struggle for Peace and Reconstruction. Boulder, Colorado, Westview Press.
  • Vines, Alex (1999). Angola Unravels: The Rise and Fall of the Lusaka Peace Process. New York and London, UK, Human Rights Watch.

Արտաքին յղումներ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/w/index.php?title=Անկոլա&oldid=238095» էջէն